662
● бездердің ӛздерінде дерттік ӛзгерістер болуынан;
● гормондардың безден тыс және шеткері әсер ету
тетіктерінің бҧзылыс-тарынан.
Бездердің орталық реттелулерінің бҧзылыстары
Орталық
жҥйке
жҥйесі
эндокриндік
бездердің
қызметтеріне
реттеуші
әсер
етеді.
Бҧл
бездердің
қызметтерін реттеуге мидың сыртқы қыртысы, алдыңғы
таламус, лимбикалық жҥйе, гиппокамп, гипоталамус т.б. ми
қҧрылымдары қатысады.
Әртҥрлі
жандҥниелік
кҥйзелістер
т.б.
ауыртпалық
жағдайлар кездерінде орталық жҥйке жҥйесі қҧрылымдарынан
гипоталамусқа жҥйке тармақтарымен ақпарат бағытталады.
Сонымен
бірге,
гипоталамусқа
орталық
жҥйке
жҥйесі
қҧрылымдарынан гормондық заттар, жҥйкелік медиаторлар,
реттеуші шағын пептидтер (эндорфиндер, энкефалиндер,
нейротензин, Р-заты т.б.) жҧлын мен ми қуыстарындағы
сҧйықпен тасымалданады. Бҧл әсерлер гипоталамуста жҥйкелік
медиаторлардың тҥзілу жылдамдығы мен бӛліну қарқынын
ӛзгертеді. Гипоталамустың пептидтік реттеуші гормондары
ӛндірілуі ҥшін, жоғарыда келтірілген жҥйкелік медиаторлар
мен реттеуші шағын пептидтерден басқа, К
+
, Са
2+
-иондары,
простагландиндер,
цАМФ
қатысады.
Сол
себептен
ми
қызметтерінің
бҧзылыстары
эндокриндік
жҥйенің
бҥліністеріне әкеледі. Ауыр жан жарақаттары, кӛңіл-кҥйдің
қобалжулары
кездерінде
ерлердің
жыныстық
қабілеті
тӛмендейді, әйелдердің етеккірлерінің оралымы ӛзгереді.
Ҧзаққа созылган жандҥниелік жарақаттардың әсерлерінен
тиреотоксикоз (Базед ауруы) немесе қантты диабеттің кейбір
тҥрлері
дамуы
ықтимал.
Бҧндай
эндокриндік
жҥйенің
бҧзылыстарын
Достарыңызбен бөлісу: