Иондық полимерлену тізбекті реакция механизмімен жүреді. Өсіп келе жатқан тізбектің соңындағы атомының зарядына байланысты катиондық және аниондық полимерлену деп бөлінеді. Катиондық полимерленуге электрондонорлық орынбасарлары қос байланыстың α қалпына орналасқан, винил және дивинил мономерлер қолданылады. Протонды қышқылдар (H2SO4, HClO4, H3PO4, HCl) және апротонды қышқылдар (AlCl3, SnCl4, TiCl3, BF3) катализатор ретінде қолданады.
Иницирлеу: BF3 + H2O ↔ H+[BF3OH]- ↔ H+ + [BF3OH]-
Тізбектің өсуі:
Тізбектің үзілуі. Мұнда бірнеше жағдай болуы мүмкін. Біріншіден каталитикалық комплекс бөлініп шығып, иондық жұп жоғалуы мүмкін.
Екіншіден, қарсы ионның фрагменті өсіп келе жатқан тізбекпен ковалентті байланыс түзеді. Үшіншіден, тізбектің мономерге, еріткішке және полимерге берілуінен болады.
Аниондық полимерленуде өсіп келе жатқан активті тізбектің соңында теріс заряд болады. Полимерленуге винилді және дивинилді қатардағы, қос байланыс жанында электронакцепторлы орынбасарлары бар мономерлер оңай түседі: цианды винилиден, нитроэтилен, акрилонитрил және т.б. Катализаторлар ретінде сілтілік металдардың амидтері, сілтілік металдар, сілтілік металдардың металлорганикалық қосылыстары.
Иницирлеу:
Тізбектің өсуі:
Тізбектің үзілуі әртүрлі жолдармен жүреді, мысалы, мономерге берілуі.
Сатылы механизм бойынша жүреді. Полимерленуге циклді мономерлер, изоцианаттар, карбонил топтары бар қосылыстар түседі. Циклді мономерлер иондардың немесе молекулалардың әсерінен иницирлене алады. Иницирлеу нәтижесінде цикл ашылып, тұрақты иондарын түзу арқылы иондық реакцияға түседі.
Мысалы, полиуретандар түзілуі
Достарыңызбен бөлісу: |
