Сөйлеудің жалпы сипаттамасы

Сөйлеу және тіл. Сөз және оның мазмұны. Сөйлеудің түрлері және формалары. Сөйлеудің адамның өмірінде, іс-әрекетінде, қарым-қатынасында маңыздылығы. Сөйлеудің физиологиялық негізі: перифериялық және орталық. Вернике және Брока орталықтары. Сөйлеу және ойлаудың байланысы. Филогенез және онтогенез барысында сөйлеудің дамуы.

Зейін туралы түсінік. Зейіннің атқаратын қызметі және түрлері. Зейіннің физиологиялық механизмдері. Зейіннің негізгі қасиеттері. Зейін түрлерін топтастыру негіздері. Зейін туралы психологиялық теориялар. Лурия, Зейгарник еңбектері. Зейін және іс-әрекет. Зейіннің дамуы.

Психология ғылым ретінде. Адамды зерттеудің әдіснамалық негіздері. Б.Г.Ананьевтің адам психикасын зерттеуге деген әдіснамалық бағыты. Тұрмыстық және ғылыми психологиялық білімдер. Психология психика және психикалық құбылыстар туралы ғылым. Психикалық бейнелеу обьективті дүниенің субьективті бейнесі ретінде. Психикалық бейнелеу ерекшеліктері. Психиканың негізгі атқаратын қызметі. Психикалық құбылыстардың топтастырылуы: психикалық процес, психикалық қасиет, психикалық кейіп.

Психология жаратылыстану және гуманитарлық пән ретінде. Психологияның пәні жайлы түсініктердің дамуының негізгі кезеңдері. Антика және орта ғасыр философтарының жан және сана туралы көзқарастары. Идеалистік және материалистік бағыттар. Психологиялық әдістердің дамуы. Психикалық құбылыстарды зерттеудің обьективті әдістері. Психологияның дамуындағы ғылыми кезең. Ресейде психологияның дамуы. Психология ғылымының Қазақстанда дамуы. Шетелдік психологияның бағыттары. Психология ғылымының басқа ғылым салаларымен байланысы.

Психология тарихындағы психиканың критерилері. Сезгіштік түсінігі психиканың қарапайым формасы ретінде. Адамды биологиялық түр ретінде бағытты зерттеуге байланысты К.Линнейдің еңбектері. Мінез-құлықтың рефлекторлық сипаты. Р.Декарттың еңбектеріндегі рефлекс туралы идеялар. И.М.Сеченовтың, Ч.Шерингтонның, И.П.Павловтың, П.К.Анохинның, Н.А.Бернштейннің еңбектеріндегі рефлекторлық теорияның дамуы. Тірі және өлі табиғаттағы бейнелеу формалары. Сезімталдық психиканың қарапайым формасы ретінде. Туа берілетін және жекелей әрекет-қылық.

Адам психикасының дамуы және қалыптасуы. Психиканың атқаратын қызметтері. Адамдағы бейнелеу деңгейлері. Сана объективті шындықты бейнелеудің жоғарғы деңгейі ретінде. Сананың пайда болуының алғы шарттары.Адам санасы. Адам санасының қалыптасуы мен дамуындағы еңбетің ролі. Сананың тарихи сипаты.

Жоғарғы психикалық функциялардың дамуы. Жоғарғы психикалық функциялардың әлеуметтік, жанамаланған ерікті сипатын. Мидың психофизиологиялық қызметтері. Психика және мидың байланысы. Адамның жоғары жүйке жүйесінің құрылысы, қызметі. Жүйке клеткасының құрылысы. Талдағыштар, оның құрылымы. Мидың анализдік-синтездік қызметі. Ми және психиканың байланысы. И.М.Сеченов және И.П.Павловтың психиканың шартты-рефлекторлы сипаттамасы.

Жеке адам туралы түсінік. Тұлға құрылымы. Тұлғаның дамуы және қалыптасуы. Тұлғаның әлеуметтенуі. Өмір барысында жеке тұлғаның дамуына ықпал ететін факторлар. Қарым-қатынас ұғымы. Қарым-қатынастың мақсаты, құралдары, түрлері және олардың сипаттамасы. Қарым-қатынастың перцептивті, коммуникативті және интерактивті жағы.

Іс-әрекет туралы түсінік. Ресей ғалымдарының еңбектеріндегі іс-әрекет теориясының зерттелуі және дамуы. Іс-әрекет психологиялық теориясының негізгі принциптері.Іс-әрекеттің құрылымы. Әрекет, мотив, мақсат. Психомоторика туралы жалпы түсінік. И.М.Сеченов әрекет физиологиясы туралы. Әрекеттің рефлекторлы концепциясы. Сенсомоторлық процестердің түрлері. Әрекеттегі интериоризация және экстериоризация. Дағдының қалыптасуы және автоматтануы. Іс-әрекет түрлері.

Тұлғаның мотивациялық аймағы Эмоция және сезім, олардың өзара байланыстылығы. Эмоцияның атқаратын қызметтері, физиологиялық негізі. В.Вундтың сезімдердің үш өлшемді концепциясы. Ч.Дарвинның эмоцияның көрінуі туралы түсінік. Джемс-Ланге теориясы. Эмоцияның физиологиялық теориялары. Адамның көңіл-күйінің негізгі формалары. Жағымды және жағымсыз, стеникалық және астеникалық эмоционалды күйлер. Жоғары сезімдер туралы түсінік. Тұлға барлық психикалық құбылыстардың интеграторы. Тұлға, индивид, субьект, және даралық туралы жалпы түсінік.

