Педагогикасы казакстан республикасы
Ka3ipri за м а н гы о т б а с ы н з е р т т е у д е , к о п т е г е н к и ы н ш ы л ы к тар м ен к ез-
|
Otbasy pedagogikasy 2014 Zhundibaeva
- Бұл бет үшін навигация:
- Ж ок, е й т к е ш ол о т б а сы н а « б а с ы п K ipyre» м у м ю н ш ектеулерд1 е с т е н ш ы гар м ауы т и ю . Б ул ш е к т е у л е р д щ за н д ы б ел п л е р 1 бар
| Ka3ipri за м а н гы о т б а с ы н з е р т т е у д е , к о п т е г е н к и ы н ш ы л ы к тар м ен к ез-
д е с е д г М у м ю н , зе р т т е у п п г е е з ш кы зы кты рган ак п ар аттар ды ал уда, о т б а с ы н а к ар ы м -к аты н аста т а б а н д ы л ы к к о р с е т у к ер ек ш ы гар? Ж ок, е й т к е ш ол о т б а сы н а « б а с ы п K ipyre» м у м ю н ш ектеулерд1 е с т е н ш ы гар м ауы т и ю . Б ул ш е к т е у л е р д щ за н д ы б ел п л е р 1 бар: ад а м кукы гы н сактау, о т б а сы н ы н ж е к е OMipiHe кол сук п ауш ы л ы к . О сы г а н ба й л а н ы ст ы , з е р т т е л е т ш о б ъ е к т ш щ п арам етрлер1 (о т б а с ы т э р б и е с ш щ кай acneKTici зерттел1ну1 м у м ю н ), ж у м ы ст ы ж у з е г е асы р у д ы ц эд1стер1 аны ктал ады . Отбасын зерттеудщ эдютерк оньщ кемепмен жиналып, тал- данып, отбасын сипаттайтын акпараттарды жалпылайтын, отбасы тэрбиесшщ озара байланыстары мен зандылыктарын ашатын куралдарды усынады. Зерттеуппмен болжанатын отбасын немесе кез келген элеуметпк кубылысты зерттеуде, б1ршшщен, эдютердщ 210 жиынтыгы, еюншщен, сол эдютер зерттелшуппге адекватты болуын талап етедг Отбасы мен ондагы тэрбиеш зерттеуде педа гогикалык эксперимент аз колданылады. Ойткеш, экспериментке жана педагогикалык курылым мен оньщ тэрбие удерюшде тшм- д ш гш тексеру тэн. Эксперименттщ отбасы шецбершде уйым- дастырылганын кез алдьщызга елестетщ^зцп. Айтарлыктай узак уакыт бойы оньщ табиги ем1рлш ic-эрекетшщ жолы бузылады. Буган зерттел1нуиилердщ езшдж сезшулерше зиян келт1ретш экс- периментатордьщ «кезЬ>, отбасы мушелершщ журю-турысы, езш унем1 кадагалап отыруды косьщыз. Сондыктан аталган такырыпка арналган проблеманы зерттеуде, галымдар балалар бакшасында журпзшетш жэне отбасы жагдайында жалгасып, ныгайтуды талап ететш эксперименталды жумыска ата-аналарды белсещп кызык- тырады. Осындай непзде Е. П. Арнаутова, Т. М. Баринова, В. И. Без людно, Г. Н. Гришина, Н. А. Стародубованьщ зерттеулер! курылган. Отбасын зертеудщ эдютер1 арасында элеуметтж эдютер кец тарады: элеуметтж сауалнамалар, интервью жэне анкета. Интервью ddici pec понде нттердщ шынайы мумюншийгше жагдай жасауды талап етедг Интервью формалды емес жагдайда, зерттеупп мен зерттелшулп арасындагы катынас жеке симпатиялар- га непзделш етшсе, оньщ ешмдипп арта туседг Анкеталау ddici (жазбаша сауалнама) зерттеуипш кызыктыра- тын кептеген акпараттарды жинауга мумкшдж бередг Бул эдю акпарат алу мен алынган мэл1меттерд1 ендеуде тж м дЫ пм ен ерек- шеленедг Анкета эдюш журпзудщ эр турл1 турлер1 бар: к о н так та (анкеттеу эдюш зерттеушшщ 03i уйымдастырып, сауалнама парак- тарын жинайды), сырттай (корреспонденттж байланыстар непзш- де, журпзшу тэрт1б1 бойынша респонденттерге я й б е р т т , кешн зерттеушшщ езше кайта оралады). Зерттеушшщ алдына койылган мшдеттерше жэне отбасыньщ ерекшел1ктрше байланысты анке- таньщ турл1 типтер1 болуы мумкш: ашык (зерттелшуипнщ жауап беру1не мумкшдж беретш сурактар курылады), жабык (сурактарга мумкш болатын жауаптар бершедО, аралас (мумкш болатын жауаптар усынылады жэне сонымен катар кейб1р жауаптарды зерттелшушшщ ез1, эс!