МРНТИ 31.23.15
А. Бекболат, Н. А. Султанова Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, Астана, Қазақстан
(Email: ainurbekbolatqyzy@mail.ru, nureu@mail.ru.)
Пектин кешенді алу және құрамын зерттеу
Аңдатпа: Өсімдік шикізатынан пектин алу технологиясы, пектинді кешенін алуға әсер ететін жағдайлар, өсімдік нысандарына қатысты әртүрлі эктракция әдістері қарастырылған. Алынған пектинді физико-химиялық және химиялық анализ арқылы зерттеу әдістері, биологиялық белсенділігі және әртүрлі салаларды қолданылуы талқыланады. Пектин - өсімдіктердің, әсіресе жемістер мен көкөністердің жасуша қабырғаларында болатын табиғи полисахарид. Әдеби шолу пектин алудың шикізат көздерін талдаудан басталады. Алма, цитрус жемістері және қызылша ең көп таралған. Пектинді экстракциялау әдістері сипатталған, соның ішінде қышқылдық әдістер. Әрбір әдістің түпкілікті өнімнің кірістілігі мен сапасына әсер ететін өзіндік артықшылықтары мен кемшіліктері бар. Пектиндік сипаттамаларды талдауға маңызды көңіл бөлінеді: пектинация дәрежесі, молекулалық массасы, тұтқырлығы және ерігіштігі. Бұл параметрлер оның функционалдық қасиеттерін және қолдану аясын анықтайды.
Түйін сөздер: технология, биологиялық белсенділігі, химиялық және физика-химиялық зерттеу.
Кіріспе
В настоящее время исследование свойств пектинов занимает особое место в биохимической науке. Пектин - бұл негізінен жемістерден алынатын табиғи полисахарид және оның гельдік және қалыңдатқыш қасиеттеріне байланысты әртүрлі қолдануда қолданылады. Пектиновые биополимеры обладают уникальными биологическими и функциональными обуславливают значимость пектинов в различных областях химии, медицини косметикой пищевой отрасли что является актуальным.
Тамақ өнеркәсібінде- көбінесе желе, джем және мармелад өндірісінде қолданылады. Ол қант пен жеміс шырынын гель тәрізді өнімдерге айналдыру үшін қажет. Пектинді әртүрлі соустар мен сусындарда қоюландырғыш ретінде де қолдануға болады. Үйде консервілеуде пектин тосап пен желе үшін қажетті консистенцияға қол жеткізуге көмектеседі, өнімнің тұрақтылығы мен құрылымын қамтамасыз етеді. Медицина саласында-қоюландырғыштар деп аталатын тағамдық қоспаларда және белгілі бір дәрілік формаларды өндіруде қолданылады. Ол асқазан-ішек жолдарының кейбір ауруларын емдеуге көмектеседі. Косметикалық түрде кремдер мен гельдер өндірісінде қолдануға болады, онда ол тұрақтандырғыш және қоюландырғыш қызметін атқарады. Фармацевтикада - дәрілік заттардың ағзаға бөлінуін бақылауға көмектесетін гельдік пішіндерді жасау үшін қолданылады. Пектин сонымен қатар биологиялық ыдырайтын орауыш материалдарын жасау үшін ықтимал компонент ретінде зерттелуде. Ауыл шаруашылығында пектинді құрамдас бөлік ретінде жемшөптің құрылымы мен тағамдық құндылығын жақсарту үшін пайдалануға болады. Бірегей қасиеттерінің арқасында пектин әртүрлі салаларда сұранысқа ие зат болып табылады және оны қолдану кеңейе береді [6].
В Республики Казахстан имеется богатая сырьевая база для производства пектинов, но, несмотря на это, их производство на сегодняшний день практически отсутствует в промышленных масштабах. Отандық пектиннің жетіспеушілігі оны шетелден сатып алуға әкелді. Бұл салада құрал-жабдықтар мен өндіріс технологиясы, ғылыми зерттеулер нашар дамыған. Тем самым это вызывает острую зависимость жергілікті промышленности отзарубежных поставщиков продукции.