Патофизиология пәні, мақсаты мен міндеттері және оларға жету
Артериялық гипертензия дамуына әкелетін қауіп-қатерлі
жүктеу/скачать 6,76 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы патфиз
- Бұл бет үшін навигация:
- Эндогендік қауіп-қатерлі факторларға: ● тҧқым қуалаушылыққа бейімділік;
| Артериялық гипертензия дамуына әкелетін қауіп-қатерлі
факторлар экзогендік және эндогендік болып ажыратылады . Экзогендік қауіп-қатерлі факторларға: ● жиі қайталанатын жан кҥйзелістері, ойсоққылық жағдайлар; ● организмнің гиподинамиясы; ● ас тҧзын артық пайдалану; ● созылмалы гипоксия; ● қоршаған ортаның ауыр металдармен ластануы; ● қарқынды шудың әсері; ● зиянды әдеттер (темекі шегу, маскҥнемдік) т.с.с. жатады. Эндогендік қауіп-қатерлі факторларға: ● тҧқым қуалаушылыққа бейімділік; ● артериялық тамырлардың атеросклерозы; ● ішке сӛлденіс бездері қызметтерінің ӛзгерістері; ● семіру; ● ҧлғайған жас мӛлшері т.б. жатады. Қазіргі ғылыми-техникалық ӛркендеудің нәтижесінде адам организміне кӛптеген ықпалдар әсер етеді. Жақсы дамыған мемлекеттерде халықтардың кӛпшілігі қалаларға ауысуына байланысты олардың организміне гиподинамия, созылмалы гипоксия, шу, эмоциялық ауыртпалықтар, атмосфераның химиялық заттармен ластануы т. б. әсер етеді. XX ғасырдың ӛркендеуі адамды ауыр қол жҧмыстарынан босатты, оның орнына оймен атқарылатын жҧмыстардың деңгейі кӛтерілді. Жақсы дамыған мемлекеттерде қолмен атқарылатын жҧмыстың мӛлшері, ғалымдардың есептеуі бойынша, 1961 жылдан 1975 жылға дейін 76%-дан 8%-ға дейін азайған. Қала тҥрғындарының екінші бір ерекшелігі болып, организмге созылмалы гипоксияның әсері есептеледі. Осыдан гипоксияға жауап ретінде шеткері қан тамырларының рефлекстік жиырылулары, ішкі ағзалардың (бҥйректің т. б.) гипоксиясы, тамырлардың қимылдық орталығының тҧрақты қозуы қан қысымының жоғары деңгейде тҧрақталып қалуына әкелу 530 мҥмкіндігі пайда болады. Таулы жерлерге ауысқанда қан қысымы кӛтерілуге бейім адамдарда артериялық гипертензия асқынып кететіні белгілі. Неғҧрлым қала ҥлкен болса, солғҥрлым оның шуы да кӛп болады. Ірі қалаларда шудың қарқыны жылына 1 ДБ-ға ӛсіп келеді. Тым қатты шулардың әсерлерінен адамның ҧйқысы бҧзылады, жҥйке жҥйесінің қозымдылығы ҧлғаяды, қҧлақтың естуі тӛмендейді, ішкі ағзалардың (жҥректің, асқорыту жолдарының) қызметтері бҥлінеді, жандҥниелік ауыртпалықтар дамиды, артериялық қан қысымы кӛтеріледі. Эссенциялық гипертензияның этиологиясында сыртқы ортаның ауыр металдармен ластануларының белгілі маңызы болуы мҥмкін. Бҧл жӛнінде мәліметтер әлі толық жиналмаған. Солардың ішінде қорғасынның және кадмийдің маңызы бар. Жануарларға тамақпен немесе сумен бірге ӛте аз мӛлшерлерде ҧзақ мерзімде қорғасын немесе кадмий енгізгенде оларда созылмалы артериялық гипертензия дамиды. Олардың бҧл әсерін шеткері қан тамырларының жиырылуымен, натрийдің организмде жиналуымен, қанда рениннің, ангиотензиннің мӛлшері кӛтерілуімен байланыстырады. Организмде магнийдің жетіспеушілігі артериялық гипертензия дамуына әкеледі. Магний иондары тамыр қабырғаларының жиырылуын туындататын ықпалдарға олардың сезімталдығын тӛмендетеді және олар қан тамырларын кеңітеді. Эссенциялық гипертензия дамуына бейімдейтін ықпал болып адамның жас мӛлшері ҧлғаюы есептеледі. Балалар мен жастардың арасында бҧл ауру сирек кездеседі. Ӛйткені олар ҧдайы қозғалыста дамиды. Ал, жас ҧлғаюына қарай артериялық гипертензиямен адамның ауыруы жиілейді. Мҧны ҧлғайған жаста гиподинамия мен тамырлардың атеросклероздық ӛзгерістерімен және эндокриндік бездердің ерекшеліктерімен байланыстырады. Мәселен, ми тамырларының атеросклероздық ӛзгерістері нәтижесінде тамырлардың қимылдық орталығының гипоксиясы қан қысымының кӛтерілуіне әкелуі мҥмкін. Сонымен бірге, соңғы жылдары жҥргізілген эпидемиологиялық зерттеулерге қарағанда (Жапония, Қытай т. б.) адамдардың ас тҧзын кӛп пайдалануына қарай артериялық қысым да жоғары болатыны дәлелденді. Ас тҧзын тәулігіне 5 гр-нан астам, ҧзақ мерзімде пайдаланған, гипертензияға тҧқым қуатын бейімділігі бар, адамдарда біріншілік гипертензия дамуына әкеледі деген пікір бар. Мәселен, егеуқҥйрықтарға, иттерге, қояндарға ас тҧзы ерітіндісін жібергенде артериялық қан қысымы кӛтеріледі. Оны жүктеу/скачать 6,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|