ресе олар сурактар шепне шыгып кеткен жагдайда тужырымдауына мумкшдж бершед1). Отбасын зерттегенде элеуметтанушылар жабык типтеп анке- талы сырттай анкеталауды колданады. Педагогтар жш тжелей ан- 211 кеталауды жэне ашык жэне аралае типтеп анкеталарга кещл беле- дг Отбасы тэрбиесшщ тэж1рибесш зерттеуде респонденттермен журпзшген анкета утымды, алайда жауаптардьщ шынайы болмауы мумкшднш ескеру керек. Мысалы, балаларын физикалык жазалау га жш жугшетш ата-аналар, жабык анкетадагы тиют1 жауапты белгшейтшше кумэн келт1руге болады, олар ешкашан «физикалык жазалауга жупнбейм1з» немесе «кейде физикалык жазалауга жуп- нем1з» деген жауаптардьщ 6 ip e y iH белгшеу1 мумкш. K,a3ipri зерттеушшердщ бар куш-жнер1 зерттелшушшерд1 элеу меттж белсендшжке жумылдыру непзшде отбасы OMipiHin турл1 аясында жагымды козкарас, тэрбие тэсшдерш, турмыстык шаруа- шылыкты журпзудщ тэсшдерш калыптастыруга багытталган. Отбасын объектива зерттеущ 1здеудщ жолдары оньщ кемепмен Ka3ipri отбасы туралы кезкарастардьщ терендеу1не жэне кецеюше жэне сондай-ак зерттелшупплерд1 туыстарымен озара карым-ка- тынасын Tyci нуги, балаларымен карым-катынаста жаца тэсшдерд1 колдануга мумкшдж беретш психологиялык, педагогикалык, элеуметтж эдютердщ жасалуына алып келдг Мысалы зерттеупп улттык ойындар аркылы эмоционалды езара эрекетп оцтайлан- дыру тэсшдерш керсету ушш, ата-аналарды балаларымен 6ipre б1рлескен ic-эрекетке жумылдырады (Г. Н. Гришина), ещпрютж фольклор (Г. В. Лунина), театрланган ойындар (Р. К. Сережникова), балалар ойыныныц жетшушщ жолдарын айту (В. М. Иванова). Кептеген педагогикальж, психологиялык зерттеулерде 6ip уа кытта ата-аналардыц педагогикальж устанымдарын зерттеуге жэне тузетуге мумкшдж беретш эдютер колданылады (Е. П. Арнаутова, Л. А. Арутюнова, Д. О. Дзинтаре, В. П. Дуброва, О. А. Шаграева). Зерттеушшщ респонденттерге (ата-аналарга) осындай тургыдан келушщ нэтижесшде олар усынылган жацалыкты проблемага езш дж улес деп карастырып, отбасы тэрбиесшдеп тэж1рибесшде жузеге асыруга тырысады. Мундай зерттеупп мен ата-аналардыц ынтымактастыгы койылган мшдеттерд1 емес, сонымен катар мшез- кулыктыц жаца нормаларын кабылдап, балаларга эсер етудщ тэ сшдерш алдын ала айкындайды. Осылайша, отбасын зерттеуде бакыланатын гылыми эдютер мамандардыц тэж1рибелж ic-эреке- тш деп эдютерге айналатынын айтуга болады. Отбасын зерттеуде педагогикальж-психологияльж тренинг се кции зерттеу эдю1 де басты рел аткарады. Онда эдетте 6 i p i H - 6 i p i 212 унататын, отбасы тэрбиесшде уксас проблемалар бар отбасы му- шелерш камтиды. Кдгысушыларга анык дагдыларды калыптас- тыратын, устанымдар мен козкарастарды тузететш, рефлексией ic-эрекегп белсещцретш б1рлескен талкылаулар мен оларды орын- дайтын турл1 тапсырмалар бершедг Педагогикалык-психология- лык тренингт1н такырыптары «Мен оз баламды бшемш бе?», «Агрессивт1 баламен езш калай устау керек?», «Егер бала дамуын- да кеш калса не icTey керек?», «ЭкеЫз баланы калай тэрбиелеу керек?» жэне т.б болуы мумкш. Зерттеушшщ тшмд1 басшылыгы- ньщ непзшде тренинг катысушылары оз кезегшде езш дж кемектщ жэне озара кемектщ тобына айналады. Сын, талкылау болмайды, проблеманы ашык талдауга, тэж1рибе алмасуга, куйзелген сез1м- дерш биццруге жагдай жасалынады. Кездесудщ жиипп аптасына 6ip реттен кем болмауы - жалпылык пен тутастык сез1мдерш камтамасыз етедг Топ Myuieci езшдж козкарастар мен пшрлерше басшылык жасауы, сондай-ак озгелерд1 eciTin жэне тындай алуы, онымен 6ipre мундас болуы, жалпылык сез1мш калыптастырып, оз эмоциясын вербалды емес KopceTyi тшс. Топтьщ ic-эрекет! озгелер ушш купия жэне жабык болады. Топтык кездесулер нэтижесшде тренингттщ катысушылары отбасы тэрбиесшде жагымды кершю беретш, ©зшдж бш ж тш пн, карым-катынас мэдениет децгешн ке- тередг Сонымен, Ka3ipri гылым саласы отбасын элеуметпк кубылыс жэне тэрбие институты ретшде зерттеудщ турл1 эдютерш колдана- д ы . жүктеу/скачать Достарыңызбен бөлісу:
|