Өзін өзі бақылауға және зертханалық жұмысты қорғауға арналған сұрақтар

1.Гальвани элементі мен стандартты сутек электрод схемаларын көрсетіп, қалай жұмыс істейтінін түсіндіріңдер.

2.Гальвани элементі жұмыс істеу үшін қандай реакциялар қолданылады?

3.Металл электродтарының потенциалына қандай факторлар әсер етеді?

4.Гальвани элементтерінің э.қ.к. қалай өлшенеді?

5.Концентрациялық гальвани элементі қалай жасалады?

№ 12-13 Зертханалық сабақтардың тақырыбы: Электролиз. Коррозия

Сабақтың мақсаты: Электролиз процесінің жүруін көру және оның әр түрлі жағдайының схемасын құру.

Зертханалық сабақ бойынша сұрақтар:

1.Электролиз процесінде не себепті тұрақты тоқ көзін қолданады?

2.Электролизердың құрылысы.

3.Электролиз процесінің қолданылуы.

1-тұрақты тоқ көзі; 2- U тәріздес шыны ыдыс; 3- электродтар; 4- электролит ерітіндісі. U- тәріздес шыны ыдысқа натрий сульфатының ерітіндісін құйып, 1-2 тамшы фенолфталеин тамызыңдар. Мыс электродтары тоқ көзімен қосыңдар. 30-40 секундтан кейін теріс полюс қосылғанэлектродтың жанында ерітінді қызыл түске боялады. Электрлиз схемасын жазыңдар. № 6 сурет.Электролизер.

№2 Тәжрибе. Калий иодиді ерітіндісінің электролизі. Электролизерге калий иодиді ерітіндісін құйыңдар, графит электродтарын батырыңдар да оларды тұрақты тоқ көзіне қосыңдар. 3 минуттай электролиз жүргізіңдер, катодта газ тәріздес сутегі бөлінеді, ал анодта бос иод бөлінеді. Электролиз схемасын жазыңдар. Тәжірбие біткен соң электродтар мен электролизерді жақсылап кранның астына жуыңыздар.

№3 Тәжрибе. Мыс (ІІ) сульфатының ерітіндісінің электролизі.

Электролизерге мыс сульфаты ерітіндісін құйыңдар, оған графит электродтарын батырыңдар, тұрақты тоқ көзімен қосыңдар. 3-5 минут электролиз жүргізіңіздер. Анодта оттегінің бөлінгенін байқаңдар. Тәжірибе біткен соң катодта мыс бөлінгенін байқаңдар.Енді тоқ көзінің полюсін ауыстырыңдар. Нені байқайсыңдар? Электролиздің схемасын жазып, байқаған құбылыстарыңды түсіндіріңдер.

Өзін өзі бақылауға және зертханалық жұмысты қорғауға арналған сұрақтар: 1.Электролиз деген не?

2.Анод және катодта жүретін процестерді түсіндіріңдер.

3.Металды рафинадтау деген не? Ол қалай жүреді?

4.Электролиз заңдары?

1.Коррозияның түрлері.

2.Металдарды коррозиядан қорғау.

3.Протектор деген не?

4.Ингибитор деген не?
№1 Тәжрибе. Хлор-ионының коррозияны жылдамдатуы.

Екі пробиркаға 6 мл мыс сульфатын, 2 мл күкірт қышқылын құйыңдар. Бір пробиркаға 5 мл натрий хлоридін құйыңдар. Екі пробиркаға да алюминий сымын батырыңдар. Қай пробиркада газ интенсивті бөлінеді?

Анодтық, катодтық және жалпы процестердің теңдеулерін жазыңдар. Реакция жылдамдығына хлор-ионының әсерін түсіндіріңдер.

№2 Тәжрибе. Оттегінің концентарциясына байланысты коррозия.

Болат пластинканы наждак қағазымен тазалаңдар. Кранның астына қойып жуыңдар. Фильтр қағазымен сүртіп кептіріңдер. Содан кейін таза пластинканың бетіне мынандай ерітінділер: натрий хлориді, калий гексацианоферрат (ІІІ) және фенолфталеин қоспасынан тұратын ерітіндіні тамызыңдар. 3-5 минут уақыттан соң тамшының ортасында көк түсті, ал шетінде қызыл түсті ерітінділер пайда болады. Тамшының арасында гальваникалық элемент түзіледі. Тамшының ортасында оттегі аз болғандықтан анодтық, шетінде оттегі көп болғандықтан катодтық зона пайда болады. Тамшының ортасында темір екі валентті ионға тотығады, сондықтан турнбулевая синь (көк түсті) пайда болады. Тамшының шетінде судың әсерімен оттегі тотықсызданып, гидроксид-ион түзеді, сондықтан фенолфталеин қызылға боялады.

Катодтық және анодтық процесстердің теңдеуін жазыңдар: Ғе²⁺ және ОН^- иондарын анықтау реакцияларының және темірдің тат басу (ржавчина) реакциясының теңдеуін жазыңдар.

№3 Тәжрибе. Металдарды коррозиядан протектор әдісімен қорғау.

Пробиркаға сүйытылған сірке қышқылын құйыңдар. Оған бірнеше тамшы калий иодиді ерітіндісін тамызыңдар, бір-бірімен контактқа келтіріп мырыш және қорғасын пластинкаларын батырыңдар.

І^- ионы Pb²⁺ ионына индикатор болып саналады. PbІ₂ сары түсті тұнба. Салыстыру үшін басқа пробиркаға осы ерітінділерді құйып, тек қорғасынды салыңдар. Қай пробиркада қорғасын иодиді тез түзіледі? Pb – Zn гальваникалық элементтің схемасын жазыңдар. Қай металл протектор болып саналады?

№4 Тәжрибе. Коррозия жылдамдығына ингибитор әсері.

Екі пробиркаға 5-6мл күкірт қышқылын құйыңдар. Әр пробиркаға жұқа темір пластинкасын салыңдар. Бір пробиркаға уротропин не басқа ингибитор қосыңдар. Ингибитордың коррозия жылдамдығына әсерін қорытындылаңдар.

Өзін- өзі бақылауға және зертханалық жұмысты қорғауға арналған сұрақтар:

1.Металдар коррозиясы деген не?

2.Коррозияның қандай түрлерін білесіңдер?

3.Электрохимиялық коррозияның химиялық коррозиядан айырмашылығы неде?

4.Коррозиялық микрогальвани элементтері неге пайда болады?

5.Қандай факторлар коррозия жылдамдығына әсер етеді?

6.Металдарды коррозиядан қорғау әдістері.Қысқаша әр әдісті сипатта.

7.Қандай заттарды ингибиторлар деп атайды?

1.Ішкі және сыртқы сфералар арасындағы байланыс түрі.

2.Комплекс түзгіш пен лигандалар арасындағы байланыс түрі.

3.Анионды комплекстердің оқылуы, мысалдар.

4.Катионды комплекстердің оқылуы, мысалдар.

5.Бейтарап комплекстердің оқылуы, мысалдар.

Екі пробиркаға 5мл 1н мыс сульфатын құйыңдар. Бір пробиркаға 2 тамшы барий хлоридін құйыңдар, екінші пробиркаға гранулды қалайы (Sn) салыңдар. Бірінші пробиркада тұнба пайда болғанын, екінші пробиркада қалайының бетінде мыс бөлінгенін байқайсыңдар. Реакция теңдеуін жазыңдар.

Үшінші пробиркаға 5-7мл мыс сульфатын құйып, біртіндеп 25% -аммиак ерітіндісін құйыңдар. Басында ақ тұнба (негіздік мыс сульфаты) пайда болады, ол біртіндеп ериді. Ерітінді түсі көкке боялады, яғни мыс (ІІ) тетраамин сульфаты комплексі пайда болады. Теңдеулерін жазыңдар. Бұл комплекс қосылысты екіге бөліп, біреуіне барий хлоридін тамызыңдар, екіншісіне қалайы тастаңдар. Тұнба түзіледі ме? Мыс бөлінеді ме? Неге?
№2 Тәжрибе. Аниондық комплекс қосылыс.

Пробиркаға 3-4 мл висмут нитраты ерітіндісін құйыңдар. Тамшылап калий иодиді ерітіндісін бурыл тұнба болғанша құйыңдар. Содан кейін бұл тұнба ерігенше (висмут иодиді) калий иодиді ерітіндісін құйыңдар. Реакция теңдеулерін жазыңдар. Алынған қосылыстың формуласы: ВіІ₃*КІ.Оны комплекс қосылыс ретінде жазыңдар, оның диссоциациясын көрсетіңдер.

№3 Тәжрибе. Катиондық комплекс қосылыс.

Пробиркаға 3-4 тамшы никель сульфаты ерітіндісін құйып, оған күйдіргіш натр ерітіндісін тамызып, никель гидроксиді тұнбасын алыңдар. Тұнбаның үстіндегі сұйық ерітіндіні төгіп, тұнбаға 25%-аммиак құйып, ерітіңдер. Реакциялар теңдеуін жазыңдар. (Комплекс қосылыста никельдің координаталық саны 6-ға тең) комплекс қосылыстың диссоциациясын жазыңдар.

1. 
   Комплекс түзуші заттың тотығу дәрежесі мен координациялық санын көрсетіңдер. Комплекс қосылыстарды атаңдар: K[AuBr₄], K₂[Cd(CN)₄], [Pt(NH₃)₂Cl₂], K[Cr(SO₄)₂], Na₃[Ag(S₂O₃)₂]. Комплекс қосылыстың диссоциацияларын жазыңдар.
   
2. 
   Комплекс қосылыстар жазып, оларды атаңдар: PtCl₄∙6NH₃, PtCl₄∙5NH₃, PtCl₄∙4NH₃, Co(NO₃)₃∙6NH₃, Co(NO₂)₃∙KNO₂∙2NH₃.
   
3. 
   Қай негіз күштірек: [Cu(NH₃)₄](OH)₂ не Cu(OH)₂ ме?
   
4. 
   Қай комплекс ион тұрақтырақ: [Zn(NH₃)₄]²⁺ не [Cd(NH₃)₄]²⁺?
   

1.Массасы 0,8062г металл оксидінен 0,4864г металл алынған болса, оның эквивалентінің молярлық массасы нешеге тең. Жауабы 12,16г/моль.

2.Массасы 0,3200г мыстан 0,6770г мыс хлориді түзілген болса, мыс эквивалентінің молярлық массасын және мыстың тотығу дәрежесін анықтау керек. М_э (СІ) = 35,5г/моль. Жауабы 31,78г/моль, 2.

3.Егер массасы 0,1108г мырыш қышқылдан 38,08мл (қ.ж.) сутегін ығыстыратын болса, оның эквивалентінің молярлық массасы қанша?

Жауабы 32,6г/моль .

4.Көміртегінің сутегімен бинарлы қосылысында көміртегінің массалық үлесі 75% болса, оның эквивалентінің молярлық массасы және валентілігі қанша болады? Жауабы 3г/моль, ІІІ .

5.Темір(ІІІ) эквивалентінің молярлы массасы қанша болады, егер оның салыстырмалы атомдық массасы 55,8 болса . Жауабы 18,6г/моль.

6.Егер металдың бірдей мөлшері 0,20г оттегімен және 3,17г галогенмен әрекеттесетін болса, галоген эквивалентінің молярлы массасы нешеге тең болады? Жауабы 127г/моль.

7.Егер металл 3,24г оксид 3,48г және 3,72г сульфид түзетін болса, металл және күкірт эквивалентінің молярлы массасы қанша болады?

Жауабы 108г/моль, 16г/моль.

8.Егер қ.ж. 8,34г екі валентті металды 0,68 л оттегі тотықтыратын болса, металдың атомдық массасы қанша болады? Жауабы 137,4г/моль, Ва.

9.Егер 1,00г металл 8,89г броммен және 1,78г күкіртпен әрекеттесетін болса, күкірттің эквивалентінің молярлық массасы 16,0г/моль , сонда металл мен бромның эквивалентінің массасы қанша болады?

Жауабы 9,0г/моль; 79,9г/моль.

10.16,8г металды еріту үшін 14,7г күкірт қышқылы қажет болса, металл эквивалентінің молярлық массасын және бөлінген сутегі көлемін анықтау керек Жауабы 56г/моль, 3,36 л.

11.1,80г металл оксидін тотықсыздандыру үшін 883 мл қ.ж. сутегі жұмсалатын болса, оксидтің және металдың эквивалентінің молярлық массасын анықтау керек Жауабы 24,2г/моль, 16,2г/моль.

12.2,45г қышқылды бейтараптау үшін 2,00г натрий гидроксиді жұмсалса, қышқылдың эквиваленттінің молярлық массасы қанша болады?

Жауабы 49,0г/моль.

13.0,376г алюминий қышқылмен әрекеттескенде 0,468 л сутегін ығыстырады (қ.ж.). Егер алюминий эквивалентінің молярлы массасы 9г/моль болса, бөленген сутегінің эквивалент көлемі қанша болады? Жауабы 11,2 л/моль.

14.Егер ион алмасу реакциясы мына теңдеулер бойынша жүрсе: Fe₂(SO₄)₃+2NaOH=2FeOHSO₄+2H₂O KAI(SO₄)₂+4KOH =KAIO₂ + 2 K₂ SO₄ + 2 H₂O;

Cu(0H)CI + H₂S = CuS + HCI + H₂O

KHSO₄ + BaCI₂ = BaSO₄ + KCI + HCI қосылыстар эквивалентердің молярлы массалары нешеге тең?

15.Мына реакциялардағы күкірт қышқылы эквивалентінің молярлық массасын анықтау керек: Zn+H₂SO₄сұйыт. = ZnSO₄ + H₂

2HBr + H₂SO₄ конц. = Br₂ + SO₂ + 2 H₂O

8HI + H₂SO₄ конц. = 2I₂ + H₂S + 4 H₂O

16.Қышқыл ортада 1 моль а) K₂Cr₂O₇ ; б) KMnO₄ тотықсыздануы үшін неше эквивалент КІ қажет?

17.10% (массасы бойынша) КІО₃ ( = 1,052 г/мл) ерітіндісінің нормальды концентрациясы қанша болады, егер ол бос йодқа дейін тотықсызданатын болса?

18.Егер элемент 8,87% сутегісі бар гидрид түзсе, элементтің эквивалентінің молярлы массасы қанша болады? Жауабы 0,35г/моль.

19.Егер элемент 31,58% оттегісі бар оксид түзсе, элементтің эквивалентінің молярлы массасы қанша болады? Жауабы 17,3г/моль.

20.Элементтің эквивалентінің молярлы массасы 24,99г/моль болса, а) осы элементтің гидридінде неше процент сутегі бар екенін; б)массасы 4,95г оксидін тотықсыздандыру үшін қанша грамм сутегі қажет екенін есептеу керек.

Жауабы а.3,88%; б.0,1512г.

Мына заттардың 1г NH₃ пен 1г N₂ қайсысында молекула саны көп?

21.Күкірт диоксидінің бір молекуласының массасы неше грамм? Жауабы 1,0610^-22 г.

22.1,00 мл сутегіде қ.ж. неше молекула болады? Жауабы: 2,6910¹⁹.

23.2710²¹ газдар молекуласы қ.ж. қандай көлем алады? Жауабы 1 л.

24.Кез келген газдың 1 м³ қ.ж. неше моль болады? Жауабы 44,6 моль.

25.1,5 кг мырыш тұз қышқылында ерігенде ( 17С және 102,4 кПа )қандай көлем сутегі бөлінеді? Жауабы 0,54 м³ .

26.2,5г металл карбонаты азот қышқылымен әрекеттескенде 4,1г осы металдың нитраты түзілген.Металдың молярлық массасының эквивалентін есептеу керек. Жауабы 20г/моль.

27.Элементтің түзілген газтәріздес қосылыстарының сутегі бойынша тығыздықтары 8, 15, 22, 29. Элементтің осы қосылыстардағы массалық үлестері сәйкесінше 75,0; 80,0; 81,81; 82,76%. Элементтің атын айтып, салыстырмалы атомдық массасын анықтау керек.

