бөлім. Microsoft Access ДБЖ нысандарды құрастыру технологиясы

Директордың оқу ісі

жөніндегі орынбасары

_________Рахымжан А.Б

«........» 08. 2019ж

Бекітемін:

Директордың оқу ісі

жөніндегі орынбасары

_________Рахымжан А.Б

«........» 08. 2019ж
Тұтынушыларды қолдау
ПӘНІНІҢ КҮНТІЗБЕЛІК-ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ

2019-2020 оқу жылына
Оқытушы: Ислам Г.Б

Күнтізбелік-тақырыптық жоспар оқу жұмыс бағдарламасына сәйкес хаттама №1 28.08.2019 жылы жасалынып, «Экономикалық-техникалық және арнайы» пәндер бірлестігінде талқыланып, мақұлданды.

Хаттама №1 28.08. 2019ж
Бірлестік төрайымы _____________________ Мұсаева Қ.М

№Р/н	Бөлімдер мен тақырыптар атауы	Сағат саны	Мерзімі	Сабақтың түрі	Көрнекі құралдар мен техникалық оқу	Негізгі және қосымша әдебиеттер көрсетілген үй тапсырмасы	Ескерту
1	2	3	4	5	6	7	8
1 бөлім. Microsoft Access ДБЖ
1	1.1 тақырып. Microsoft Access ДБЖ қолданылу аймағы мен тағайындалуы	2		Жаңа білімді игеру	тақта, бейне проектор, оқулық	Оқулықтан 69 бет
2	1.2 тақырып. Мəліметтерді интеллектуалды талдау	2		Тәжірибелік сабақ	ДЭЕМ, тақта, бейне проектор, слайд	Оқулықтан 70 бет
3	1.3 тақырып. Дереккорлар кестесін құрастыру технологиясы	2		Аралас сабақ	Компьютер, оқулық, проектор, слайд	Оқулықтан 71 бет
4	1.4 тақырып. Мəліметтермен жұмыс істеуге арналған сұраныс түрлері	2		Аралас сабақ	Компьютер, оқулық, проектор, слайд	Оқулықтан 72 бет
5	1.5 тақырып. Microsoft Access ДБЖ есептерді құрастыру Технологиясы	2		Аралас сабақ	Компьютер, оқулық, проектор, слайд	Оқулықтан 74 бет
6	Бақылау жұмысы	2		Тәжірибелік сабақ	Компьютер, оқулық, проектор, слайд	Компьютер, тест парағы
2 бөлім. Microsoft ACCESS ДБЖ сұраныс құрастыру технологиясы
7	2.1 тақырып. Мəліметтермен жұмыс істеуге арналған сұраныс түрлері	2		Аралас сабақ	Компьютер, оқулық, проектор, слайд	Оқулықтан 76 бет
8	2.2 тақырып. Сұранысты құрастыру əдістері	2		Тәжірибелік сабақ	Компьютер, оқулық, проектор, слайд	Оқулықтан 78 бет
9	2.3 тақырып. Сұраныс құрастырушысы көмегімен сұраныс құру	2		Аралас сабақ	Компьютер, оқулық, проектор, слайд	Оқулықтан 80 бет
10	2.4 такырып. Сұраныс арқылы есептерді автоматизациялау	2		Тәжірибелік сабақ	Компьютер, оқулық, проектор, слайд	Оқулықтан 82 бет
3 бөлім. Microsoft Access ДБЖ нысандарды құрастыру технологиясы
11	3.1 тақырып. Деректер қорларды басқару жүйесінде нысандарды таңайындау	2		Жаңа білімді игеру	Компьютер, оқулық, проектор, слайд материалдар	Оқулықтан 85 бет
12	3.2 тақырып. Кестеге мəліметтерді енгізу үшін нысандарды құрастыру технологиясы	2		Аралас сабақ	Компьютер, оқулық, проектор, слайд	Оқулықтан 87 бет
13	3.3 тақырып. Сұранысқа мəліметтерді енгізу үшін нысандарды құрастыру технологиясы	2		Тәжірибелік сабақ	Компьютер, оқулық, проектор, слайд	Оқулықтан 89 бет
14	3.4 тақырып. Қолданушы интерфейс ұйымдастыру үшін нысандарды құрастыру технологиясы	2		Аралас сабақ	Компьютер, оқулық, проектор, слайд	Оқулықтан 91 бет
15	3.5 такырып. Мəліметтерді талдау кезінде нысандармен жұмыс жасау технологиясы	2		Тәжірибелік сабақ	Компьютер, оқулық, проектор, слайд	Оқулықтан 95 бет
4 бөлім. Microsoft Access ДБЖ есептерді құрастыру технологиясы
16	4.1 тақырып. Деректер қорларды басқару жүйесінде есептерді тағайындау	2		Аралас сабақ	ДЭЕМ, тақта, бейне проектор	Оқулықтан 97 бет
17	тақырып. Есептерді құрастыру технологиясы	2		Тәжірибелік сабақ	Компьютер, оқулық, проектор, слайд	Оқулықтан 99 бет
18	Бақылау жұмысы	2		Тәжірибелік сабақ	тақта, бейне проектор, қосымша материалдар	Компьютер, тест парағы
	Барлық сағаттар саны:	36

1 бөлім. Microsoft Access ДБЖ

1. 
   Дәріс. Microsoft Access ДБЖ қолданылу аймағы мен тағайындалуы
   

Сұрақтар:

1. 
   Microsoft Access
   
2. 
   Access ДҚБЖ дерекқорлар
   
3. 
   Импорт жəне деректерді қосу.
   

