Патофизиология пәні, мақсаты мен міндеттері және оларға жету
«хеморецепторлық шҥріппелік аумақ»
жүктеу/скачать 6,76 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы патфиз
| «хеморецепторлық шҥріппелік аумақ»
болады. Ол гематоэнцефалиялық тосқауылдың сыртына орналасқан және қан сҧйығындағы химиялық заттарға ғана жауап қайтарады. Мәселен, опиаттық және дофаминдік рецепторларды қоздыратын апоморфин осы аумаққа әсер етіп, қҧсу туындатады. Хеморецепторлық шҥріппелік аумақ. ӛз бетінше қҧсу туындатпайды. Ол қҧсу орталығын тҥрткілеу арқылы әсер етеді (-сурет). - сурет. Қҧсу орталығының жоғарғы орталықтан және шеткері тіндерден тҥсетін серпіндермен ӛзара қатынастары (Joseph M. Henderson M.D. бойынша) Миға бағытталған серпіндерді ӛткізетін және қҧрсақ іші ағзаларын жҥйкелейтін кезбе және қҧрсақ жҥйкелері орталық жҥйке жҥйесіне шеткері ағзалардан қҧсу туындататын тҥрткілердің ӛтуінде маңызды орын алады. Бҧл кезде хеморецепторлық шҥріппелік аумақ қҧсуға қатыспауы да мҥмкін. Кейде кезбе және қҧрсақ жҥйкелерінің қозуы химиялық заттармен және уыттармен болып, хеморецепторлық шҥріппелік аумақ қатысуы арқылы қҧсу болуы ықтимал. Асқазанның шырышты қабығын бҥліндіретін химиялық заттардан басқа, қуыс ағзалардың керіліп кетуінен дамитын ауыру сезімі де қҧсу туындатады. Бҧл кезде ваготомия емдік әсер етеді. Қҧсу туындататын афференттік нейрондар серотониннің, простагландиндердің және бос радикалдардың әсерлерінен қозады. Қҧсу миға бағытталған әсерлерден ғана емес, ішкі қҧлақ 626 қошқарындағы дәліздік (вестибулалық) қҧралдардың бҧзылыстарында немесе олардың сезімталдығы кӛтерілгенінде пайда болуы ықтимал. Мәселен, қозғалыстық (теңіздік, автокӛліктік т.с.с.) аурулар кездерінде қҧсу орталығы қозады. Мидың жоғарғы бӛліктері (ми қыртысы, гипоталамус, таламус т.б.) қҧсу орталығын сергітеді. Мәселен, жағымсыз иіс, дәм сезімдері әсерлерінен қҧсу дамиды. Қҧсу орталығына серпіндер шеткері ағзалардан (жҧтқыншақтан, іш пердесінен, жҥректен, ӛт жолдарынан, шажырқай тамырларынан т.б.) тҥседі. Содан қҧсу дамиды. Қҧсудың қай орталық тізбегі әсерленуіне қарамай қҧсу рефлексіне белгілі жҥйкелік медиаторлар қатысады. Оларға: дофамин, гистамин, ацетилхолин, эндогендік опиаттар, серотонин, γ-аминомай қышқылы, Р-заты жатады. Қҧсудың нәтижесінде ас қойыртпағы асқазаннан ӛңешке және сыртқа шығарылады. Оның алдында сілекей шығарылуымен кӛптеген жҧтыну және тыныстық қозғалыстармен қабаттасатын жҥрек айнуы болады. Қҧсу жҥйке аяқшаларынан мидағы қҧсу орталығына серпіндердің тҥсуінен немесе қҧсу орталығының тікелей қоздырылуынан байқалады. Даму патогенезі бойынша қҧсуды: ● жүктеу/скачать 6,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|