28.Қ.ж. 0,25л газ массасы 0,1898г. Газдың салыстырмалы молекулалық массасын және осы газдың бір молекуласының орташа массасын анықтау керек. Жауабы 17; 2,810^-23 г.

29.1,3г металл гидроксидінен 2,85г оның сульфаты түзілген. Металдың молярлық массасының эквивалентін есептеу керек. Жауабы: 9,0г/моль.

30.2,7г металл оксидінен 6,3г оның нитраты түзілген. Металдың молярлық массасының эквивалентін есептеу керек. Жауабы 32,5г/моль.

31.Эквивалентінің молярлы массасы 29,65г/моль, меншікті жылу сыйымдылығы

с = 0,218 Дж/мольК болса, металдың атомының молярлық массасын анықтау керек. Жауабы 118,6.

32.40г металл қышқылдан 18⁰С және 1,01310⁵ Па қысымда 14,6 л сутегіні ығыстыратын болса және оның меншікті жылу сыйымдылығы с = 0,39 Дж/мольК болса, оның атомының молярлық массасы қанша болады?

Жауабы 65,4г/моль.



Практикалық сабақта және білім алушылардың оқытушы басшылығымен орындайтын (БӨЖО) есептер мен жаттығулар

2. Газдардың негізгі заңдары

1. 0⁰С температурада және 101,3 кПа қысымда газ көлемі 250мл болса, 23⁰ С температурада және 96 кПа қысымда қандай көлем алады? Жауабы 286мл.

2. 17⁰С температурада және 104 кПа қысымда газ көлемі 480л , газ көлемін қалыпты жағдайға келтіру керек. Жауабы 463,7л.

3. 0⁰С температурада газ көлемі 1м³ . Егер қысым өзгермесе, қай температурада газ көлемі екі еселенеді? Жауабы 273⁰С .

4. 7⁰ С температурада және 96 кПа қысымда газ көлемі 40мл, егер температураны 17С–қа дейін көтерсе, қай қысымда газ көлемі 60мл болады? Жауабы 61,1кПа.

5. 64г метан 110⁰С температурада және 0,9610⁵ Па қысымда алатын көлемі Жауабы 132,6 л.

6. Массасы 1,105г газ 27⁰С температурада және 1,01310⁵ Па қысымда алатын көлемі 0,8 л болса, оның салыстырмалы молекулалық массасы қанша болады? Жауабы 34,0.

7. Массасы 0,1437 г 25 С температурада және 992гПа қысымда 22,9 мл көлем алатын буға айналса, осы заттың молярлық массасын анықтау керек.

Жауабы 156,6 г/моль.

8. Массасы 28,4 г хлор 20 С температурада 2 л көлем алу үшін кандай қысым қажет. Жауабы 0,487 МПа.

9. Мөлшері 3,0 моль сүт қышқылы СН₃СНОНСООН натрий карбонатының артық мөлшерімен әрекеттескенде бөлінген СО₂ газы 25С температурада 20,4 л көлем алса, оның қысымы қанша болады? Жауабы 1,8210⁵ Па .

10. Газдың ауа бойынша тығыздығы 1,17 болса, оның молекулалық массасы қанша болады? Жауабы 33,9г/моль.

11. Этиленнің оттегі бойынша тығыздығы 0,875, сонда оның молярлық массасы Жауабы 28г/моль.

12. Сынап буының ауа бойынша тығыздығы 6,92 болса, сонда оның молекуласы неше атомнан тұрады? Жауабы бір атомнан.

13. Егер күкірт буының азот бойынша тығыздығы 9,14 болса, оның молекуласы неше атомнан тұрады? Жауабы 8,0.

14. Массасы 1,56г газ 17 С температурада, 1,0410⁵ кПа қысымда 624 мл көлем алса, молекулалық массасы қанша болады? Жауабы 58,0.

15. Көлемі 5,0л қ.ж. газдың массасы 9,80г. Газдың салыстырмалы молекулалық массасы қанша? Жауабы М_r = 44.

16. Егер азот, сутегі, аммиактан тұратын газдар қоспасының көлемдік үлесі сәйкесінше 30, 10, 60% болса, сутегі және ауа бойынша тығыздықтары қанша? Жауабы 9,4; 0,65.

17. Органикалық заттың азот бойынша тығыздығы 1,65 болса, заттың салыстырмалы молекулалық массасы қанша? Жауабы М_r = 46,2.

18. Массасы 1,3г органикалық газ заты 87 С температурада, 0,8310⁵ кПа қысымда 600 мл көлем алса, молекулалық массасы қанша болады?

Жауабы 78,2г/моль.

19. 1,210²⁴ молекулалар СО және СО₂ газдарының қандай массаларында болады? Жауабы 56г және 88г.

20. 20С температурада, 1,010⁵кПа қысымда 1м³ көлем ауа, салыстырмалы молекулалық массасы 29 болса, оның массасы қанша? Жауабы 1,19кг.

21. 20С температурада, 100,258кПа қысымда газ көлемі 142 мл болса,0С температурада, 100,325кПа қысымда газ көлемі қанша болады?

Жауабы 130,92мл.

22. 150 мл бензол буының 87 С температурада, 8,3210⁴ Па қысымда массасы 0,3255г болса, оның молекулалық массасы қанша болады?

Жауабы 78,0г/моль.

23. 0,78 г газ 27С температурада, 0,324МПа қысымда 0,2л көлем алады,осы газдың молярлық массасы нешеге тең болады? Жауабы 30г/моль.

24. Қ.ж. йод, этил спирті, төртхлорлы көміртектің тығыздықтары (ρ) нешеге тең болады? Жауабы 11,34; 2,05; 6,87 г/л.

25. 3 моль сүт қышқылы СН₃СНОНСООН натрий карбонатының артық мөлшерімен әрекеттескенде 25С температурада 20,4 л СО₂ бөлінген болса, бөлінген СО₂ қысымы қанша болған? Жауабы 1,8210⁵Па.

26. 5,6 л-лік ыдыста 0С температурада мына заттардың қоспасы болған: 2,2 г көмір қышқыл газы, 4 г оттегі, 1,2 г метан. Есептеу керек: а) газ қоспасының жалпы қысымын; б) әр газдың парциалды қысымын; в) көлем бойынша қоспадағы проценттік құрамын.

Жауабы 101,3 кПа; б) 20,2; 50,5 және 30,3кПа; в) 20,50,30 %.

27. 56 л-лік ыдыста газдар қоспасы бар: 4 моль СН₄ , 3 моль Н₂ , 0,5 моль СО . Есептеу керек: а) газдар қоспасының жалпы қысымын,кПа; б) масса бойынша қоспаның проценттік құрамын; в) көлем бойынша проценттік құрамын; г) әр газдың парциалдық қысымын (Па). Жауабы а.303кПа;б.76,18;7,18;16,64; в.53,33; 40; 6,67; г. 162, 121,6, 20,2.

28.Ауадағы оттегі мен азоттың көлемдік үлесі 21% және 78% , ауаның қысымы 1,01310⁵ болса, газдардың парциалдық кысымын есептеу керек.Жауабы р(О₂ ) 0,21310⁵ Па; р(N₂)0,7910⁵ Па.

29.Натрий атомымен жұтылатын фотондар толқынының ұзындығы 5,8910^-7 м болса, оның энергиясы. Жауабы 3,3810^-19 Дж.

5.Фотон толқынының ұзындығы 510^-7м болса, оның энергиясы.

Жауабы 3,9810^-19 Дж.

6.- бөлшегінің массасы 6,610^-27 кг болса және 100м/с жылдамдықпен қозғалса, толқын ұзындығы қанша болады. Жауабы 110^-9 м .

7.Массасы 63 кг адам 10 м/с жылдамдықпен жүгірсе, ол үшін де Бройль толқынының ұзындығы қанша болады? Осындай мәнді өлшеуге бола ма?

Жауабы 1,0510^-36 м.

8.Егер хлорофилл молекуласы толқын ұзындығы 4,610^-7 м ( көк түс) фотон жұтып,толқын ұзындығы 6,610^-7м ( қызыл түс) фотон шығарса, молекула энергиясының өзгеруі қанша болады. Жауабы 1,3210^-19 Дж.

9.Адам көзі энергиясы 1,510^-17 Дж болатын сигналды қабылдай алады, сонда жарыққа реакция болу үшін ұзындығы 5,310^-7м ( жасыл түс) фотондар мөлшері қанша?

Жауабы 40.

10.Егер атомдағы электрон орны өлшемінің белгісіздігі 5,310^-11м болса, сонда электрон жылдамдығын анықтаудың белгісіздігі қанша болады.

Жауабы 2,1910⁶ м/с.
Практикалық сабақта және білім алушының оқытушы басшылығымен орындайтын (БӨЖО) есептер мен жаттығулар

3. Атом құрылысы

1.Мына реттік номерлеріне 20,23,33 сәйкес элементтер атомдарының сыртқы электрондары үшін n және l квант сандарының мәндерін көрсетіңдер.

2.Қай квант сандары кеңістікте электрон бұлтының өлшемін, пішінін, бағытын (ориентациясын) анықтайды?

3.s-, p-, d-, f- энергетикалық деңгейшелерде АО саны нешеге тең және қалай анықталады?

4.Паули принипіне анықтама беріп және 2 электронның айырмашылығы:

а. бірдей деңгейде , бірдей деңгейшеде, бірдей спиндері болса; б. бірдей энергетикалық деңгейшеде болса, квант саны мәндері бірдей болса және спиндары бірдей болса; в. бір энергетикалық деңгейде, спиндері бірдей және магнит квант сандарының мәні бірдей болса.

5.n = 1,2,3,4,5 деңгейлер және m_l = 5,7 деңгейшелер үшін сыйымдылық

нешеге тең ?

6.Мәндерін анықтаңдар, егер: а. сыйымдылығы 10, 14 болатын энергетикалық деңгейше үшін магнит квант санын ; б. сыйымдылықтары 32,50,72 болатын энергетикалық деңгейлердің бас квант санын.

7.Энергетикалық деңгейшелерді толтырғанда Паули принципі мен Хунда ережесі қалай іске асатынын мысалдар арқылы көрсетіңдер және оларға анықтама беріңдер.

8.Қай элемент атомында 5 электрондық қабат болады және 7 сыртқы электроны бар? Олар қайдай квант сандарымен сипатталады?

9.Клечковский ережелеріне анықтама беріңдер. АО толтырылу ретін ережелер қалай анықтайды? Қандай атомдық орбитальдар (АО) үшін n+ l қосындысы мәндері бірдей , мына сандарға тең 3,4,5,6,7 болады?

10.Электрондық формула және атомның, ионның не жеке электрондық қабаттың электрондық конфигурациясы деген не? Келесі атомдар мен иондар үшін олар қандай түрде болады: Na, Na⁺ ; Ca, Ca²⁺ ; СІ, СІ^ ; S, S^2- . Осы иондардың қайсысы Ne, Ar атомдарының электрондық құрлысына сәйкес?

11.Қай электрондық орбиталь бұрын толтырылады: а. 4d- , 5s-; в. 5p- , 4d;

г. 5f-, 4d- ; д. 5p-, 6s- .

12.Егер бір элемент изотопының символы ₂₄Э⁵² болса , сонда а. элемент атын; б. ядродағы нейтрон мен протон санын; в. атомның электрондық қабатындағы электрондар санын көрсету керек.

13. Хлор табиғи қосылыстарында СІ³⁵ (75,5% (массалық)) изотопы және

СІ³⁷ (24,5% (массалық)) изотопы түрінде кездеседі. Табиғи хлордың орташа атомдық массасын есептеу керек. Жауабы 35,49.

14.Егер Sr⁸¹ изотобының (Т_1/2 = 8,5 сағ.) алғашқы массасы 200 мг болса,

25,5 сағат өткен соң қалған массасын санау керек. Жауабы 25мг.

15. І¹²⁸ (Т_1/2 = 25 минут) 2,5 сағат сақтаған соң бөлінбей қалған атомы изотобының процентін есептеу керек. Жауабы 1,56%.

16. Табиғи магний мына изотоптардан тұрады: Mg²⁴ , Mg²⁵ , Mg²⁶ .

Ол изотоптардың сәйкесінше атомдық проценттері 78,6; 10,1; 11,3 болса, табиғи магнийдің орташа атомдық массасы қанша болады? Жауабы 24,32.

17. Периодтық жүйедегі көптеген элементтердің атомдық массалары не себепті бөлшек сан болады?

18. Марганец атомының электрондық формуласын жазу керек.

19.Калий атомдарының ионизациалау энергиясы 419кДж болса, оның бір атомын ионизациялау үшін қажет энергиясын табу керек.

Жауабы 6,9610^22 кДж. 1Дж = 0,62410¹⁹ эВ.

20.Сутегінің иондану энергиясы 1310кДж/моль болса, осы мәнді бір атомға электронвольт мәнінде көрсету керек ( Жауабы 13,6 эВ/моль).

21.Аргонның 3-ші электрондық қабатынан сегізінші электронды жұлып алу үшін 143,5 эВ/моль энергия жұмсалса, иондану энергиясы кДж/моль бойынша қаншаға тең?

Жауабы 13850 кДж.

22.Бромның иондану энергиясы және электрон қосылғыштық энергиясы сәйкесінше 1143 және 342 кДж/моль болса, электронвольт бойынша қаншаға тең болады?

Жауабы 11,84 және 3,54 эВ/атом.

23.Хлор атомына электрон қосылу энергиясы 356 кДж/моль болса, электронвольтпен есептелген мәні. Жауабы 3,69 эВ/моль.

24.Радиоактивті ыдырау реакциясының теңдеулерін аяқтау керек:

a. ₉₂U²³⁸   + ? ; б. ₉₄Pu²³⁹   + ?; в. ₃₇ Rb⁸⁶  ^ + ? ; г. ₉F¹⁸  ⁺ + ?.

25. Ядролық реакциялар теңдеулерін жазу керек: а. ₅B¹⁰ + ₀n¹  ? + ₂He⁴

б. ₁₃АІ²⁷ + ₁Н¹ ? + ₂Не⁴

26. Ядролық реакциялардың толық теңдеулерін жазу керек: а. ₃₀Zn⁷⁰p,n ,

б. ₂₃V⁵¹ ,n, в. ₂₆Fe⁵⁶ D, ? ₂₇Со⁵⁷ , г. ?  ,D ₁₇CI³⁴ , д. ₂₅ Mn⁵⁵ ?,   ₂₃V⁵² .

27.Қашан және кім радиоактивтілік құбылысын ашқан, оның мәнін түсіндірген.

28.Жасанды радиоактивтілік деген не, қашан, кім және қандай реакциямен ашылған, практикалық мәні қандай?

29.Масса дефектісі деген не? 1000 г уран-235 бөлінгенде 8,2310¹³ Дж энергия шығарады, ракция өнімінің массасы қанша? (Жауабы 999,085 г).

30.Атомдық массалары ₁Н² ( 2,01410), ₁Н³ ( 3,01605), ₂Не⁴ ( 4,00260) және нейтрон массасы (1,00866), термоядролық реакция кезінде бөлінетін энергияны есептеу керек:₁Н² + ₁Н³ = ₂Не⁴ + ₀n¹ . Жауабы 1,7010¹² Дж/моль.

31.Натрий атомымен жұтылатын фотондар толқынының ұзындығы 5,8910^-7 м болса, оның энергиясы. Жауабы 3,3810^-19 Дж.

32.Фотон толқынының ұзындығы 510^-7м болса, оның энергиясы.

Жауабы 3,9810^-19 Дж.

33.- бөлшегінің массасы 6,610^-27 кг болса және 100м/с жылдамдықпен қозғалса, толқын ұзындығы қанша болады. Жауабы 110^-9 м .

34.Массасы 63 кг адам 10 м/с жылдамдықпен жүгірсе, ол үшін де Бройль толқынының ұзындығы қанша болады? Осындай мәнді өлшеуге бола ма?

Жауабы 1,0510^-36 м.