Жеке тұлғаның биологиялық негізі. Темперамент және жоғары жүйке жүйесінің негізгі қасиеттері. Темпераменттің қасиеттері. Мінез-құлық туралы түсінік. Мінез- тұрақты мінез бітістерінің жүйесі. Мінез бітістерінің негізгі топтары. Қабілет туралы жалпы түсінік. Қабілет және нышан. Нышан қабілетті дамытудың әлеуметтік және табиғи негізделген алғышарты. Қабілет түрлері. Еріктің жалпы сипаты. Ерік, оның адам өміріндегі, іс-әрекетін ұйымдастырудағы және қарым-қатынасындағы маңызы. Әрекетті еріктік реттеу. Ерік амалдарының кезеңдері.

Тұлға түсінігі. Тұлғаның негізгі көрсеткіштері: белсенділік, саналылық, дербестік, жеке даралық. Тұлға құрылымы. Тұлға құрылымынң негізгі блоктары. Тұлғаның әлеуметтік мәртебесі, әлеуметтік рольдер, мотивтер, бағыттылық, мінезі.Тұлғаның белсенділігі және бағыттылығы. Тұлғаның дамуы және қалыптасуы. Тұлғаның әлеуметтенуі. Өмір барысында жеке тұлғаның дамуына ықпал ететін факторлар. Тұлға типологиясы. Тұлға құрылымныдағы факторлық бағыт (Р.Кеттел, Н.Айзенк, Дж.Гилфорд). А.Ф.Лазурский концепциясындағы тұлға құрылы. В.И.Мясищевтің, Б.Г.Ананьевтің, С.Л.Рубинштейннің конепцияларындағы қатынас туралы көзқарастың өңделуі.

Тұлға психологиясының методологиялық мәселелері. Тұлға теориялары және оқытудың негізгі деңгейлері. Тұлға теориялары. Жеке тұлғаның психологиялық және әлеуметтік трактовкаға қатынасы. Отандық психологтар зерттеулеріндегі жеке тұлға мәселелері. (Р.С.Немов бойынша тұлға теорияларын зерттеу). ХХ ғасырдың 80-90 жылдарындағы жеке тұлға мәселесінің даму психологиясы. Жеке тұлғаның шетелдік теориялары (психоаналитикалық бағыт, психодинамикалық бағыт, когнитивті, диспозициялық бағыт, мінез-құлық теориясы).

Түйсіктерді топтастырудың негізгі принциптері. В.вундтың энергетикалық жіктеуі. Ч.Шерингтон бойынша рецепторлардың жіктелуі. Х.Хед бойынша сенсорлық процестердің эволюциялық жіктелуі. Сезімталдық, сезімталдық табалдырықтары. Түйсіктің заңдылықтары. Синестезия, сенсибилизация, адаптация, түйсіктердің өзара байланысы.

Қабылдаудың заттылығы. Қабылдаудың негізгі қасиетері. Апперцепция құбылысы. Қабылдаудағы жекелей ерекшеліктер. Қабылдаудың формалары.

Елестің негізгі сипаттамасы. Елес нақты қазіргі уақыттағы қабылданбайтын заттар немесе құбылыстардың психикалық бейнесі ретінде. Елестің түрлері, олардың сипаттамалары. Елестің негізгі атқаратын қызметтері.

Есте сақтау мнемикалық әрекет ретінде. Есте сақтау түрлері. Есте сақтауда жаттығудың ролі. Қайта жаңғырту, тану, ұмыту және олардың байланысы мен айырмашылықтары. Ұмыту динамикалық үрдіс ретінде. Эббингауздың ұмыту заңдылығы. Ес туралы теориялар (гештальтпсихологиядағы ес мәселесі, естің биохимиялық теориясы, П.Жане мен Л.С.Выготскийдің зерттеулеріндегі естің жоғары формаларының қалыптасту мәселесі).

Ойлаудың негізгі түрлері және оларды топтастыру негіздері. Ойлаудың психологиялық теориялары. Ойлаудың ассоциативті теориясы. Гештальтпсихологтар, психоанализде ойлау мәселесі. Ойлаудың когнтивті психологиясы. Ұғым. Дара және жалпы ұғым. Ұғымның қалыптасу кезеңдері. Ұғымның негізгі сипаттамалары және түрлері. Пікір. Ой қорытындысы- ойлаудың жоғарғы формасы. Индукция және дедукция ой қорытындысының формалары ретінде.

Қиялдың психикалық іс-әрекетте атқаратын ролі. Қиял туралы түсінік, оның түрлері. Қиялдың атқаратын қызметі. Қиялдың жасалу жолдары. Қиял және шығармашылық. Шығармашылық туралы жалпы түсінік. Шығармашылық үшін қиялдың маңызы. Т.Рибоның концепциясы. Г.Уоллес бойынша және Г.С.Альтшулердің шығармашылық міндеттердің деңгейлері.

Сөйлеу және тіл. Сөз және оның мазмұны. Сөйлеудің түрлері және формалары. Сөйлеудің адамның өмірінде, іс-әрекетінде, қарым-қатынасында маңыздылығы. Сөйлеудің физиологиялық негізі: перифериялық және орталық. Вернике және Брока орталықтары. Сөйлеу және ойлаудың байланысы. Филогенез және онтогенез барысында сөйлеудің дамуы.

Зейін туралы түсінік. Зейіннің атқаратын қызметі және түрлері. Зейіннің физиологиялық механизмдері. Зейіннің негізгі қасиеттері. Зейін түрлерін топтастыру негіздері. Зейін туралы психологиялық теориялар. Лурия, Зейгарник еңбектері. Зейін және іс-әрекет. Зейіннің дамуы.