Патофизиология пәні, мақсаты мен міндеттері және оларға жету
Біріншілік мәлабсорбция синдромы
жүктеу/скачать 6,76 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы патфиз
- Бұл бет үшін навигация:
- Жҥре пайда болған мәлабсорбция
| 622
Біріншілік мәлабсорбция синдромы кӛптеген тҧқым қуатын гендік ақаулардан кейбір ас қорыту ферменттерінің тҥзілмеуінен дамиды. Дәндік дақылдардың (бидай, қара бидай, сҧлы, арпа т.с.с.) нәруыздарын ыдырататын фермент болмауы нәтижесінде бҧл дақылдарға адамның тӛзімсіздігі байқалады. Бҧндай дертті целиакиялар (грек. coeliakia – ішектері ауыратын) немесе глютен ауруы дейді. Бҧл дертті 1888 ж. S. Gее жариялады және ол 6000 адамның арасында 1 адамда кездесуі мҥмкін. Глютен ауруы кезінде кӛрсетілген дақылдардың нәруыздарының қҧрамына енетін глютен ыдыратылмайды және сіңірілмейді. Осыдан глютен және оның жартылай ыдыратылу ӛнімдері жиналып қалады да, ашішектің шырышты қабығына уытты әсер етеді. Балалардың тәбеті жоғалады, іші ӛтеді, кейде қҧсады, ақыл-есінің даму баяулайды, гиповитаминоздар, анемия дамиды. Кейбір адамдарда дисахаридтерді (лактозаны, сахарозаны немесе мальтозаны) ыдырататын дисахаридаза ферменттері болмауы мҥмкін. Жиі лактозаны ыдырататын лактаза ферменті болмауынан адамның сҥтке тӛзімсіздігі байқалады. Ашішектерде сҥт, ыдыратылмай, сіңірілмей, тоғышекке тҥседі, онда ішек бактерияларының әсерінен ол сҥт және сірке қышқылдарына дейін ыдырайды. Осыдан ішектердің қимылдық әрекеттері кҥшейіп, іштің бҧрап ауыруы, іш ӛтуі болады. Бҧл кӛрсетілгендермен бірге, жекелеген моносахаридтердің (глюкоза, галактоза, фруктоза), аминқышқылдарының (цистин, триптофан, метионин т.б.), витаминдердің (В 12 -витамині, фолий қышқылы т.б.) сіңірілуінің бҧзылыстары кездеседі. Жҥре пайда болған мәлабсорбция: ● тағамның асқазан мен ҧлтабарда толық ыдыратылмауынан; ● астың мембраналық ыдыратылуы бҧзылуынан; ● ішек қабырғаларында қан іркіліп қалуынан; ● ішек қабырғаларының ишемиясында (организм қорғасынмен уланғанда, ішек тамырларының қатты жиырылулары ішектердің ишемиясына, кейде тіпті инфарктына, әкеледі); ● ашішектердің қабынуларында; ● ішектердің қимылдық әрекеттері кӛбейіп кеткенде, т.с.с. жағдайларда байқалады. Сонымен бірге, жҥре пайда болған мәлабсорбцияның ятрогендік тҥрлері де белгілі. Ҧзақ мерзім антибиотиктермен, цитостатикалық дәрілермен емделген немесе иондағыш сәулелердің әсерлеріне душар болған адамдарда ашішектердің сіңіру қабілеті бҧзылады. Біріншілік мәлабсорбция синдромы кезінде жиі бір 623 тағамдық заттың немесе қҧрылымы бойынша жақын бірнеше тағамның сіңірілуі бҧзылса, салдарлық мәлабсорбция синдромында кӛптеген тағамдардың сіңірілуі бҧзылады. Мәлабсорбция синдромының балалардағы негізгі клиникалық кӛрінісі болып қатты іш ӛту, стеаторея саналады. Балаларда гипотрофия, артынан қатты арып-жҥдеу дамиды. Олардың дене массасы, бойы ӛсуі азаяды. Нәруыздар, су мен электролиттердің алмасулары бҧзылыстарынан дененің ісінуі пайда болады. Гипохромдық анемия, гипопротеинемия, диспротеинемия, аминоацидурия, гипокалиемия, гипонатриемия, гипокальциемия дамиды. Организмде кальций жетіспеушілігінен сіңірлердің тартылып қалуы (тетания), остеопороз немесе остеомаляция байқалады. Ішектерде іру- шіру ҥрдістерінің кҥшеюі және гипокалиемия нәтижесінде іштің кебуі, бҧрап ауыруы болады. Витаминдердің жеткіліксіздігінен тілдің қабынуы (глоссит), терінін ӛзгерістері, қызыл иектен қан кетулер т.б. байқалады. жүктеу/скачать 6,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|