35.Егер хлорофилл молекуласы толқын ұзындығы 4,610^-7 м ( көк түс) фотон жұтып,толқын ұзындығы 6,610^-7м ( қызыл түс) фотон шығарса, молекула энергиясының өзгеруі қанша болады. Жауабы 1,3210^-19 Дж.

36.Адам көзі энергиясы 1,510^-17 Дж болатын сигналды қабылдай алады, сонда жарыққа реакция болу үшін ұзындығы 5,310^-7м ( жасыл түс) фотондар мөлшері қанша? Жауабы 40.

37.Егер атомдағы электрон орны өлшемінің белгісіздігі 5,310^-11м болса, сонда электрон жылдамдығын анықтаудың белгісіздігі қанша болады.

Жауабы 2,1910⁶ м/с.
Практикалық сабақта және білім алушының оқытушы басшылығымен орындайтын (БӨЖО) есептер мен жаттығулар

4. Химиялық байланыс

1.Ковалентті және ионды байланыстарға анықтама беріп, олардың қасиеттерін сипаттау керек. Валенттілік байланыс ( ВБ) әдісі оларды қалай түсіндіреді? Мына молекулалар үшін электронды нүктелік формулаларының кестесін көрсетіңдер: СО₂ , РН₃ , НОСІ , Н₂ SO₄ .

2.Қандай атомдар мен иондар электрондар жұбының доноры , акцепторы болады: BF₄ ^ , NH₄⁺ , Н₃ О⁺ ?

3.ЭТ мәндері бойынша К- СІ , Са – СІ , Ғе – СІ байланыстар үшін мәнін есептеп, қай байланыстың иондылығы жоғары екенін анықтау қажет.

4.Мына қатарда НҒ – НСІ – НВr – HI байланыс беріктігі қалай өзгереді , неге?

5.Валенттілік байланыс (ВБ) және молекулалық орбитальдар (МО) әдістері бойынша молекулалардың Ғ₂ – О₂ – N₂ диссоциация энергиясының (кДж/моль) сәйкесінше 155 – 493 – 945 өзгеретінін және N₂ мен СО молекулаларының диссоциация энергияларының (945 және 1071 кДж/моль ) жақындығын түсіндіру керек. МО әдісі бойынша молекулалар В₂ , Ғ₂ , ВҒ түзілу мүмкіндігін және қай молекула берік екендігін көрсету керек.

6.Мына молекулалардың N₂ , O₂ , NO, CO , CN қайсысы парамагнитті?

7.HCN молекуласының диполь моменті 2,9 D. Диполь ұзындығы қанша?

Жауабы 6,0310^{- 11}м.

8.Фторсутек молекуласының диполь ұзындығы 410^11 м болса, оның диполь моментін дебаймен , кулон-метрмен есептеу керек.

Жауабы 6,4110^30 Клм = 1,92D.

9.Полярсыз ВеСІ₂ молекуласының кеңістіктік құрылысын көрсетіп

Ве – СІ байланысы түзілуіне берилийдің қандай АО- ы қатысады ?

10.Мына молекулалар СН₄ , СО₂ , SiF₄ , SO₂ , H₂SiF₆ түзілгенде көміртегінің, кремнийдің, күкірттің АО-дарының гибридтелу типін көрсету керек.

11.Байланыстың ұзындығы , энергиясы және беріктігі арасында қандай байланыс бар, мысал келтіру керек.

12.Байланыс еселігі деген не және екі өзара байланысатын атомдардан

2е^- , 4е^- , 6е^- қатысатын болса, байланыс саны қанша болады, мысал келтіру керек.

13.Мына молекулалар РСІ₃ , РСІ₅ , H₂S , SO₃ , AsH₃ , H₃AsO₄ түзілгенде фосфор, күкірт , мышьяк атомдары қай күйде ( қалыпты , қозған) болады?

14.Электрондардың, атомдық орбитальдардың не атомдардың жалпы қандай күйі валентті күйі болады? Оттегі және күкірттің, фтор және хлордың атомдарының неше валенттік күйлері болады?

15.а) атомның эффективті заряды; б) электр диполі және диполь ұзындығы

в) дипольдің электр моменті деген не және олардың өлшем бірліктері

16.Мына иондардың Ғ^ не Br^ , S^2 не Те^2 , СІ^ не І^ қайсысының поляризациялануы жоғары , неге?

17.Неге су мен фторсутек қышқылының балқу және қайнау температуралары жоғары?

18.Байланыс энергиялары Н – Н , Ғ – Ғ , Н – Ғ сәйкесінше 436, 153, 563 кДж/моль болса, сутегі мен фтор әрекеттескенде қанша жылу бөлінеді, егер олар 1 моль мөлшерінде алынған болса? Жауабы 537кДж/моль.

19.Егер Е_дис (НІ) = 298,4 кДж/моль болса, 0,64 г НІ айрылуы үшін қанша энергия жұмсалуы керек? УК – сәуле (  = 210^7 м) әсерінен НІ айрыла ма?

Жауабы 1,492кДж, иә.

20.Газ фазасындағы LiF молекуласында ядроаралық ұзындық 0,156 нм, ал дипольдің электр моменті 2,210^29 Клм болса, Li – F байланысының иондығы қанша?

Жауабы 85,62%.

21.Байланыс ұзындығы Н – Ғ 0,092 нм , полярлылық 45% болса,  ( Н – Ғ ) есептеу керек. Жауабы 6,6210^30 Клм.

22.Қандай үш түрлі молекула аралық әрекеттесуді ван-дер-ваальс күші деп атайды?

Әр қайсысы немен анықталады? Қай әрекеттесу әлсізірек?

23.Ориентациялық әрекеттесуге молекулалардың полярлылығы және температура қалай әсер етеді? Полярлы молекулалардың полярсыз молекулалармен индукционды әсерлесуі немен көрсетіледі?

24.Ориентациалық және индукциондық әсерлесуге қабілетсіз атомдар мен молекулаларға мысал келтіріңдер. Қай молекулааралық әсерлесу универсал болып табылады және ол кез келген бөлшектер арасында әсер етеді ме?

25.Молекулааралық әсерлесу энергиясының мәні қандай шамада?

26.Қандай коваленттік байланыстар σ- , π- , δ- байланыстар деп аталады? Азот молекуласы құрылысын валенттілік байланыс (ВБ) теориясы қалай түсіндіреді?

27.BF₃ және СН₄ молекулалар құрылысын ВБ теориясы қалай түсіндіреді?

28.Молекулалық орбитальдар (МО) теориясы F₂ молекуласының байланыс энергиясы (159кДж/моль) молекулалық ион F₂ ⁺ -ның байланыс энергиясынан (318кДж/моль) аздығын қалай түсіндіреді?

29.Молекулалық орбитальдар (МО) теориясы О₂ молекуласының байланыс энергиясы (497,9кДж/моль) молекулалық ион О₂ ⁺ -ның байланыс энергиясынан (644,3кДж/моль) аздығын қалай түсіндіреді?

30.Екі атомды молекулалық иондарда О₂ ⁺ және О₂ ^– байланыс еселігі

нешеге тең?

1.Реакциялардың жылу эффектілері деген не? Қай жағдайларда химиялық реакциялар теңдеулері термохимиялық деп аталады? Реакция жылу эффектілерінің мәндері термохимиялық және термодинамикалық өрнектелгенде қалай белгіленеді? Өлшем бірліктері.

2.Жүйенің ішкі энергиясы деген не? Энтальпия және оның өзгерісі қандай теңдеулермен анықталады? Қандай жағдайда жүйенің энтальпиясы оң және теріс мән көрсетеді? Энтальпия өзгерісі температураға тәуелді ме?

3.Термохимияның негізгі заңының анықтамасын беру керек. Гесс заңынан шығатын салдарлардың термохимиялық есептеулерде қолданылуы.

4.Аммиак синтезі кезінде тура және кері реакциялар үшін жүйе энтропиясы

қалай өзгереді?

5.Заттар айрылғанда , синтез реакцияларында жүйе энтропиясы температураға байланысты қалай өзгереді? Буланғанда, конденсацияланғанда, қысым жоғарылағанда, фазалық өзгерістерде жүйе энтропиясы қалай өзгереді?

6.Гиббс энергиясы деп нені айтады? Процестердің өздігінен термодинамикалық жүру – жүрмеу жағдайын Гиббс энергиясы қалай көрсетеді? Өте төмен температурада (өте жоғары температурада) химиялық реакциялардың бағытын энтальпиялық не энтропиялық фактор анықтай ма?

7.Стандартты энтальпия өзгерісінің мәні жүйеде катализатор қатысына байланысты ма? Жауапты дәлелдеу керек. Заттардың суда еруі экзотермиялық және эндотермиялық эффектпен болса да өздігінен жүре алады, неге?

8.Аммоний хлориді термиялық айрылғанда жылу бөліне ме, сіңіріле ме? Есептеп көрсету керек.

9.20С температурада 100 г су буланғанда ( су буы идеал газдар заңына бағынады деп есептесе) ішкі энергия өзгерісі нешеге тең болады? Судың буға айналуының меншікті жылуы q = 2445 Дж/г. ( Q = qm , pV = m/M RT).

Жауабы 230,97кДж.

10.Стандартты жағдайда мына процесс Fe₂O₃ + 3H₂ = 2Fe + 3H₂ O (с) жүруі мүмкін бе?

11.Графитті жаққанда 8,86 г көміртегі (ІV) оксиді түзілген. Элементтерден түзілген оксидтің түзілу жылуын есептеу керек. Реакцияның жылу эффектісі 79,2 кДж.

Жауабы  1096 кДж/моль.

12.12,7 г мыс ( ІІ) оксидін көмірмен тотықсыздандырғанда ( СО түзіледі) 8,24 кДж жұтылады. Мыс оксидінің (298К) түзілу жылуын анықтау керек.

Жауабы 162,1 кДж/моль.

13.Этилен толық жанғанда ( сұйық су түзіледі) 6226 кДж бөлінеді. Қ.ж. реакцияға түскен оттегінің көлемін есептеу керек. Жауабы 296,5 л.

14.2,1 г темір күкіртпен әрекеттескенде 3,77 кДж бөлінеді. Темір сульфидінің түзілу жылуын анықтау керек. Жауабы 100,3 кДж/моль.

15.Мына теңдеу бойынша 2РН₃ + 4О₂ = Р₂ О₅ + 3 Н₂ О(с) фосфин газының түзілу жылуын анықтау керек. Реакция кезінде 2360 кДж бөлінеді.

Жауабы 5,3кДж/моль.

16.Этилен жанғанда СО₂ және сұйық су бөлінсе, реакция нәтижесінде бөлінген жылу эффектісін есептеу керек. Жауабы 1410,9 кДж/моль.

17.Егер аммиактің тотығуы мына термохимиялық теңдеу бойынша жүрсе

4NH₃ + 3O₂ = 2 N₂ + 6 H₂ O (с) Н = 1530 кДж (298К) , аммиактің стандартты түзілу жылуын табу керек. Жауабы 46,2 кДж/моль.

18.1 моль хром (Ш) оксидін алюминиймен тотықсыздандырғанда 534 кДж бөлінеді. Егер 7,6 г хром (Ш) оксиді тотықсызданса, қанша жылу бөлінеді?

Жауабы 26,7 кДж.

19.Кальций карбонатының айрылу реакциясының 25, 500, 1500С температуралардағы Гиббс энергиясын есептеу керек. G = f (T) графигін сызып, қай температурадан бастап процесс өздігінен жүретінің анықтау керек.

Жауабы 129,1 ; 50,7 ;  114,0 кДж;  1080 К.

20.Глюкозаның ағзадағы өзгеру реакциялары былай жүрсе:

а.С₆Н₁₂О₆ = 2 С₂Н₅ОН (с) + 2 СО₂ б. С₆Н₁₂О₆ + О₂ = 6 СО₂ + 6 Н₂О(с) қай процесс ағзаға энергияны көбірек береді? Жауабы а. – 69,2 кДж; б. – 2803кДж.

21.Бірдей жағдайда сутегі мен ацетиленнің бірдей көлемін жаққанда , қай процесте және неше есе көп энергия бөлінеді? Жауабы 6,2 есе.

22.Ізбестің сөндіру процесінде 67,0 кДж энергия бөлінеді, егер 1 тонна 20% қоспасы бар ізбесті сөндірсе ( қоспаның жылу эффектісіне әсері жоқ), қанша жылу бөлінеді? Жауабы 9,610⁵ кДж.

23.298 К температурада мына оксидтердің қайсысы алюминиймен ( сутегімен) тотықсызданады: СаО, ҒеО, ZnO, PbO , SnO, CuO, NiO?

24.263 К температурада мұздың еру процесі үшін Гиббс энергиясының белгісі қандай болады ( нольден үлкен, кіші, тең)?

25.Кальций оксиді мен фосфор(У) оксиді әрекеттескенде 739 кДж жылу бөлінеді, сонда кальций ортофосфатының түзілу жылуы қанша болады?

Жауабы - 4137,5 кДж/моль.

26.Мына теңдеу бойынша жүретін реакция үшін стандартты түзілу жылуы және абсолютті стандартты энтропия мәндеріне сүйеніп ,Гиббс энергиясын есептеу керек, реакция өздігінен жүре ме? СО + Н₂О(с) = СО₂ + Н₂ . Жауабы – 19,91 кДж.

27.4 НСІ (г) + О₂  2 Н₂О(г) +2 СІ₂ , қай температурада жүйеде тепе- теңдік орнайды? Процесс кезінде – 114,42 кДж энергия бөлінеді . Қай температураларда бұл жүйеде хлор әлде оттегі күштірек тотықтырғыш болады? Жауабы 891 К.

28.Аммоний хлоридінің кристаллы газ тәріздес аммиак пен хлорлы сутек әрекеттескенде түзіледі, процестің жылу эффектісін есептеу керек. Егер реакцияға қ.ж.

10 л аммиак түссе, қанша жылу бөлінеді? Жауабы 78,97 кДж.

29.Жай заттардан газ тәріздес күкіртті сутек түзілгенде 20,15 кДж жылу бөлінеді. Сол заттардың стандартты этропиясына сүйеніп осы реакцияның S₂₉₈ , G₂₉₈ есептеу керек. Стандартты жағдайда күкіртті сутек жай заттардан түзіле ме?

Жауабы 43,15Дж/моль К; - 33,01 кДж.

30.Темір (Ш) оксидінің сутегімен тотықсызданғанында 96,61 кДж жылу сіңіріледі. Егер энтропия өзгерісі 0,1387 кДж/моль К болса , стандартты жағдайда бұл реакция жүре ме? Қай температурадан бастап тотықсыздану реакциясы жүреді? Жауабы 696 К.


Практикалық сабақта және білім алушының оқытушы басшылығымен орындайтын (БӨЖО) есептер мен жаттығулар

6. Реакциялар жылдамдығы және механизмі

1.Химиялық кинетика нені оқиды және оның практикалық мақсаты. Гомогенді және гетерогенді реакцияларға анықтама беріп, мысалдар келтіріңдер. Олардың жылдамдықтарын қалай табады?

2. = c/t мен  = dc/dt белгіленген жылдамдықтар арасында қандай айырмашылық бар? Әрекеттесуші массалар заңына анықтама беріңдер. Осы заңға сәйкес теңдікте реакция жылдамдығының реакцияға түсетін заттардың табиғатына байланыстылығы көрсетілген бе? Химиялық реакциялар жылдамдығы қандай факторларға тәуелді?

3.Жылдамдық константасы деген не? Оның физикалық мәні неде және қандай факторларға тәуелді? Мына факторлардың қайсысы реакция жылдамдығының константасына әсер етеді: а) қысым өзгерісі; б) температура өзгерісі; в) реакция жүретін ыдыстың көлемі; г) жүйеде катализатордың болуы; д) реакцияласатын заттардың концентрациясының өзгерісі.

