Ауырлық орта арқылы өтетін өсьтерді орталық осьтер деп атаймыз. Қиманың ауырлық ортаға қарағанда статикалық моменті нольге тең.
Берілген қиманың кез-келген z,y өсьтеріне қарағанда, өсьтік екпін моменттері деп, төмендегі интегралмен анықталатын геометриялық сипаттамаларды атаймыз (2.13 – сурет)
Берілген қиманың полюс деп аталатын, кез келген нүктеге қарағандағы өрістік екпін моменті деп, төмендегі интегралмен анықталатын геометриялық сипаттаманы атайды (2.13 – сурет):
Мұндағы - полюстен шексіз кіші ауданға дейінгі ара қашықтық.
Берілген қиманың кез келген перпендекуляр z,y өсьтеріне қарағандағы ортадан тепкіш екпін моменті деп, төмендегі интегралмен анықталатын геометриялық сипаттаманы атаймыз:
Өзара перпендекуляр өсьтерге қарағандағы өсьтік екпін моменттерінің қосындысы, осы осьтердің қиылу нүктесіне қарағандағы өрістік екпін моментіне тең
Iz +Iy =Ip.
Өсьтік, өрістік екпін моменттері әменде оң шамалар, ал ортадан тепкіш екпін моменттерінің шамалары оң, теріс жеке жағдайларда нольге тең болады. Екпін моменттерінің өлшем бірлігі – ендік бірлігінің төртінші дәрежесі (мм4, см4, м4).
Күрделі қиманың екпін моменттері қарапайым бөліктерінің екпін моменттерінің қосындысына тең.
Өсьтік кедергі моменттері деп, қиманың бірлігіне өсьтерге қарағанда өсьтік екпін моменттерінің осы осьтермен қиманың ең алшақ жатқан нүктелерінің ара қашықтығына қатынасын атаймыз
Өрістік кедергі моменті деп, қиманың өрістік екпін моментінің полюс пен қиманың ең алшақ жатқан нүктесінің ара қашықтығына қатынасын айтады
Кедергі моментінің өлшем бірлігі – ендік бірлігінің үшінші дәрежесі (мм3, см3, м3).
Өсьтік екпін моменті мен қима ауданының арасындағы байланыс арқылы табылатын шаманы
Қиманың екпін радиусы деп аталады. Оның өлшем бірлігі ендік бірлік (мм, см, м).
2 Кейбір қарапайым пішіндерінің екпін моменттері мен кедергі моменттері. Іс жүзінде беріктік есептерінде жиі кездесетін қарапайым пішіндерінің екпін моменттерін анықтауды қарастырайық.
Тік төртбұрыш. Табаны b , биіктігі h тік төртбұрыштың ауырлық ортасынан өтетін, табаны мен биіктігіне параллель осьтерге қарағандағы екпін моменттері мен кедергі моменттерін анықтайық (2.14 – сурет).
Достарыңызбен бөлісу: |