бағдарламалық орта, ол жеткілікті үлкен көлемді ақпараттармен реляцияланған дерекқорларды басқару жүйелерін құру үшін көзделген (жүздеген Мбайт). Microsoft Access дерекқорларды басқару жүйесі деректерді құруды жəне өңдеуді автоматтандыру үшін барлық қажетті құралдарды қолданушыға ұсынады. Microsoft Access жүйесі өндіріс пен бизнестің əртүрлі салаларында ақпараттық жүйелерді шығаруды қамтамасыз етеді. Жəне анда-санда оны үстел ДҚБЖ деп атаса да, ол автоматтандырылған жобалау жүйелерін немесе автоматтандырылған сараптама жүйелерін шығаратын сияқты күрделі көпқолданылатын міндеттерді шешу үшін оны қолдануға мүмкіндік беретін сипаттарға ие болады. Мысалы, «Топ-Системы» фирмасы Microsoft Access пайдалана отырып, «T-flex-CAD» параметрлік сызу жүйесіне біріктірілген «Техно-Про» бөлшектерді дайындаудың технологиялық үдерістерін автоматтандырылған жобалау жүйесін шығарды. К.Э. Циолковский атындағы МАТИ—РГТУ «Аспаптар өндіру жəне ұшу аппараттарын басқару жүйелерінің технологиялары» кафедрасында «Лазер-2000» жинаудың технологиялық үдерістерінің АЖЖ жəне «Класс — Эксперт» жаңа аспаптарын дайындауға күтілетін шығындарды бағалаудың сараптама жүйесі шығарылды.

• бағдарламалау тілдерін игермеген мамандармен игеру жеңілдігі, ол жобалауға уақытты жəне шығаруға шығындарды қысқартуды қамтамасыз етеді;

• Windows қосымшаларымен үйлесімділігі;

• графикалық жəне мультимедиалық объектілерді кірістіре отырып, ДҚ құру мүмкіндігі;

• жергілікті жəне ғаламдық желілерде жұмыс істеу мүмкіндігі;

• басқа бағдарламалық жүйелермен шығарылған ДҚ кестелерін пайдалану мүмкіндігі.

Access ДҚБЖ басқа бағдарламалық өнімдерді пайдалана отырып шығарылған деректермен жұмыс істеу мүмкіндігі болып табылады, яғни деректер импорты немесе экспорты. Access басқа Windows қосымшаларымен шығарылған деректермен (мəтіндік, графикалық, электронды кесте), сондай-ақ, dBASE, Paradox, Btrive, SQL бағдарламалаудың арнайы тілдерін пайдалана отырып шығарылған дерекқорлармен өзара əрекет жасайды. Access ДҚБЖ ақпаратпен барлық əрекеттер — деректерді оқу, қосу, жою жəне басқалар SQL —сұрау салулардың құрылымдалған тілінде жазылған командалардың көмегімен орындалады, олар реляциялық дерекқорлардың ресми стандарты ретінде ISO стандарттардың халықаралық ұйымымен бекітілуі қажет. SQL тілін түрлендіру іс жүзінде барлық реляциялық ДҚБЖ құрылымында қолданылады. Access ДҚБЖ құрылымында басқа дерекқорлармен өзара əрекетті қамтамасыз ететін Open Database Connectivity (ODBC — деректерге ашық қолжетімділік) драйвер болады.

3. Импорт жəне деректерді қосу. Access кестелерін құру кезінде көшіру арқылы басқа бағдарламалық өнімдердің көмегімен əзірленген əртүрлі форматтары бар файлдардан деректердің импорты мүмкіндігін қамтамасыз етеді. Деректерді қосу — басқа дерекқорларда бар ақпараттарға (кестелерге) дерекқорлардың бірінен өтініш білдіру мүмкіндігі, олар сол компьютерде, сондай-ақ желіге біріктірілген басқа компьютерлерде болуы мүмкін. Деректер импорты келесі жағдайларда қолайлы:

• қажетті деректер шағын көлемдегі файлда болады (Кбайттар);

• қажетті деректер файлда болады, оның мазмұны қолданушымен айтарлықтай сирек алмасады;

• Access нұсқасын ауыстыру кезінде бұрынғы форматтағы файлдар жаңа нұсқада пайдаланылмайды. Деректерді қосу келесі жағдайларда қолайлы:

• қажетті файл көлемі бойынша Access ДҚ ең жоғары ықтимал көлемінен үлкенірек (1 Гбайт);

• файлдың деректері қолданушымен жиі ауыстырылады;

• файлдың деректері ұжымдық қол жеткізу режимінде жұмыс істеу кезінде пайдаланылады. Файлдар импортының технологиясы: файл импортталатын дерекқорды ашу;