4.Берілген химиялық реакцияның жылдамдығын арттыратын және азайтатын әдістерді көрсетіңдер. Катализаторлар, ингибиторлар және каталитикалық реакциялар деген не? Гомогенді , гетерогенді катализдің мәні неде? Жүйеде катализатор болғанда неге реакция жылдамдығы артады?

5.Реакцияласатын заттардың молекулаларының соқтығысуы әр уақытта химиялық өзгеріске әкеле ме? Активті молекулалар деген не, басқаларынан олардың айырмашылығы қандай? Химиялық реакциялардың активтену энергиясы деген не? Жүйедегі активті молекулалар үлесі активтену энергиясы мәніне тәуелді ме? Активтену энергиясының мәні химиялық реакция жылдамдығына қалай әсер етеді?

6.Химиялық реакциялар жылдамдығы температураға қалай байланысты? Химиялық реакция жылдамдығының температуралық коэффициенті деген не? Вант-Гофф ережесінің формуласы. Неге температураны жоғарылатса, жылдамдық артады? Қандай реакциялар жылдамдығы (эндотермиялық, экзотермиялық, кез келген) температураны көтергенде өседі?

7.4 НСІ + О₂ = 2СІ₂ + 2Н₂ О газ фазасында өтетін осы реакция үшін,егер 3 есе: а. оттегі концентрациясын; б. хлорлы сутек концентрациясын; в. қысымды өсірсе, жылдамдық қалай өзгереді?

8.Мына химиялық реакциялар үшін жылдамдықтарының формуласын көрсетіңдер: 2NO + O₂ = 2NO₂ ; CaO + CO₂ =CaCO₃ ; 4NH₃ + 3O₂ = 2N₂ +6H₂ O.

9.Мына теңдеу бойынша жүретін реакцияда 2А + 3 В  С , белгілі уақыт аралығында А затының концентрациясы 0,3 моль/л азайса, В затының концентрациясы қалай өзгереді? Жауабы 0,45 моль/л азаяды.

10.Процесс басталмай тұрып реакцияға түсетін заттардың біреуінің концентрациясы 1,2моль/л болса, ал 50минуттан соң 0,3 моль/л болса, химиялық реакция жылдамдығы нешеге тең болады? Жауабы 0,018моль/лмин.

11.Күкірт диоксиді оттегімен әрекеттескенде оттегі концентрациясы 1 сағат ішінде 0,25 моль/л –ге азайды. Сонда күкірт диоксидінің концентрациясы қалай өзгереді және орташа жылдамдық қаншаға тең?

Жауабы 0,5 моль/л – ге азайады ; 0,25моль/лсағ.

12.Сабындалу реакциясында сіркеэтил эфирінің алғашқы концентрациясы 0,02моль/л болған.25 минуттан соң ол 0,0054 моль/л болды, реакцияның орташа жылдамдығын есептеу керек. Жауабы 5,84 10^-4 моль/лмин.

13.Күкірт диоксиді мен оттегі әрекеттесу реакциясында олардың алғашқы концентрациялары сәйкесінше 1,6 моль/л және 1,2 моль/л болған.

0,6 моль/л SO₃ түзілген кезде бұл заттардың концентрациясы қанша болады?

Жауабы 1,0 және 0,9 моль/л.

14.СО + Н₂ О(г)  СО₂ + Н₂ және MnO₂ + 4HCI (г)  MnCI₂ + CI₂ реакциялары үшін реакция жылдамдықтарын сәйкесінше 36 және 16 есе өсіру үшін қысымды қалай өзгертеді? Жауабы 6 және 2 есе.

15.А + В  АВ реакциясы үшін реакция жылдамдығының константасын табу керек, егер А және В заттарының концентрациясы сәйкесінше 0,05 және 0,01 моль/л болса,ал реакция жылдамдығы 510^-5 моль/лмин. Жауабы 0,1моль/л мин.

16.3 А + В  2С + D реакциясы үшін біраз уақыт өткен соң А, В, С заттарының концентрациялары сәйкесінше 0,03, 0,01, 0,008 моль/л болды. А және В заттарының алғашқы концентрациялары қанша? Жауабы 0,042 және 0,014 моль/л.

17.СО + СІ₂  СОСІ₂ жүйесінде СО концентрациясын 0,03 – тен 0,12 моль/л – ге, ал СІ₂ концентрациясын 0,02 –ден 0,06 моль/л – ге көтерсе, тура реакция жылдамдығы қаншаға көбейеді? Жауабы 12 есе.

18.2 NO + O 2NO₂ реакциясының жылдамдығы қалай өзгереді, егер а. жүйенің қысымын 3 есе көтерсе; б. жүйенің көлемін 3 есе азайтса; в. NO концентрациясын 3 есе көбейтсе ? Жауабы а.27 есе өседі; б.27 есе өседі; в.9 есе өседі.

19.Температураны 30 градусқа көтергенде реакция жылдамдығы 64 есе өссе, температуралық коэффициент нешеге тең болады? Жауабы 4.

20.Реакцияның температуралық коэффициенті 2,3 болса, температураны 25 градусқа көтергенде , реакция жылдамдығы неше есе артады? Жауабы 8 есе.

21.Егер реакция 150С температурада 16 минутта аяқталатын болса, онда а.200С; б.80С температураларда қанша уақытта аяқталады,  = 2,5.

Жауабы 9,8с; 162сағ.46минут.

22.Егер  = 2,5 болса, а. температураны 60 – тан 100С көтергенде ; б. 50 – ден 30С төмендеткенде , жылдамдық қалай өзгереді?

Жауабы 39 есе артады; б. 6,25 есе кемиді.

23,25С температурада өтетін реакция үшін активтену энергиясын

4кДж /моль санға азайтса, реакция жылдамдығы неше есе артады?

Жауабы 5 есе.

24.Егер температураны 290 К – дан 300К температураға көтергенде, реакция жылдамдығы 2 есе артса, реакцияның активтену энергиясы нешеге тең болады?

Жауабы 49,9 кДж /моль.

25.280К температурадағы реакция жылдамдығынан 300К температурадағы жылдамдығы 10 есе көп болса, реакцияның активтену энергиясының мәні қанша?

Жауабы 80,3кДж/моль.

26.О₃ + NO  O₂ + NO₂ теңдеуі бойынша жүретін реакция үшін активтену энергиясы 10 кДж /моль , егер температураны 27 – ден 37С көтерсе, реакция жылдамдығы неше есе өзгереді? Жауабы 1,14 есе.

27.Реакцияның жылу эффектісі оның активтену энергиясына тәуелді ме? Реакция жылдамдығының температуралық коэффициенті оның активтену энергиясының мәніне тәуелді ме? Жауаптарыңды дәлелдеңдер.

28.Реакция жылдамдығы константасының мәні а. катализаторды өзгертсе;

б. реакцияға түсетін заттардың концентрациясын өзгертсе, өзгере ме?

29.20С температурада реакция жылдамдығының константасы 10^4 мин^1 ,

ал 50С - 810^4 мин^1 болса, оның  мәні қанша болады? Жауабы 2.

30.25С температурада екі реакция бірдей жылдамдықпен жүрсе, ₁ = 2,0,

ал ₂ = 2,5 болса (І және ІІ реакциялар үшін), 95С болғандағы осы реакциялардың жылдамдықтарының қатынасы қанша болады?

Жауабы ₂ / ₁ = 4,77.

1.Химиялық тепе-теңдік деген не және ол қандай факторларға тәуелді?

Ле Шателье принципінің мәні. Неге химиялық тепе-теңдік динамикалық болады?

2.Тепе-теңдік константасы деген не ол қандай шамаларға тәуелді? Неге оның мәні реакция тереңдігін көрсетеді?

3.Неге реакция жылдамдығын , тепе-теңдік константасын есептейтін формулаларға қатты заттың концентрациясы кірмейді?

4.Әр химиялық тепе-теңдік қандай параметрлермен сипатталады? Бір параметрдің өзгерісі қандай өзгерістерге әкеледі?

5.Химиялық реакцияның тепе-теңдік константасының мәнін мына фактор өзгертеді:

а. қысым өзгерісі; б. температура өзгерісі; в. катализаторды ауыстыру; г. Реакцияласатын заттардың концентрацияларының өзгерісі.

6.Мына реакция үшін С (графит) + Н₂ О ( бу)  СО + Н₂ тепе-теңдік константасы бірге тең болғандағы температура мәнін анықтау керек. Н және S температураға тәуелділігін есептемей, мәндерін анықтамадан алу керек . Жауабы 983К.

7.N₂ + 3 H₂  2 NH₃ ; Н = - 92.4 кДж тепе-теңдіктегі жүйеде қатысатын заттардың концентрациялары C_N2 = 3моль/л; С_Н2 = 9 моль/л; С_NH3 = 4 моль/л болса, анықтау керек а. сутегі мен азоттың алғашқы концентрацияларын; б. температураны көтергенде және в. реакция жүретін ыдыстың көлемін азайтқанда, тепе-теңдік қай жаққа ығысатынын. Жауабы а.5моль/л және 15моль/л; б.солға; в. оңға.

8.Мына теңдеулер үшін тепе-теңдік константаларын жазу керек:

СО + СІ₂  СОСІ₂ (г) ; SO₃ + C  SO₂ + 2H₂ O (г) ; CaCO₃  CaO + CO₂

9.Тепе-теңдік константалар мәніне қарап қай жағдайда реакция тереңірек, қай жағдайда азырақ жүретінін анықтау керек: a.СО + СІ₂  СОСІ₂ (г), К = 50; b. H⁺ + HS^  H₂S,

K = 10⁷ ; Cd²⁺ + S^2  CdS , K = 710²⁸ .

10.Мына жүйеде СО + СІ₂  СОСІ₂ (г) мына заттардың алғашқы концентрациялары СО және СІ₂ 0,28 және 0,09 моль/л болған, мына заттың СО тепе-теңдік концентрациясы 0,20 моль/л болғанда тепе-теңдік константасы қанша болады? Жауабы 40.

11.РСІ₅  РСІ₃ + СІ₂ жүйесінде 500 К температурада тепе-теңдік орнады, реакция барысында РСІ₅ концентрациясы 1 моль/л – ден 0,46 моль/л азайды. Осы температурадағы реакцияның К_с және К_р есептеңдер. Жауабы 0,634 моль/л; 2,63 МПа.

12.2НІ  Н₂ + І₂ реакциясында 448С тепе-теңдік орнады. Осы температурада газдардың тепе-теңдік парциалды қысымдары р(НІ)=4,0510⁴Па, р(Н₂ )=7,5210⁴ Па; р( І₂) = 4,3610² Па . Реакцияның К_р және К_с есептеу керек. Жауабы К_р = К_с = 0,02.

13.А + В  С + D реакциясының тепе-теңдік константасы бірге тең. А затының алғашқы концентрациясы 0,02 моль/л болса, В затының алғашқы концентрациялары 0,02, 0,1 және 0,2 моль/л болғанда А затының қанша пайызы өзгеріске ұшырайды?

Жауабы 50%, 83,3% , 90,9%.

14.2СО + О₂  2СО₂ Н = - 566 кДж ; 2Н₂ + О₂  2 Н₂ О , Н = - 483,6 кДж; СаСО₃  СаО + СО₂ , Н = 179 кДж а) температураны төмендетсе , б) қысымды көтерсе; в) температураны көтерсе; г) қысымды азайтса, тепе-теңдік қай жаққа ығысады?

15.Белгілі бір температурада мына гетерогенді реакцияның ҒеО + СО  Ғе + СО₂ тепе-теңдік константасы 0,5 , көміртегі(ІІ) және көміртегі(ІУ) оксидтерінің алғашқы концентрациялары сәйкесінше 0,05 моль/л және 0,01 моль/л болса, олардың тепе-теңдік концентрациялары нешеге тең болады? Жауабы 0,04 моль/л; 0,02 моль/л.

16.Мына гомогенді жүйеде 2 SO₂ + O₂  2 SO₃ көлемді 2 есе азайтса, тура және кері реакциялардың жылдамдықтары қалай өзгереді (санау керек)? Тепе-теңдік ығыса ма?

17. РСІ₅  РСІ₃ + СІ₂ , Н = 92,59 кДж тура реакцияны жүргізу үшін а) температураны; б) қысымды; в) концентрацияны қалай өзгерту керек?

18.Қандай жағдайларда мына реакция 4Ғе + 3 О₂  2 Ғе₂ О₃ үшін тепе-теңдік оксидтің айрылуы жағына ығысады?

19.Н₂ + І₂  2НІ реакциясының белгілі бір температурада тепе-теңдік константасы

50-ге тең. 1 моль І₂ затының 90% -ін НІ затына айналдыру үшін сутегінің қандай мөлшерін алу керек? Жауабы 1,548 моль.

20.Метанол мына реакция нәтижесінде алынады СО + 2 Н₂  СН₃ОН (с) ,

Н = - 127,8 кДж. Егер а) температураны б) қысымды көтерсе, тепе-теңдік қай жаққа ығысады?

21.Гомогенді жүйенің N₂ + O₂  2NO тепе-теңдік константасы К = 4,110^-4 болса, тепе-теңдік концентрациялары N₂ және NO сәйкесінше 0,10 және 0,05моль/л болса, оттегінің тепе-теңдік концентрациясы қанша болады? Жауабы 61моль/л.

22.Гомагенді жүйенің N₂ + 3 H₂  2 NH₃ тепе-теңдік константасы К = 0,1 болса, тепе-теңдік концентрациялары Н₂ және NН₃ сәйкесінше 0,20 және 0,08моль/л болса, азоттың тепе-теңдік және алғашқы концентрацияларын анықтау керек.

Жауабы 8 моль/л және 8,04моль/л.

23.С + СО₂  2СО Н = + 119,8 кДж, осы гетерогенді жүйедегі тепе-теңдік қалай өзгереді: а) СО₂ қосса; б) С қосса; в) температураны көтерсе; г) қысымды көтерсе;

д) катализатор қатыстырса; е) СО-ны жүйеден шығарса?

24.494⁰С температурада 2NО + O₂  2NO₂ жүйесінің тепе-теңдік константасы 2,2 болса, NО және O₂ заттарының тепе-теңдік концентрациялары сәйкесінше 0,020 және 0,030 моль/л болса, олардың алғашқы концентрацияларын анықтау керек.

Жауабы 0,0251 және 0,0326моль/л.

25.Қайтымды реакция үшін G₂₉₈ а) 5,714кДж/моль; б) – 5,714кДж/моль болса, 25⁰С температурада тепе-теңдік константасы қанша болады?

Жауабы а)0,1; б)10.

26.СО₂ + Н₂  СО + Н₂О,бу егер а) жүйе көлемін арттырса; б) су буы конденсациялана тепе-теңдік қай жаққа ығысады?

27. 2NO₂ + О₃  N₂O₅ + О₂ , егер а) NO₂ концентрациясын көбейтсе; б) О₃ концентрациясын көбейтсе; в) N₂O₅ концентрациясын азайтса; г) О₂ контрациясын арттырса, тепе-теңдік қай жаққа ығысады?

28. 2NO₂  2NО + O₂ , Н > 0 азот диоксидінің айрыруын қалай азайтуға болады?

29.Химиялық тепе-теңдік Н₂ + Br₂  2HBr, газ, осы реакция үшін мына концентрацияларда орнаған: [Br₂] = 0,2 моль/л; [НBr] = 0,4 моль/л; [Н₂] = 0,2 моль/л; Егер жүйеге 0,2моль/л бром қосылса, осы заттардың жаңа тепе-теңдік концентрациялары қанша болады?

Жауабы [Н₂] = 0,16 моль/л; [Br₂] = 0,36 моль/л; [НBr] = 0,48 моль/л;

30.Тепе-теңдік константасына катализатор қатысы әсер ете ме?
Практикалық сабақта және білім алушының оқытушы басшылығымен орындайтын (СӨЖО) есептер мен жаттығулар

8. Ерітінділер. Ерітінділер концентрациясы. Заттар ерігіштігі

1.5 л 8 % -ті (масса бойынша) ( = 1,075 г/мл) ерітінді дайындау үшін қанша натрий сульфитін алады? Жауабы 430г.

