Педагогикалық факультеттің деканы

№5 дәріс.

Тақырып:Әлемдік ғалымдардың этнопсихологиялық пікірлері.

1. Г.Гегельдің халықтар арасындағы психологиялық ерекшеліктерінің мәні.

2.Юмның «Ұлттық мінез –құлықтар туралы» еңбегі

3. Шарль Монтескье ,Леви- Брюль және Леви- Стросстың қосқан үлестері.

Тұрақты этнопсихолгиялық тьүсініктердің қалыптасуына үлкен үлес қосқан неміс философы Георг Гегель.Ұлттық психологияны зерттеу оған этностың даму тарихын ұғынуға мүмкіндік берді.Бірақ қарамақайшы пікірлері де болды.Бір жағынан Гегель ұлттық мінез- құлықты әлеуметтік құбылыс ретінде түсіндірсе,екінші жағынан ұлттық мінез- құлық оның еңбектерінде абсолютті рухтың көрінісі ретінде болды. Сонымен қатар Гегель ұлттық мінез- құлықпен ұлттық темпераментті біріктіруге қарсы болды.Өйткені оның айтуынша ұлттық мінез-құлық жалпылама көрініс ал темперамент жеке дара индивидке тән.

Юмның «Ұлттық мінез –құлықтар туралы» атты еңбегінде ұлттық психологияға қатысты өз пікірін анық білдірді. Оның пікірінше ұлттық психологияны әлеуметтік факторлар оған жататындар қоғамның әлеуметтік –саяси дамуы, басқарылу формасы. Юмның пікірінше ұлттық мінез- құлық қырлары кәсіби іс әрекеттегі қарым- қатынас негізінде қалыптасады.

Шарль Монтескьенің айтуынша ұлттың рухы объективті физиологиялық және моральдық факторлардың әсерінен қалыптасады. Физикалық факторларға географиялық орналасуын , климат, ланшафты жатқызады. Климат басты физикалық фактор болып табылады. Моральдық факторларға дін, салт- дәстүр.т б жатады. Этнопсихологияның дамуына француз философы Леви- Брюльдің еңбектері үлкен үлес қосты. Оның айтуыгша түрлі этнос адамдарына өзіндік ойлау типі. Леви –Брюль бойынша алғашқы адамдардың логикасы мистикалық болды және ол партиципация заңдылығына бағында. Партиципация принципі- барлық заттар мен құбылыстардың болмысы бір және ол түрлі уақыт және кеңістік өлшемдерде көрінеді. Леви- Строс . Оның шығармашылық бағыты этностың ойлау құрылымын талдау.