Файл мəзірін жəне Импорт командасын жеделдету; пайда болған Импорт диалогтік терезеде ұсынылған тізімнен импортталатын файлдың форматын таңдау. Сонымен бірге Access Файлдарды таңдап алу диалогтік терезесін ашады;

Файлдарды таңдап алу терезесінде импортталатын файлды таңдап алу. Импорт үдерісінде Access деректер форматына импортталатын деректер алаңдарының түрлерін қайта құру болады. Access ортасында құрастырылған деректерді жəне басқа ДҚ импорты ұқсас жүргізіледі. Мысалы, Access кестелеріне мəтіндік файлдарды импорттау кезінде оларды тиісті түрде құрылымдау қажет: əлде мəтінді кесте түрінде рəсімдеу, əлде мəтінде абзацтың басын жəне аяғын ажырататын бөлгіш пайдалану. Мұндай бөлгіштер үтір, бос орын, табуляция бола алады. Кестелерді қосу технологиясы: файл импортталатын дерекқорды ашу; Файл мəзірін жəне Кестені қосу командасын жеделдету; пайда болған Кестелерді қосу диалогтік терезеде ұсынылған тізімнен импортталатын файлдың форматын тағдап алу, Access Дерекқорларды таңдап алу диалогтік терезесін ашады; Дерекқорларды таңдап алу терезесінде ДҚ атын таңдап алу, Access таңдап алынған ДҚ кестелерінің тізімімен диалогтік терезе ашады; қажет кестені таңдап алу жəне Қосу командасын жеделдету. Деректерді экспорттау. Бір ДҚ басқаға кестелерді экспорттау технологиясы импортқа іс жүзінде ұқсас.

2. 
   Мəліметтерді интеллектуалды талдау
   

1. 
   Деректерді таңдап алу
   
2. 
   Ақпараттарды талдау
   

• параллельді архитектурамен жəне желілік технологиялардың дамуымен бірге компьютерлерің құрылуымен ақпараттарды сақтаудың біршама арзан жəне əжептəуір көлемді құрылымдарының (100 Гбайтқа дейін) пайда болуымен;

• SQL-сұрау салулардың негізінде ДҚБЖ құралдарын стандарттаумен;

• өнімдер мен қызмет көрсетулерді тұтынушыларға əсер етуі үшін бəсекелік күрестің шиеленісуімен;

• тұтынушылардың жаппай қызмет көрсетуінен дербестікке ауысуымен; ДИТ үдерісінің келесі кезеңдерін ажыратады:

• 
  деректерді таңдап алу;
  
• 
  деректерді трансформациялау;
  
• 
  ақпараттарды талдау.
  

ДҚ сегменттеудің мақсаты — деректерді талдаудың салаларын тарылту мақсатымен топтарға жазбаларды бөлгілеу — деректерді топтастырумен есептемелерді құру болып табылады. Ауытқуларды сəйкестендірудің мақсаты белгіленген топтарға кірмейтін жазбаларды анықтау жəне деректерді математикалық өңдеуді жүргізу болып табылады, яғни бұл ауытқулар «шу» немесе олар заңды үдеріс болып табылады ма, соны белгілеу.

2. Деректерді импорттау деректерді қосудан немен ерекшеленеді?

3. Қандай жағдайларда импортты қолдану жəне қандайда — деректерді қосу мақсатқа сай?

4. Деректерді интеллектуалды талдау деген не?

5. ДИТ қызметтің қандай салаларында қолданылады?

6. ДИТ үдерісінің негізгі кезеңдері қандай?

7. Ақпараттарды талдау қандай мақсатта жүргізіледі?

8. Деректерді трансформациялау технологиясы не үшін қолданылады? 9. Заңдылықтарды іздеу міндеті қандай операциялардан тұрады?

10. ДИТ пайда болуы немен негізделген?

3. 
   Дәріс Дереккорлар кестесін құрастыру технологиясы
   

1. 
   Компьютерді іске қосу
   
2. 
   Деректер қорын құру
   
3. 
   Кестені құру диалогты терезесі
   

1. 
   сурет. Деректер қорының өрістерінің сипаттамаларына
   

Сонан соң Access ортасында кесте құруға кірісуге болады. Аталған жүйенің барлық нұсқаларында əрекеттердің реттілігі ұқсас. Диалогті терезелерді рəсімдеуде де ғана сəл айырмашылық бар. Microsoft Access 2000 нұсқасын қолдана отыра кестені құру мысалдарын қарастырайық.

• 
  компьютерді іске қосып, Windows жəне Access бағдарламалық жасақтаманы жүктеу;
  
• 
  ашылған диалогті терезеде тінтуір пернесімен екі рет Файл
  

• 
  жаңа деректер қорының Файлы диалогті терезесінде (6.3 сурет) құжатқа атау беріп, ДҚ сақталатын директория (папка) атауын көрсету жəне тінтуірмен Создать батырмасын басу;
  

2. сурет. Жаңа деректер қорының Файлы диалогты терезесі

3 сурет. Кестені құру диалогты терезесі