2.1 мл 25 %-ті ерітіндіде 0,458 г зат еріген болса, оның тығыздығы нешеге тең болады? Жауабы 1,83 г/мл.

3.50% -ті 400 г күкірт қышқылының ерітіндісінен 100 г суды ұшырған соң, қалған ерітіндідегі күкірт қышқылының массалық үлесі нешеге тең болады? Жауабы 66,7%.

4.9 % -ті тұз қышқылының ертіндісін алу үшін оның қ.ж. 67,2 л көлемін судың қандай массасында еріту керек? Жауабы 1107г.

5.25% -ті КОН ерітіндісін алу үшін оның 1кг 50% -ті ерітіндісіне 20% - ті ерітіндісінен қанша қосу керек? Жауабы 5кг.

6.100 мл 20% -ті күкірт қышқылы ерітіндісіне ( = 1,075 г/мл ) оның 5% -ті ерітіндісін алу үшін судың қандай көлемін қосады? Жауабы 342мл.

7.26% -ті КОН ерітіндісінің тығыздығы 1,24г/мл, оның 5л ерітіндісінде неше моль КОН болады? Жауабы 28,7моль.

8.5% -ті MgSO₄ ерітіндісін дайындау үшін 400г MgSO₄ 7Н₂ О алынған. Пайда болған ерітіндінің массасын анықтау керек. Жауабы 3,90кг.

9.50 г мыс(ІІ) купоросынын 450 г суда еріткенде алынған ерітіндідігі сусыз мыс сульфатының массалық үлесін анықтау керек. Жауабы 6,4%.

10.8% -ті (масса бойынша) CuSO₄ ерітіндісін алу үшін 25г CuSO₄ 5H₂O қанша суда еріту керек? Жауабы 175г.

11.14,35 г AgCl тұнбасын алу үшін қанша 2% - ті AgNO₃ ерітіндісі натрий хлоридінің артық мөлшерімен әрекеттеседі? Жауабы 850 г.

12. 15% -ті Н₂SO₄ ерітіндісін алу үшін 400 г суда қанша грамм күкірт (УІ) оксидін еріту керек? Жауабы 57,1г.

13.28 % -ті ортофосфор қышқылын алу үшін 426 г фосфор (У) оксидін судың қандай көлемінде ерітеді? Жауабы 1664мл.

14.Аммиакті катализатор қатысында оттегінің артық мөлшерінде тотықтырғанда азот қышқылы мен су түзіледі. Суда еріген азот қышқылының массалық үлесін анықтау керек. Жауабы 77,78%.

15.Егер  (Н₂SO₄) = 72% болса, одан а) 1 кг ; б) 1 л алса, сонда ерітіндіде қанша масса күкірт қышқылы болады? Жауабы а) 720 г ; б) 1180,8 г.

16.300 мл молярлы концентрациясы 0,2моль/л болатын ортофосфор қышқылын алу үшін қанша фосфор (V) оксидін суда еріту керек? Жауабы 4,26г.

17.Егер 250мл ерітіндіде 7,5г алюминий сульфаты бар болса, оның молярлы концентрациясы және эквивалентінің молярлы концентрациясы қанша болады?

Жауабы 0,088 және 0,528 моль/л.

18.Егер 1,2 л ерітіндінің а) молярлы концентрациясы 0,2 моль/л б) эквивалентінің молярлы концентрациясв 0,2моль/л болса, қанша грамм кристалдық соды Na₂ CO₃ 10H₂ O алу керек? Жауабы а) 68,64 г б) 34,32 г.

19.8 % -ті 100 мл ( = 1,06 г/мл) барий хлориді ерітіндісіне барий сульфаты тұнбасын алу үшін 139 мл күкірт қышқылын қосқан , сонда анықтау керек а) қышқылдың молярлы концентрациясын және б) эквивалентінің молярлы концентрациясын.

Жауабы а) 0,294 б) 0,588 моль/л.

20.0,9600 г (NH₄ )₂SO₄  FeSO₄ 6H₂O кристаллогидраты сынамасындағы темірді анықтау үшін концентрациясы С (1/5 КМnО₄) болатын ерітіндіден қанша алу керек? Жауабы 245 мл.

21.36,2 % -ті ( = 1,18 г/мл) НСІ ерітіндісінің молярлығы қанша? Жауабы 11,7М.

22.20С температурада кадмий хлоридінің 100 г суда ерігіштігі 114,4 г. Оның массалық үлесі мен қанық ерітіндідегі моляльдығын есептеу керек .

Жауабы 53,3% және 6,22моль/кг.

23.3 л 0,4 н. күкірт қышқылының ерітіндісін дайындау үшін 96 % -ті

( = 1,84 г/мл) ерітіндісінен қанша алу керек? Жауабы 33,31мл.

24.Кальций карбонаты сынамасын еріту үшін 35 мл 1,025 н. тұз қышқылы жұмсалған, сонда қанша тұз алынған? Есепті теңдеу құрмай шығару керек.

Жауабы 1,79г.

25.18М күкірт қышқылының тығыздығы 1,84 г/мл болса, оның молярлық үлесі және концентрациясы ( %) қанша болған? Жауабы 0,80; 96 %.

26.9 % -ті ( = 1,035 г/мл) сахароза (С₁₂ Н₂₂ О₁₁) ерітіндісі үшін

а) морярлылығын б) моляльдылығын анықтау керек. Жауабы 0,27моль/л 0,29моль/кг.

27.24,3г магнийді және 27,0 г алюминийді еріту үшін 15% -ті ( = 1,10 г/мл) күкірт қышқылынан қанша алу керек? Жауабы 594 мл, 891мл.

28.Калий хлоратының 100г суда 70С –та ерігіштігі 30,2г, ал 30С –тағы ерігіштігі 10,1г болса, 70г 70С –тағы қанық ерітіндісін 30С – қа дейін салқындатқанда қанша грамм калий хлораты бөлінеді? Жауабы 10,8г.

29.Мыс сульфатының 100г судағы 30С температурада ерігіштік коэффициенті 25 г тең болса, осы температурада 18% -ті ерітіндісі қанық ерітінді бола ма? Жауабы жоқ.

30.20С температурада аммиактың 1 мл суда ерігіштігі 702 мл болса, қанық ерітіндідегі массалық үлесін табу керек. Аммиактық парциалды қысымын қалыпты атмосфералық қысымға тең деп алу керек. Жауабы 33,2%.

31.0С температурада көмір қышқыл газының абсорбция коэффициенті 1,71. Қандай қысымда оның ерігіштігі сол газдың сол температурада суда ерігіштігіне (16г/л) тең болады? Жауабы 483 кПа.

32.25С температурада 8,75г калий хлоридін 25 г суда еріткенде қанық ерітінді пайда болады. Осы температурадағы оның ерігіштік коэффициентін анықтау керек.

Жауабы 35г тұз 100 г суда.

33.Калий нитратын қайта кристалдау үшін 80С температурада қанық ерітінді түзілгенше 200 г суда еріп 0С температураға дейін суытқан. Таза тұздың шығымы мен міндетті түрде жоғалатын бөлігінің массалық үлесін анықтау керек. 80С температурада К (KNO₃) = 170г , ал 0С температурада – 17г. Жауабы 90% және 10%.

34.Белгілі бір температурада күкіртті сутектің спирттегі ( = 0,8г/мл) ерігіштігі 10:1 көлемдік қатынасында болса, осындай ерітіндідегі оның массалық үлесін табу керек. Жауабы 1,86%

35.Оттегі мен азоттың суда ерігіштігі сәйкесінше мынандай қатынаста 1:0,048 және 1:0,024. Суда еріген ауадағы оттегі мен азоттың көлемдік үлесін есептеу керек.

Жауабы 66,7 және 33,3%.

1.0,0125 моль затты 125г бензолда еріткенде оның кристалдану температурасы 0,512 төмендеген, бензолдың криоскопиялық константасын есептеу керек. Жауабы 5,12.

2.15г хлороформды 400г эфирде еріткен, оның эбуллиоскопиялық константасы 2,12, сонда қайнау температурасы 0,665 - қа көтерілген. Хлороформның молекулалық массасын анықтау керек. Жауабы 119,5.

3.155,18г ерітіндеде 5,18г зат ерігенде оның кристалдануы – 1,39С-та. Судың криоскопиялық константасы 1,86. Еріген заттың молекулалық массасын есептеу керек. Жауабы 46.

4.Сірке қышқылының кристалдану температурасы 16,65С , ал криоскопиялық константасы 3,9. 0,1 моль зат 125г сірке қышқылында еріген болса, ерітіндінің кристалдану температурасын есептеу керек. Жауабы 13,53С.

5.Егер 0,6г затты 40г эфирде ерітсе, ол 36,13С градуста қайнайды. Эфирдің қайнау температурасы 35,6С , ал эбуллиоскопиялық константасы 2,12. Еріген заттың молекулалық массасын анықтау керек. Жауабы 60.

6.Еріткіштің эбуллиоскопиялық және криоскопиялық константасы деген не?

7.100С - де су буының қысымы 1,0132510⁵ Па. 4% - ті мочевина ерітіндісі бетіндегі буының осы температурадағы қысымын есептеу керек.

Жауабы 1,0008510⁵ Па.

8.100С температурада 10% - ті қант ерітіндісінің буының қысымын есептеу керек. Жауабы 100,7кПа.

9.25С температурада су буының қысымы 3167 Па. Осы температурадағы 90г глюкозасы бар 450г ерітінді буының қысымын анықтаукерек.

Жауабы 3090Па.

10.20С температурада су буының қысымы 2338 Па. Буының қысымы су буы қысымынан 18,7 Па кем болатын ерітінді дайындау үшін 720г суда неше грамм қант еріту керек және ерітіндідегі қанттың пайыздық мөлшері қанша екенін есептеу керек.

Жауабы 109г; 13,15%.

11.10С температурада су буының қысымы 1228 Па. Осы температурада буының қысымы 1200Па болатын ерітінді дайындау үшін 23г глициринді судың қандай мөлшерінде еріту керек. Ерітіндідегі глицириннің пайыздық мөлшерін есептеу керек. Жауабы 193г және 10,65%.

12.Екі ерітіндіден тұратын жүйеде қандай жағдайларда осмос пайда болады және оның интенсивтігі мен бағыты немен анықталады? Жүйе осмостық тепе-теңдікке қалай келеді?

13.Осмостық қысым деген не және оны қандай құралдарда анықтайды?

14.Осмостық қысым қандай факторларға тәуелді және бұл тәуелділік қандай теңдеумен көрсетіледі?

15.Қай жағдайда бірдей температурада бейэлектролиттер ерітінділері бірдей осмостық қысым көрсетеді және ондай ерітінділер қалай аталады? Қай ерітінді екіншісіне қатысты а) гипертонды; б) гипотонды деп аталады? Қай ерітінді жағына қарай осмос бағытталады?

16.Өсімдіктер осмос арқылы суды жұтқанда ішкі клеткаларда (жасушаларда) осмос қысымы пайда болады, сондықтан өсімдік ұлпалары (ткани) тығыз болады (тургор). Қай жағдайларда осы тығыздық азая бастайды және өсімдіктер семеді ? Тургор ненің арқасында қайта орнына келеді?

17.Молярлы концентрациялары 0,1; 0,8; 0,025 моль/л болатын бейэлектролит ерітінділерінің 0С температурадағы осмостық қысымдары нешеге тең? Жауабы 2,26910⁵ ; 1,81510⁵ ; 5,67210⁴ Па.

18.Бейэлектролит ерітінділерінің 27С температурадағы осмостық қысымдары, егер V және n а) 0,5л және 0,16 моль ; б)125 мл және 0,05 моль тең болса, қанша болады? Жауабы 7,9810⁵ және 9,97 10⁵ Па.

19.Көлемдері 1 л 23г этил спирті не 36г глюкозасы бар бейэлектролит ерітінділерінің 27С температурадағы осмостық қысымдары қанша болады?

Жауабы 1,246 10⁵ және 4,986 10⁶ Па.

20.0С температурада мочевина ерітіндісінің осмостық қысымы 6,8 10⁵ Па болса, 1л ерітіндідегі оның массасы қанша? Жауабы 18,0г.

Практикалық сабақта және білім алушының оқытушы басшылығымен орындайтын (БӨЖО) есептер мен жаттығулар

10. Электролиттер. Электролиттік диссоциация. Диссоциация дәрежесі және константасы 11. Күшті электролиттер теориясы туралы түсінік. Активтілік 12. Судың диссоциациялануы. Судың иондық көбейтіндісі. Сутектік, гидроксидтік көрсеткіштер: рН, рОН. Ерігіштік көбейтіндісі. Электролиттер ерітіндісіндегі алмасу реакциясы.
1. Май қышқылының диссоциация константасы 1,510^5 болса, оның 0,005М ерітіндісінде диссоциация дәрежесі қанша? Жауабы 0,055.

2. Құмырсқа қышқылындағы сутегі ионы концентрациясын есептеу керек,

егер  = 0,03. Жауабы 6 10^3.

3. Көмір қышқылының бірінші саты бойынша 0,1н. ерітіндідегі диссоциация дәрежесі 2,1110^3. Диссоциация константасы мен рК мәнін анықтау керек.

Жауабы 4,510^7.

5. 
   0,1н. сірке қышқылының диссоциация дәрежесі 1,3210^2 . Азотты қышқылдың қай концентрациясында оның диссоциация дәрежесі де сондай мәнге тең болады?
   
6. 
   Жауабы 2,3 моль/л.
   

6. 200г суда 0,53г натрий карбонаты бар ерітінді 0,13С кристалданса, тұздың диссоциация дәрежесі қанша болады? Жауабы 0,9.

7.450г суда 0,05моль натрий сульфаты ерітілген, осы ерітіндінің 100С температурадағы бу қысымы 100,8 кПа ( 756,2 мм сын.бағ.). Натрий сульфатының диссоциация дәрежесі қанша болады? Жауабы 0,75.

8. 1л 0,01М сірке қышқылында 6,2610²¹ оның молекуласы мен иондары бар. Сірке қышқылының диссоциация дәрежесі қанша болады? Жауабы 0,04.

9. 0,1н. калий хлориді ерітіндісінде диссоциация дәрежесі 0,80. 17С температурада оның осмостық қысымы қанша? Жауабы 434 кПа.

10. 0С температурада 0,04 моль/л ерітіндінің осмостық қысымы 2,17810⁵ Па. Эксперимент бойынша табылған диссоциация дәрежесі 0,7. Электролит неше иондарға ыдырайды? Жауабы 3.

11. Мыс сульфатының диссоциация дәрежесін анықтау керек, егер оның изотонды коэффициенті 1,7болса. Жауабы 70%.

12. 200 мл ерітіндіде 11,2г кальций хлориді бар, оның изотонды коэффициенті 2,5. 17С температурада оның осмостық қысымы қанша?

Жауабы 3,04МПа.

13. 12г натрий гидроксидін 100г суда еріткенде оның қайнау температурасы 2,65С көтерілді. Осы мәндерге натрий гидроксидінің қандай диссоциация дәрежесі сәйкес болады? Жауабы 70%.

14. Эквивалентінің молярлы концентрациясы 1,0моль/л болатын қымыз қышқылының І саты бойынша диссоциациясының диссоциация дәрежесі 23,3%. Қышқылдың қандай концентрациясында  = 0,9 болады?

Жауабы 0,06моль/л.

15. 1л ( =1,0013г/мл) ерітіндіде 1,78г кальций хлориді бар. Молярлы және моляльды концентрацияларын тауып, салыстырып, қорытынды жасау керек. Егер f( Ca²⁺) =0,57 және f(Cl^) = 0,87 болса, осы ерітіндінің иондық күші мен иондардың активтілігін есептеу керек. Жауабы 0,016моль/кг және 0,016моль/л; 0,048;

а( Ca²⁺) = 0,00584моль/л, а (Cl^) = 0,0125моль/л.

