Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1 Дербес туындылы бірінші ретті сызықтық біртектес дифференциалдық теңдеулер
2 Бірінші интегралдар
3 Дербес туындылы квазисызықтық теңдеулер
Қолданылған әдебиеттер:
1. Тихонов А.Н., Васильева А.Б., Свешников А.Г. Дифференциальные уравнения.- М.: Наука, 1985
2. Қалиев С.Қ., Искакова М.Т. Дифференциалдық теңдеулер және варияциялық есептеу негіздері, Семей – 2005
3. Филлипов А.Ф. Сборник задач по обыкновенные дифференциальным уравнениям. М.: Наука, 1984
4. Петровский И.Г. Лекции по теории обыкновенных дифференциальных уравнений. - Москва.: Изд-во МГУ, 1984.
5. Қадыкенов Б.М. Дифференциалдық теңдеулердің есептері мен жаттығулары Алматы: Қазақ университеті, 2002
3 ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚТАР
№1 ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚ
Тақырып: Дифференциалдық теңдеулерге келтірілетін есептер.
Әдебиет: [6], №17-29(жұптары)
Әдістемелік нұсқау
функциясы теңдеуінің шешімі болатынын көрсету керек.
ті табайық: .
y, мәндерін берілген теңдеуге қоямыз. Сонда =0, бұдан 0=0 шықты. Демек, функциясы берілген дифференциалдық теңдеуді қанағаттандырады, яғни оның шешімі болады.
функциясы теңдеуінің шешімі болатынын көрсету керек.
= =
№2 ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚ
Тақырып: Айнымалылары бөлектенетін теңдеулер. Біртектес теңдеулер.
Әдебиет: [6], №51-65(жұптары), №101-129(жұптары)
Әдістемелік нұсқау
теңдеуінің жалпы шешімін табу керек.
Берілген теңдеу айнымалылары бөлектенетін теңдеу. деп ұйғарып, теңдіктің екі жағын да у-ке бөліп, dx-ке көбейтейік. Сонда – айнымалылары бөлектенген теңдеу алынады. (9) формула бойынша теңдеудің екі жағын да интегралдасақ, . Бұдан , , яғни .
теңдеуін интегралдау керек.
Дифференциалдық теңдеуді интегралдау – оның шешімін табу деген сөз. Теңдеудің екі жағын да ке көбейтіп, айнымалылары бөлектенген теңдеу аламыз:
немесе .
теңдеуді интегралдау арқылы берілген теңдеудің жалпы шешімін табамыз:
Бұдан
теңдеуін шешу керек.
Шешуі. Бұл айнымалылары бөлектенетін теңдеу. Теңдеуді қа бөліп ( мына теңдеуді аламыз:
.
Бұдан ;
немесе
.
Бұл теңдеуді потенцирлеп, берілген дифференциалдық теңдеудің жалпы шешімін аламыз.
, мұндағы , .
4.
теңдеуін шешу керек.
Шешуі. ауыстыруын жасайық. Сонда , . Бұдан берілген теңдеу
түріне келеді. Ұқсас мүшелерін біріктірсек, болады. Бұл айнымалылары бөлектенетін теңдеу. Теңдеудің екі жағын да ге бөлсек,
теңдеуін аламыз. Бұдан ,
, потенцирлесек, болады. Енді ауыстыруын дың орнына қойсақ, немесе болады.
теңдеуін шешу керек.
Шешуі. болсын, бұдан , . Бұл өрнектерді берілген теңдеуге қойсақ,
;
.
деп ұйғарып, теңдеуді қа бөлсек,
, , ; ; немесе болғандықтан, .
Бұл берілген теңдеудің жалпы шешімі. Оны мына түрде де жазуға болады: ; ; ; бұдан , .
№3 ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚ
Достарыңызбен бөлісу: |