16. Егер f( Cu²⁺) =0,675, f(SO₄^2) = 0,660 болса, мыс сульфаты ерітіндісінің концентрациясы 0,02 моль/л болса, сонда ерітіндінің иондық күші және иондардың активтігі қанша болады ? Жауабы 0,08; 0,0135; 0,0132.

17. Активті концентрация деп не активтілік деп қандай шамаларды айтады? Олар аналитикалық канцентрациялармен қандай қатынаста?

18. Бір зарядты иондары бар бинар электролиттер үшін Дебай және Гюккель формулалары қалай жазылады?

19. Ерітіндінің иондық күші деген не және ол қалай анықталады? Ерітіндіде болатын басқа иондар санына, әр ионның концентрациясы мен зарядына байланысты иондық күштің мәні қалай өзгереді?

20. Ерітіндіде кальций нитраты және хлориді болса, олардың концентрациялары сәйкесінше 0,01 және 0,05 моль/л болса, осы ерітіндінің иондық күші қанша болады? Жауабы 0,16.

21. Гидроксид-иондарының концентрациялары (моль/л): а)10^4 ; б)3,210^4; в) 3,210^-11 болатын сулы ерітінділерде сутегі ионының концентрациясы және ерітінді рН – ы нешеге тең?

22.Н⁺ иондарының концентрациялары (моль/л): а)10^4 ; б)3,210^4 ;

в) 3,210^-11 болатын сулы ерітінділерде ерітінді рН – ы нешеге тең?

23. Сутегі иондарының концентрациясы ( моль/л): а)10^4 ; б)3,210^4 ;

в) 3,210^-11 болса, гидроксид иондарының концентрациясы және рОН мәні қанша болады?

24.0,01н. сірке қышқылының диссоциация дәрежесі 0,042 болса, рН мәні қанша болады?

25. Егер рН мәні 6,2 болса, ерітіндінің H⁺ және ОН^- мәндері қанша болады?

26. Қандай жағдайларда әлсіз электролиттер де күшті электролиттер сияқты әрекеттесуші массалар заңына бағынбайды? Бұл жағдайларда да ол заң қолданылытындай болу үшін диссоциация константасын К_D қалай түрлендіруге болады?

27. Егер с (Н⁺) 0,1; 0,001; 10^7 және 10^10 моль/л; с(ОН^ ) 0,01; 10^11 моль/л болса, ерітінділердің рН қанша болады?

28. Ерігіштік көбейтіндісі деген не? Оның мәні заттардың қандай қасиеттерін сипаттайды? Қандай жағдайларда тұнба түзіледі, ериді және ерітіндімен тепе-теңдікте тұрады?

29. Қиын еритін бинарлы, үш ионды, төрт ионды , бес ионды электролиттерде ерігіштік көбейтіндісі (ЕК) мен ерігіштік (S) өзара қалай байланысты? Егер заттың қанық ерітіндісіне біртекті ион енгізсе, ол оның ерігіштігіне қалай әсер етеді? Қандай жағдайларда тұнба комплекс қосылыс түзіп, ериді?

30. Мына заттардың қанық ерітіндісін бір-біріне қосса, тұнба түзіле ме: SrCl₂ және CaSO₄ ; CaCl₂ және SrSO₄ ; Мына тұздардың қайсысы көбірек ерігіш және неше есе ерігіштігі бір-бірінен көп: CaSO₄ не BaSO₄; CaCO₃ не BaCO₃ ; PbI₂ не PbCl₂ . PbCl₂ тұнбасына КІ ерітіндісін қосса, PbI₂ тұнбасы түзіле ме?

31. Егер PbI₂ қанық ерітіндісінде иодид ионының концентрациясы 1,310^3 моль/л болса, осы ерітіндідегі қорғасын ионының концентрациясы қанша болады? Жауабы 0,6510^3 моль/л.

32. 250 мл PbCl₂ қанық ерітіндісінде қорғасын ионының мөлшері 410^3 моль болса, сонда хлор ионының осы ерітіндідегі концентрациясы және PbCl₂ ерігіштігі қанша? Жауабы 3,210^2 моль/л; 1,610^2 моль/л.

35. Егер ЕК_Ag2CO3 = 6,1510^12 болса, қанық ерітіндіде әр ионның концентрациясы қанша болады? Жауабы 2,3010^4 моль/л; 1,1510^4 моль/л.

36. 10л Mg₃(PO₄)₂ қанық ерітіндісінде 3г тұз болса, оның ерігіштігі және ерітіндідегі әр ионның молярлы концентрациясы қанша болады?

Жауабы 1,1410^3; 3,4210^3 моль/л және 2,2810^3 моль/л.

37. СаСО₃ (г/л) тұзының таза судағы және концентрациясы 0,1моль/л болатын соды ерітіндісіндегі ерігіштігін есептеп, салыстырыңдар.

Жауабы 710^3 және 4,810^6 г/л.

38. Көлемдері бірдей және эквиваленттерінің молярлы концентрациялары 0,001моль/л болатын SrCl₂ және K₂SO₄ ерітінділерін араластырғанда SrSO₄ тұнбасы түзіле ме?

1.Қай тұздар гидролизге ұшырайды? Олардың гидролиз теңдеулерін жазу керек: K₂SO₄, Na₂Se, BaS, LiCl, NH₄NO₃, ZnCl₂, K₂SO₃, Na₃PO₄, HCOOK, NH₄ClO₄, KBrO, CuSO₄, Bi(NO₃)₃ .

2.Мына тұздар ерітінділерін бір- бірінен индикатор арқылы ажыратуға бола ма: NaClO₄ және NaClO; KClO₃ және NaAsO₃; BeCl₂ және BaCl₂; KJ және NH₄J;

Na₂CO₃ және Zn(NO₃)₂ ?

3.Орта тұздарға қарағанда гидро- не гидроксотұздар гидролизге көбірек ұшырауы мүмкін бе? Мысал келтіріп,түсіндіріңдер.

4.Қандай тұздар гидролизге сатылап түседі? Саты саны неге байланысты және гидролиз интенсивтігі бірінші сатыдан соңғы сатыға қарай қалай өзгереді?

5.Гидролиз дәрежесі деген не, оған қандай факторлар әсер етеді? Оның мәнін қалай көтеруге не азайтуға болады?

6,Концентрациялары бірдей және бірдей температурада жүрген мына тұздар гидролизін гидролиз дәрежесі өсу ретімен орналастыру қажет:

CH₃COONa, HCOOK, NaCN, KNO₂

6.Висмут және сурьма тұздарының ерітіндісін дайындағанда қышқыл қосады. Неге?

7.Гидролиз константасы (К_г) деген не? Оның мәні тұздар табиғатына, ерітінді концентрациясына, температураға тәуелді ме? Әр түрлі тұздар үшін К_г мәнінің көп не аз болуы неге байланысты?

8.Екі тұздың ерітіндісін араластырғанда неге өзара бір-бірінің гидролизін күшейтеді? Кез келген тұздар жұбы осындай эффект бере ме?

9.Молярлы концентрациялары 0,1 моль/л NaNO₂ және HCOOK ерітінділерінің гидролиз дәрежелерін есептеу керек.

Жауабы 1,610^-5 және 2,410^-5 .

10.0,1 моль/л NH₄Cl тұзы ерітіндісінің гидролиз дәрежесі және гидролизденген тұз концентрациясын есептеу керек.

Жауабы 7,4510-⁵ және 7,4510^-6 моль/л.

11.Бір негізді қышқыл мен сілтілік металл тұзының 0,1 моль/л ерітіндісінің гидролиз дәрежесі 0,04% тең. Осы тұздың гидролиз константасы мен тұз түзген қышқылдың диссоциация дәрежесін есептеу керек.

Жауабы 1,9610^-11; 510^-4.

12.0,5 моль/л ZnCl₂ тұзының I саты бойынша жүрген гидролиз процесі үшін гидролиз дәрежесін h (ZnCl₂) есептеу керек, егер К_D(ZnOH+) = 1,510^-9.

Жауабы 3,710^-3.

13.0,1 моль/л NH₄Br тұзының гидролиз дәрежесін және рН мәнін есептеу керек. Жауабы 7,4510^-5 және 5,13.

14.0,1М натрий ацетаты ерітіндісінің дисоциация дәрежесі және осы ерітіндінің рН қанша? Жауабы 5,510^-10 және 8,9.

15.0,02н Na₂CO₃ тұзының I саты бойынша жүрген гидролизі үшін ерітінді рН-ын есептеу керек. Жауабы 11,66.

16.0,01М КF ерітіндісі үшін гидролиз константасын, гидролиз дәрежесін және рН анықтау керек. Жауабы К_г = 1,510^-11; h = 3,910^-5; рН = 7,59.

17.0,1М және 0,001М KCN ерітінділерінің гидролиз дәрежесін және рН есептеу керек. Жауабы h = 1,1210^-2; рН = 11,05; және h = 0,107; рН = 10,03.

18.0,1М бір негізді органикалық қышқылдың натрий тұзының гидролизінің рН = 10 болса, осы қышқылдың диссоциация константасы. Жауабы К_d = 10^-7.

19.Мына тұздардың NaCN, NaNO₂, Cr(NO₃)₃ гидролизінің ионды-молекулалық теңдеулерің жазып, ортасын көрсетіңдер.

20.0,1М натрий карбонаты ерітіндісінің гидролиз константасын мен дәрежесін және ерітіндісінің рН-ын еспетеу керек.

Жауабы К_г = 2,110^-4; h = 4,710^-4; рН =11,7.
14 Практикалық сабақта және студенттердің оқытушы басшылығымен орындайтын (СӨЖО) есептер мен жаттығулар

14. Тотығу-тотықсыздану реакциялары

1. Тотықтырғыштар – жай заттар болса:

Мына реакциялар үшін электрондық кестені құрып, теңдеулерді аяқтау керек:

1. SO₂ + Br₂ + H₂O → H₂SO₄ + …

2. Mn(OH)₂ + Cl₂ + KOH → MnO₂ + …

3. FeSO₄ + Br₂ + H₂SO₄ → Fe₂(SO₄)₃ + …

4. S + Cl₂ + H₂O → H₂SO₄ + …

5. H₂S + Cl₂ + H₂O → H₂SO₄ + …

6. NH₃ + O₂ → NO + …

7. MnO₂ + O₂ + KOH → K₂MnO₄ + …

8. K₂MnO₄ + Cl₂ → KMnO₄ + …

2. Тотықтырғыштар - оттекті қышқылдар және олардың тұздары болса:

Тотықтырғыш ретінде көбінесе жоғарғы тотығу дәрежесіне сәйкес не жоғарырақ тотығу дәрежесіне сәйкес элементтер атомдары кіретін қышқылдары мен тұздары болады. Мысалы, KМnO₄, K₂Сr₂O₇, K₂СrO₄, HСlO₄, H₂SO₄, НNO₃, сонымен бірге HClО₃, HBrО₃, HJО₃. Азот қышқылы азот оксидтеріне дейін тотықсызданады.

1. S + HNO₃ → H₂SO₄ + …

2. Р + HNO₃ → Н₃РO₄ + …

3. С + HNO₃ → СO₂ + …

4. Н₂S + HNO₃ → H₂SO₄ + …

5. Ag + HNO₃ → AgNO₃+ …

6. Au + HNO₃ + HCl → H[AuCl₄] + …

7. Sn + HNO₃ → H₂SnO₃ + …

8. As₂S₃ + HNO₃ → H₂SO₄ + H₃AsO₄ + …

9. KМnO₄ + K₂SO₃ + H₂O → K₂SO₄ + …

10. KМnO₄ + HJ + H₂SO₄ → J₂ + …

11. KМnO₄ + HCl → Cl₂ + …

12. H₂S + K₂Cr₂O₇ + H₂SO₄ → S + …

13. Na₂CrO₄ + NaJ + H₂SO₄ → J₂ + …

14. HJО₃ + HJ → J₂ + …

15. KClO₃ + MnO₂ + KOH → K₂MnO₄ + …

Бұл топқа металдар және сутегі, көміртегі жатады. Электрондық кестелерді құрып, теңдеулерді аяқтау керек:

1. AgCl + H₂SO₄ + Zn → Ag + HCl + …

2. Zn + HNO₃ → N₂О + …

3. Zn + HNO₃ → NH₄NO₃ + …

4. Al + КNO₃ + КОН→ NH₃ + …

5. Zn + H₂SO₄ → H₂S + …

6. C + Na₂SO₄ → Na₂S + CO + …

Бұл тотықсыздандырғыштарға төменгі және ортадағы тотығу

дәрежелеріне сәйкес келетін элементтер атомдары кіретін қышқылдар, тұздар

жатады. Электрондық кестелерін құрып, теңдеулері аяқтау керек:

1. SО₂ + NаJO₃ + Н₂О → J₂ + …

2. SО₂ + H₃AsO₄ + Н₂О → H₃AsO₃ + …

3. К₂SO₃ + K₂Cr₂O₇ + H₂SO₄ → …

4. КNO₂ + KClO₃ → …

5. Н₂SО₃ + NO₂ → …

3.Тотықсыздандырғыштар – оң зарядты металл иондары және теріс

зарядты элементар иондар.

Электрондық кестелерді құрып, теңдеулерді аяқтау керек:

1. CuCl + K₂CrO₇ + HCl (сұйық) → CuCl₂ + …

2. FeCl₂ + KMnO₄ + HCl (сұйық) → FeCl₃ + …

3. SnCl₂ + HCl + HNO₃ → NO + H₂[SnCl₆] + …

4. FeSO₄ + O₂ + H₂SO₄ → …

5. HJ + SbCl₅ → SbCl₃ + …

6. H₂SO₄ + KJ → H₂S + J₂ + …

7. KJO₃ + KJ + H₂SO₄ → J₂ + …

8. NaH + Н₂О → …

Мына тотығу-тотықсыздану реакцияларын аяқтау керек:

1. 
   NO₂ + H₂O → HNO₂ + HNO₃
   
2. 
   KClO₃ → KClO₄ + KCl
   
3. 
   S + KOH → K₂SO₃ + …
   
4. 
   P + Н₂О → H₃PO₃ + PH₃
   
5. 
   K₂SO₃ → K₂SO₄ + K₂S
   
6. 
   HNO₂ → HNO₃ + NO + Н₂О
   
7. 
   N₂H₄ → N₂ + NH₃
   

Мына теңдеулерді аяқтап, тотықтырғыштарды, тотықсыздандырғыштарды көрсету керек:

1. 
   NH₄NO₃ → N₂ + …
   
2. 
   (NH₄)₂ CrO₇ → N₂ + …
   
3. 
   NaNO₃ → NaNO₂ + …
   
4. 
   KClO₄ → KCl + …
   
5. 
   KMnO₄ → K₂MnO₄ + MnO₂ + …
   

Жауабы: 0,015 экв.

2.H₂SO₄ қатысында 100 мл 0,25н K₂CrO₄ ерітіндісі неше грамм FeSO₄-ті тотықтырады? Жауабы 3,8г FeSO₄.

3.Молекулалық массасына сүйеніп, мына тотықтырғыштардың эквивалент массаларын анықтау керек, моль/л:

а) KClO₃ – 20,42; б) K₂Cr₂O₇ -49,0; в) NaClO – 37,22.

4.1М KNO₂ ерітіндісінің нормальдылығы: а) егер тотықсыздандырғыш болса,

KNO₂ → KNO₃ (2н.); б) егер тотықтырғыш болса, KNO₂ → NO (1н.).

5.10% KJO₃ ерітіндісінің (=1,09) тотықтырғыш ретінде (KJO₃→J₂) нормальдылығын есептеу керек. Жауабы 2,55н.

6.KJ ерітіндісінен 0,01 моль иод атомын бөліп шығару үшін 0,25н K₂Cr₂O₇-нің күкірт қышқылымен қышқылданған ерітіндісінен қанша миллилитр қосу керек? Жауабы 40мл.

7.KJ-тың қышқыл ерітіндісіне 80мл 0,15н KMnO₄ ерітіндісін қосқан, бөлінген иодтың массасын есептеу керек. Жауабы 1,52г.

8.H₂SO₄ қатысында 30мл 0,09н KMnO₄ ерітіндісі неше грамм KNO₂-ні тотықтырады? Жауабы 0,115г.
Практикалық сабақта және білім алушының оқытушы басшылығымен орындайтын (БӨЖО) есептер мен жаттығулар

15. Химиялық тоқ көздері. Электродтық потенциалдар. Тотығу-

тотықсыздану реакцияларының бағыты. Гальвани элементі туралы

түсінік

1.Екі гальваникалық элементтің кестесінде біреуінде мыс катод болса, біреуінде мыс анод болуы керек. Осы элементтердің жұмыс кезіндегі реакциялар теңдеулерін жазып, стандартты э.қ.к мәнін есептеңдер.

2.Мына гальваникалық элементтерде: а) Mg|Mg²⁺||Pb²⁺|Pb; б)Pb|Pb²⁺|Сu²⁺|Сu; в) Сu|Сu²⁺||Аg⁺|Аg сыртқы тізбек бойынша электрондар қай бағытта жылжиды? Электролиттер ерітінділері бір молярлы, әр жағдайда қай металл ериді?

3.Марганец электродын оның тұзының ерітіндісіне батырғанда, потенциалы - 1,1 в болса, марганец ионының (Мn²⁺) концентрациясы (моль/л) қанша болғаны? Жауабы 2, 0410^-2 моль/л.

4.Күміс электродының потенциалы оның стандартты электрод потенциалының 95%-не тең болғанда күміс ионының (Аg⁺) концентрациясы нешеге тең болған?

Жауабы 0,21 моль/л.

5.Сутекті электрод потенциалы -236 мВ болса, сутегі ионының концентрациясы қанша? Жауабы 110^-4 моль/л.

6.Егер сутекті электрод потенциалы (мВ) мына сандарға а)-201; б)-431 тең болса, ерітінді рН- ы қанша? Жауабы а) 3,4; б)7,3.

7.AgI қанық ерітіндісіне батырылған күміс электродының потенциалын есептеу керек, егер ЕК_AgI = 8,310^-17 . Электрод потенциалы нольге тең болғанда Аg⁺ концентрациясы қанша болады? Жауабы: 0,326 В; 2,8^.10^-14 моль/л.

8.Концентрационды гальваникалық элементтің (мВ) э.қ.к. есептеу керек. Мырыш электродтары концентрациялары 210^-2 және 3,210^-3 моль/л ZnSO₄ ерітінділеріне батырылған. Жауабы 24 мВ.

9.Күміс мырыш гальваникалық элементінің э.қ.к.-ін есептеу керек. Бұл электродтар катиондарының концентрациясы 0,01 моль/л болатын тұздарының ерітіндісіне батырылған. Жауабы 1,50 в.

10.PbBr₂ қанық ерітіндісіне батырылған қорғасын электродының потенциалын есептеу керек. [Br^-]=1 моль/л, ал ЕК _PbBr2 =9,110^-6 . Жауабы - 0,28В.

11.Егер мыс және қорғасын электродтарын осы металдардың 1 М ерітінділеріне батырылғанда түзілген гальваникалық элементтің э.қ.к.= 0,47В болса, электродтарды 0,001 М ерітінділеріне батырғанда, э.қ.к. өзгере ме? Түсініктеме беру керек.

15.Егер магний ионының концентрациясы а) 0,1;б)0,01;в) 0,001 моль/л болса, оның электродтық потенциалдары мына сандарға тең болады:

Жауабы -2,39В; -2,42В; 2,45В.

16.Мына жүйе үшін Zn+CdSO₄=Cd+ZnSO₄ тепе-теңдік константасын есептеу керек. Егер мырыш ионының концентрациясы 1 моль/л болса, кадмий ионының концентрациясы қанша болады? Жауабы 12,2; 10^-12.

17.Мына реакцияның KMnO₄+FeSO₄+H₂SO₄ → тепе-теңдік константасын есептеу керек. Жауабы 310⁶³ .

18.Өздігінен қай бағытта мына реакциялар жүреді: а)H₂O₂+HOCl=HCl+O₂+H₂O; б)2HJO₃+5H₂O₂=J₂+5O₂+6H₂O; в)J₂+5H₂O₂=2HJO₃+4H₂O . Жауабы тура.

19.Сулы ортада темір (Ш) тұзын темір (ІІ) тұзына дейін а)KBr б) KJ ерітінділерімен тотықсыздандыруға бола ма? Жауабы а)жоқ; б) иа.

20.а)Кадмий-мырыш гальваникалық элементінде б)мыс-қорғасын гальваникалық элементінде жүретін реакциялардың тепе-теңдік константасын есептеу керек.

Жауабы а)1,610¹²; б)8,610¹⁵.
Практикалық сабақта және білім алушының оқытушы басшылығымен орындайтын (БӨЖО) есептер мен жаттығулар

16. Электролиз. Электролиз заңдары

1. Электролизерлер қатарында мына электролиттердің ерітінділері: a) CuSO₄; б) NiSO₄; в) Fe₂(SO₄)₃; г) FeCl₂ құйылған, олар арқылы тоқ өткізілген. Сонда соңғы электролизердің анодында 1,4л хлор (0⁰ С және 101,3кПа) бөлінсе, катодтарда қанша металл массалары бөлінген? Жауабы a) 3,97г; б) 3,67г; в) 2,33г; г) 3,49г.

2.NaCl ерітіндісін 30 мин электролизге ұшыратқанда, анодта 2,8л хлор қ.ж. бөлінген. Тоқ күшін өзгертпей электролизге 45 мин 0,75н CuSO₄ ерітіндісінің қандай көлемін түсіруге болады? Жауабы 0,5л.

3.AgNO₃ ерітіндісін 50 мин 3А тоқ күшімен электролизге ұшыратқанда катодта 9,6г күміс бөлінсе, күмістің шығымын есептеу керек. Жауабы 95,4%.

4.200мл FeSO₄ ерітіндісін электролизге түсіргенде анодта -3⁰С және 103,4кПа жағдайында 2712мл оттегі бөлінген, сонда FeSO₄ ерітіндісінің молярлығын анықтау керек. Жауабы 1,25М.

5.250мл 6% (=1,05) HgCl₂ ерітіндісін 5,8А тоқ күшімен қанша уақыт электролизге ұшыратуға болады? Жауабы 32,3мин.

6.6л оттегіні (17⁰ С және 98 кПа) 3 сағ электролизге NaOH ерітіндісін түсіріп алу үшін тоқ күші қанша болу керек? Жауабы 8,7А.

7. AgNO₃ ерітіндісінен 0,27г күміс бөліп алу үшін 0,5А тоқ күшін неше минут өткізу керек? Жауабы 8мин.

8.40мл 0,25н. CuSO₄ ерітіндісінен мысты толық бөліп алу үшін 1,93А тоқ күшін неше минут өткізу керек. Жауабы 8,33 мин.

9. NaOH және NiCl₂ балқымаларының инертті электродтарда жүретін электролиз процестерінің теңдеулерін құру керек.

10.Көмір электродтарында жүретін BaCl₂ және Pb(NO₃)₂ ерітінділерінің электролиз процесінің теңдеулерін жазу керек.

11.Мырыш хлоридінің a) мырыш аноды; б) көмір аноды болған жағдайлардағы электролиз кезінде электродтарда жүретін теңдеулерді жазу керек.

12.Концентрациялары бірдей никель, мыс, күміс, темір (ІІ) сульфатары ерітінділерінің электролизінде металдардың бөлінуі қандай кезекпен жүреді?

13.Мыс электродтарында жүретін KNO₃ ерітіндісінің электролиз процестерінің кестесін жазу керек.

14.2А тоқ өткенде 2 моль судың толық айрылуы үшін қанша уақыт қажет болады? Жауабы 53,6сағ.

15.Платина тұзы ерітіндісі арқылы 10 минут 5А тоқ өткізілгенде 1,517г Рt бөлінсе, бұл металдың эквивалент массасы қанша болады?

Жауабы 48,8г/моль.

16.1г кадмий бөлінуі үшін оның тұзы ерітіндісінен 1717Кл электр тоғы (It) өткізілген. Кадмийдің эквивалент массасы нешеге тең? Жауабы 56,2г/моль.

17.Үш валентті металл тұзы ерітіндісі арқылы 1,5А тоқ 30 мин өткізілгенде катодта 1,071г металл бөлінген болса, сол металдың атомдық массасы нешеге тең? Жауабы 114,8г/моль.

18.Белгілі бір уақыт аралығында NaCI және Na₃PO₄ сулы ерітінділерін электролизге ұшыратса, тұздардың мөлшері өзгере ме? Анодта және катодта жүретін электрондық теңдеулерді құрып, жауаптарыңды дәлелдеу керек.

19. Көмір электродтарында мына тұздардың NaF, KCI, AgNO₃ сулы ерітінділерінің электролиз процесінің кестесін құру керек , CuSO₄ ерітіндісінің – мыс анодындағы.

20.Егер электролит арқылы 30 минут 2,5 А тоқ өткенде ерітіндіден 2,77г металл бөлінсе, металдың эквивалент массасы қанша болғаны?

Жауабы 59,4г/моль.

Практикалық сабақта және білім алушының оқытушы басшылығымен орындайтын (БӨЖО) есептер мен жаттығулар

17. Комплекс қосылыстар

1.Көрсетілген электролиттер ерітінділері арасында жүретін реакцияларды молекулалық және ионды-молекулалық түрде жазу керек :

a) К₂ [HgJ₄] + KBr → д) K [Ag(CN)₂] + NH₃ →

б) К₂ [HgJ₄] + KCN → e) K [Ag(NO₂)₂] + NH₃ →

в) [Ag(NH₃)₂] Cl + K₂S₂O₃ → ж) [Ag(NH₃)₂] Cl + NiCl₂ →

г) K [Ag(CN)₂] + K₂S₂O₃ → з) K₃ [Cu(CN)₄] + Hg (NO₃)₂ →

2.Мына комплекс ионының [Cd(CN)₄]^2- тұрақсыздық константасы 7,810^-18. 0,1М K₂[Cd(CN)₄] ерітіндісіндегі кадмий ионының концентрациясын есептеу керек.

1л ерітіндіде 0,1 моль KCN артық мөлшерде бар. Жауабы 7,810^-15 моль/л.

3.[Ag(CN)₂]^- комплекс ионының К_тз = 1,410^-20. 1л ерітіндіде 0,01 моль KCN бар 0,05М K[Ag(CN)₂] ерітіндісіндегі күміс ионының концентрациясын есептеу керек.

Жауабы 710^-18 моль/л.

4.0,1М K₂[Cd(CN)₄] ерітіндісінде 6,5 г/л KCN бар, осы ерітіндідегі кадмий ионының концентрациясын санау керек. Жауабы 1,4110^-16 моль/л.

5.K_{тз[Ag(S2O3)2]3-} = 3,510^-14. 1л 0,1М Na₃[Ag(S₂O₃)₂] ерітіндісінде сонымен бірге 25г Na₂S₂O₃5H₂O болса, ион түріндегі күміс неше грамм екенін есептеу керек.

Жауабы 3,810^-11г.

6.1л 0,1М [Ag(NH₃)₂]NO₃ ерітіндісінде сонымен бірге 1моль аммиак бар болса, а) 110^-5 моль бром-ионын б) 110^-5 моль иод-ионын қосқанда күміс галогенидтері тұнбаға түсе ме? ЕК_АgВг=5,310^-13; EK_AgJ =8,310^-17. Жауабы: а) түспейді; б) түседі. Неге?

7.1л 0,1 моль KCN бар 0,05М K₂[Cd(CN)₄] ерітіндісіне S^2- ионы бар ерітінді қосқанда CdS тұнбасы сульфид-ионының қандай концентрациясынан бастап пайда бола бастайды? ЕК_CdS = 7,910^-27. K_тз=7,810^-18.

Жауабы <2,010^-12 моль/л.

8.Егер PtCl₄ · 6NH₃ комплекс тұзынан күміс нитраты барлық хлорды тұнбаға AgCl ретінде түсірсе, ал мына тұз PtCl₄ · 3NH₃ ерітіндісінен хлордың тек төрттен бірі (1/4) ғана тұнбаға түссе, сонда тұздардың координациондық формулалары қандай болады?

9.0,2335г СоCl₃ · 4NH₃ тұзы бар ерітіндіге күміс нитраты ерітіндісінің артық мөлшерін қосса, 0,1435г тұнба (AgCl) түзілген, сонда тұздың координационды формуласы қандай болады?

10.Мына заттар: а) K₄[Fe(CN)₆] және CuSО₄; б)FeSО₄ және Na₃[Со(CN)₆]; в) K₃[Fe(CN)₆] және AgNO₃ арасындағы алмасу реакцияларын молекулалық және ионды – молекулалық түрде жазу керек. Комплекс иондардың диссоциация теңдеулерін жазып, тұрақсыздық константаларын (К_тз) «анықтамадан» табу керек.

12.Мына комплекс тұздарды атаңдар: [Pt(NH₃)₃Cl] Cl; [Co(NH₃)₅ Br]SO₄;

Ba[Cr(NH₃)₂ (SCN)₄]₂; (NH₄)₂[Pt(OH)₂Cl₄]; [Pd(H₂O) (NH₃)₂ Cl]Cl;

[Cu(NH₃)₄] (NO₃)₂; K₄[Fe(CN)₆]; Na₂[PdJ₄]; [Cr(H₂O)₄PO₄]; [Pt(NH₃)₂Cl₄];

№ 1
1. 5,00г металл жанғанда 9,44г металл оксиді түзілген. Металдың эквивалент массасын анықтау керек. Жауабы 9,0г/моль.

2. 6,3г мыс оттегімен әрекеттескенде қанша мыс(II) оксиді түзіледі ?

Жауабы 7,9г.

3. 2,8дм³ газда қ.ж. қанша моль және қанша молекула бар?

Жауабы : 0,125 моль; 7,52.10²² молекула.

4. Мына қосылыстардағы PH₃, H₂O, HBr фосфордың, оттегінің, бромның эквиваленттерін және эквивалент массаларын анықтаңдар.

5. Реттік номері 9 және 28 болатын элементтердің электрондық формулаларын жазып, олардың электрондарын квант ұяшықтарына орналастырыңдар.

6. Иондану энергиясы деген не? Оның өлшем бірлігі қандай ? Периодтық жүйедегі s- және р- элементтерінің топ бойынша реттік номері өскен сайын тотықсыздандырғыш қасиеттері қалай өзгереді?

7. Мына орбитальдардың қайсысына электрондар бұрын орналасады: 4s-ке ме, әлде 3d-ға ма; 5s-ке ме, әлде 4р-ға ма? Неге?

8. Атом дегеніміз не ? Молекула дегеніміз не ?
№ 2
1. Заттың молі дегеніміз не ? Авогадро саны нені көрсетеді?

2. Атом орбиталының формасын (пішінін) қай квант саны көрсетеді ?

s-, p-, d- орбиталдарының формаларын (пішінін) көрсетіңдер.

3. Мына реакциялардағы күкірт қышқылының эквивалентін және эквивалент массасын анықтандар:

H₂SO₄ + NaОН = NaHSO₄ + H₂O

H₂SO₄(сұй.) + Zn = ZnSO₄ + H₂ ↑

4.Бір заттың молекуласының массасы 1,210^-25кг. Ол заттың салыстырмалы молекулалық массасын табыңдар Жауабы: 72,24.

5. Электрон тартқыштық деген не ? Мына қатардағы элементтердің азот, оттегі , фтор тотықтырғыштық қасиеттері қалай өзгереді ?

6. Оттегінің 1 эквивалентіне сәйкес массасы қандай көлем алады (қ.ж.)?

7. Марганец тотығу дәрежелері +2, +3, +4, +5, +7 болатын қосылыстар түзеді , оның оксидтері мен гидроксидтерінің формулаларын жазып , марганец(IV) гидроксидінің амфотерлі қасиетін көрсететін реакциялар тендеулерін жазыңдар.

8. Реттік номері 25 және 34 элемент атомдарының электрондық формулаларын жазындар .
№ 3
1. Металдың белгілі бір мөлшері 0,2 г оттегімен және 3,17 г галогеннің бірімен қосылыс бере алады . Галогеннің эквивалент массасын анықтаңдар. Жауабы : 127 г/моль .

2. Химиялық элементтің эквиваленті тұрақты шама ма , әлде элементтің валенттілігіне байланысты ма ?

3. Күкірт диоксидінің бір молекуласының массасы қанша ?Жауабы: 1,06.10^22г.

4. 200 мл ацетиленнің массасы (қ.ж.) 0,232г болса, оның молекулалық массасы қанша?Жауабы 26 г.

5. Мына қышқылдарға сәйкес келетін ангидридтердің формуласын жазыңдар : H₂SO₄,H₃BO₃, HOCl, HMnO₄

6. Бас квант саны n = 4 болатын атомдағы максимал электрон саны қанша ? Жауабы 32 .

7. Электртерістік дегеніміз не? р - элементтердің реттік номері өскен сайын периодта , топтарда олардың электртерістігі қалай өзгереді? Неге ?

8. Реттік номері 16 және 26 элемент атомдарының электрондық формуласын жазыңдар. Бұл атомдардың электрондарын квант ұяшықтарына орналастырыңдар .

Жауабы :108г/моль, 18 г/моль.

2.Мына формуланың қайсысы эквивалент заңына сәйкес келеді ?

а. m₁ / m₂= э₂/э₁ б.m₁э₂=m₂э₁

3.1 г аммиакта және 1 г азотта қанша молекула болады ? Қайсысында молекула саны көп және неше есе ?

4.Егер бір газдың 600 мл-нің массасы(қ.ж.) I ,714 г болса , оның молекулалық массасы нешеге тең. Жауабы: 64 г/моль.

5.Мына гидроксидтерге сәйкес келетін оксидтердің формулаларын жазыңдар: H₂SiO₃, Cu(OH)₂, H₃ASO₄, H₂ClO₄ , Fe(OH) ₃

6. Мына орьбиталдардың 4d- не 5s-; 6s- не 5р- қайсысы электрондармен бұрын толтырылады. Неге ? Реттік номері 43 элементтінің электрондық формуласын жазындар .

7. Изотоп дегеніміз не ? Периодтық жүйедегі көптеген элементтердің атомдық массалары бөлшек санға тең. Неге ?

8. Авогадро заңы мен оның салдарлары.

2. Фосфор құрамы әртүрлі екі хлорид қосылысын береді, бұл қосылыстарда хлордың ба , әлде фосфордың ба эквиваленті тұрақты болады ?

3. а. 0,001 кг H₂ және 0,001кг О₂ – де ; б.1мольH₂ және 1мольО₂-де ; в.1моль H₂ және 1моль O₂-де бірдей жағдайда молекулалар сандары бірдей бола ма ?

4. Мына өзгерістерді іске асыратын реакциялар тендеулерін жазыңдар:

Ba→BaO→BaCl₂→Ba(NO₃)₂→BaSO₄

Mg→MgSO₄→Mg(OH)₂→MgO→MgCl₂

5. Реттік номерлері 25 және 34 элементтердің атомдарының электрондық формулаларын жазындар.

6. IV- периодтағы – марганец пен бром элементтерінің қайсысының металдық қасиеті көбірек, неге?

7. Реттік номері 33 элемент қай топта орналасқан? Осы элементтің электрондық формуласына, периодтық жүйедегі орнына байланысты қасиеттерін сипаттандар.

8. Масса және энергия сақтау заңына анықтама беріп , мысалдар арқылы

түсіндіріндер.
№ 6
1. Қышқылдардың, негіздердің, тұздардың, оксидтердің эквивалент массаларын қалай анықтайды? Мысалдар келтіріңдер.

2. Менделеев – Клапейрон тендеуін қолданып, заттардың молекулалық массаларын қалай анықтайды? Бұл әдісті барлық заттар үшін қолдануға бола ма?

3. а.0,486г магнийде ; б.34,2г алюминий сульфатында қанша моль магний және қанша моль алюминий сульфаты бар?

Жауабы: а.0,02моль, б.0,1моль.

4.Бір валентті хлормен байланысқан мына элементтердің валентілігін анықтаңдар: CaCl₂, NCl₃, HCl, PCl, AlCl₃.Азоттың максимал валенттілігі қанша

5. Кальций фосфатының Са₃(PO₄)₂ салыстырмалы молекулалық массасын, молярлық массасын есептеңдер. Оның 0,5моліне сәйкес келетін массасын табыңдар.

6. Реттік номері 14 элементтің электрондық формуласын жазыңдар. Электрондарды квант ұяшықтарына орналастырыңдар. Соңғы энергетикалық деңгейде қанша жалқы электрон бар ?

7. 0,001м³ газдың қ.ж. массасы 0,002г. Газдың молярлық массасын және оның ауа бойынша тығыздығын анықтандар.

8. Екінші периодтағы элементтердің литийден азотқа дейінгі бірінші ионизациялық потенциялы неге бірқалыпты өспейді ?

№ 7
1. Электртерістік деген не? Период және топ бойынша электртерістіктің мәні қалай өзгереді? Мысал келтіріңдер.

2. Қорғасын, никель, радон, вольфрам атомдарының электрондық формулаларын жазыңдар. Электрондық формулаларына байланысты олардың периодтық жүйедегі орындарын көрсетіңдер.

3. Азоттың, күкірттің және хлордың эквивалентін және эквивалент массаларын анықтандар.

4. Кальций карбонатының а.2моль ; б.0,25моль ; в.1,5молінің массасын есептеңдер.

5. Газдың ауа бойынша тығыздығы 1,17. Газдың молекулалық массасын анықтандар. Жауабы: 33,9г

6. 2,24л газдың массасы 2,8г . Газдың молекулалық массасы нешеге тең? Жауабы: 28 г.

7. Квант сандары деген не? Олар қандай мәндерге ие болады?

8. Мышьяк, күкірт және бромның жоғарғы және төменгі тотығу дәрежелеріне сәйкес келетін қосылыстардың формулаларын жазыңдар.
№ 8
1. СО₂ 6,02х10²¹ молекулалардың; б. оттегінің 1,210²⁴ атомдарының молдік (молярлық ) массалары қаншаға тең?

2. Эквивалент массасы 12,16г/моль болатын металдың неше грамы 310мл оттегімен (қ.ж.) әрекеттеседі. Жауабы: 0,673г.

3. Мына тендеулерге қатысатын күкірт қышқылы мен алюминий гидроксидінің эквиваленттерін және эквивалент массаларын есептеңдер:

H₂SO₄ + KOH = KHSO₄ + H₂O

H₂SO₄ + Mg = MgSO₄ +H₂

Al(OH)₃ + HCl =Al(OH)₂Cl + H₂O

Al(OH)₃ + 3HNO₃ = Al(NO₃) ₃+ 3H₂O

4. Егер 0,824 г газдың көлемі 0,260 л болса , оның молекулалық массасы (қ.ж.) қанша?Жауабы: 71.

5. 1м³ ауаның 17⁰С және 83,2кПа қысымдағы массасы қанша? Ауаның молярлық массасы 29г/моль. Жауабы: 1кг.

6. Орбиталь квант саны нені сипаттайды? Егер бас квант саны 3-ке тең болса, орбиталь квант саны қандай мәндерге тең болады?

7. Реттік номері 19 элементінің электрондық формуласын жазыңдар. Химиялық реакцияға қанша электрон қатысады?

8. Атом құрылысына сүйеніп, көміртегі мен күкірт қандай валенттік көрсететінін табыңдар. Мысал келтіріңдер.

№ 9
1. Германий изотобының ⁴³₃₂Ge ядросында неше протон және нейтрон бар? Нeон (атомдық массасы 20,2) мына изотоптардан ²⁰Ne және ²²Ne тұрады. Бұл изотоптардың проценттік үлесін есептеңдер.

2. Электрон бұлтының формасын (пішінін) қай квант саны сипаттайды? s – деңгейшесіндегі орбиталь квант санының мәні нешеге тең? Реттік номері 26–ға тең элементтің электрондық формуласын құрыңдар. Соңғы электрондық деңгейшеде қанша электрон бар?

3. Д.И.Менделеевтің периодтық заңына анықтама беріңдер. Неге элементтердің және олардың қосылыстарының қасиеттері атом ядросы зарядына байланысты?

4. Периодтарда және топтарда элементтердің реттік номері өскен сайын оксидтері мен гидроксидтерінің қасиеттері қалай өзгереді? Элементтің жоғарғы тотығу дәрежелері нешеге тең?

5. Газдардың молекулалық массаларын есептеңдер: а. егер 0,29 л газдың 27⁰С температурада және 1,064.10⁵ Па қысымдағы массасы 0,32г болса; б.егер 1,56 л газдың 27⁰ С температурада және 1,03710⁵ Па қысымдағы массасы 2,86 г болса. Жауабы: а.25,6; б.44.

6. Кез келген газдың 1мл-де (қ.ж.) қанша молекула бар?

7. Қышқылдар мен негіздердің мына реакциялардағы эквивалент массаларын анықтаңдар:

а. HNO₃ + Bi(OH)₃ = Bi(OH)₂NO₃ + H₂O

б.H₂S + NaOH = NaHS + H₂O

в. 3H₂SO₄ + 2Al(OH)₃= Al₂(SO₄)₃ + 6H₂0

8. Атом құрылысына сүйеніп бордың, хлордың валенттіліктерін көрсетіңдер.
№ 10
1. Қай квант сандары электрон орбитальдарын толық сипаттайды. Бұл квант сандары нені көрсетеді? Реттік номері 29 болатын элементтің электрондық формуласын жазыңдар. Ең соңынан қай энергетикалық деңгейше толтырылады?

2. Атом құрылысына сәйкес фосфордың, фтордың, оттегінің валенттіліктерін көрсетіңдер. Мысал келтіріндер.

3. а. Ацетиленнің С₂Н₂ 6,0210²¹ молекулалары; б. фосгеннің COCl₂ 2,010²³ молекулалары қанша моль болады және неше грамм?

Жауабы: а.0,01моль; 0,26г; б.0,3моль ; 33г.

4. Газдардың ауа бойынша тығыздықтары а. 0,9; б.2,45 болса, олардың 1л массалары қанша болады? Жауабы: а. 1,16г; б.3,17г.

5. Эквивалент массасы 9г металдың 3 грамы тотыққанда неше грамм оксид түзіледі? Жауабы: 5,7г.

6. Изотоптар, изобаралар деген не? Мысал келтіріңдер.

7. Клечковский ережелерінің мәні неде? d –элементтері атомдарының атомдық орбитальдарының толтырылуы, s – және р – элементтерінің АО толтыруларынан қандай айырмашылығы бар? Мысалдар келтіріңдер.

8. 3,24г үш валентті металл қышқылмен әрекеттескенде 4,03л сутегі (қ.ж.) бөлінетін болса, оның атомдық, мольдік және эквивалент массалары қанша?
№ 11
1.Көміртегі мен судың мольдік массалары арқылы көміртегі атомы мен судың молекуласының абсолюттік массасын есептендер. Жауабы: 2,010^-28 г; 3,010^23г.

2. 0,943г фосфорлы Н₃РО₃ қышқылын нейтралдауға 1,291г калий гидроксиді жұмсалған. Қышқылдың эквивалентін, эквивалент массасын және негіздігін анықтандар. Реакция тендеуін жазыңдар.Жауабы: 0,5моль; 41г/моль; 2.

3. Паули принципінің мәні неде? Атомының кез келген деңгейшесінде р⁷ – не d ¹²- электрондары болуы мүмкін бе? Неге? Реттік номері 22 – ші элементтің электрондық формуласын жазып, оның валенттілік электрондарын көрсетіңдер.

4. Оксидтер мен гидроксидтердің қышқылдық, негіздік қасиеттері оларды түзетін элементтің тотығу дәрежесіне қалай байланысты? Қандай гидроксидтерді амфотерлі деп атайды? Мысал келтіріңдер.

5. а. 1г сутегі мен 1г оттегіде; б. 1моль сутегі мен 1моль оттегіндегі молекулалар саны бірдей ме?

6. Газдың гелий бойынша тығыздығы 19,5 болса, оның молекулалық массасы қаншаға тең?

7. 200г кальций карбонатын СаСО₃ қыздырғанда 112г кальций оксиді СаО түзілген. Реакция тендеуін жазып , бөлінген көміртегі диоксидінің массасын, көлемін анықтаңдар.

8. Мына элементтердің (азоттың, фосфордың, күкірттің) оттекті және сутекті қосылыстарындағы валенттіліктерін тауып, молекулалық формулаларын жазыңдар.

2. Фосфор қышқылы реакция нәтижесінде а.гидрофосфатқа; б. дигидрофосфатқа; в. ортофосфатқа айналса, оның эквиваленті және эквивалент массасы қаншаға тең?

3. Энергетикалық деңгейлердегі s-, p-, d-, f- орбитальдарына орналасатын максимал электрондар саны қанша? Неге? Реттік номері 31 – ші элементтің электрондық формуласын жазыңдар.

4. Периодтық жүйенің үшінші периодының элементтерінің жоғарғы тотығу дәрежесіне сәйкес келетін оксидтері мен гидроксидтерінің формулаларын жазыңдар. Алюминий гидроксидінің амфотерлігін дәлелдейтін реакциялар тендеулерін жазыңдар.

5.190,8г алюминий гидросульфаты қанша моль болады?

6. Бір газдың массасы (қ.ж.) 0,00125кг болса, ал азоттың 0,001м³ – ның массасы 0,00125кг (қ.ж.) болса, ол газдың молекулалық массасын а. азот бойынша тығыздығы арқылы; б. молярлық көлемі бойынша есептеңдер.

Жауабы 34,0.

7. Мына екі гидроксидтердің қайсысы күштірек негіз болады: Ba(OH)₂ әлде Mg(OH)₂; Ca(OH)₂ әлде Fe(OH)₂ ? Жауапты периодтық жүйедегі бұл элементтердің орнына байланысты түсіндіріңдер.

8. Мына газдардың HCl, H₂S, NO₂, N₂, Cl₂, CH₄ ,SO₂, NH₃ қайсысы натрий гидроксидімен реакцияға түседі? Бұл реакциялардың тендеулерін жазыңдар.

№ 13
1. 5,6г темір күкіртпен әрекеттескенде 8,8г темір сульфиді түзілген. Егер күкірттің эквивалент массасы 16г/моль болса, темірдің эквиваленті және эквивалент массасы қанша болады? Жауабы:1/2молі, 28г/моль.

2. Магнийдің бе, кальцийдің бе металдық қасиеті көбірек, неге? IV периодтағы көбірек металдық қасиет көрсететін элементті атаңдар.

3. Мына реакциялардағы күкірт қышқылының эквивалентін және эквивалент массасын табыңдар.

H₂SO₄ + NaOH = NaHSO₄ + H₂O

H₂SO₄(с) + Zn =ZnSO₄ + H₂↑

4. Мына изотоптардың ядроларында неше протон және неше нейтрон бар? Осы элемент атомының электрондық формуласын жазып, валенттілік электрондарын көрсетіңдер. Электрондарды квант ұяшықтарға орналастырындар: ³²₁₆S және ³³₁₆S; ²³₁₁Na және ²⁴₁₁Na;

5. Д.И. Менделеевтің периодтың заңының қазіргі анықтамасын келтіріндер. Неге литий, натрий, калий, рубидий, цезий, франций І топтың негізгі топшасына, германий, қалайы, қорғасын – IV топтың негізгі топшасында орналасқан? Жауаптарынды сыртқы энергетикалық деңгейлерінің құрылыстарына байланысты айтыңдар.

6. Атомдардың сыртқы электрондық қабаттары: 4s²4p²; 5s²5p⁴; 6s²5p³ болса, олар қай периодтарда, қай топшаларда орналасқан?

7. Органикалық заттың буынын азот бойынша тығыздығы 1,65. Ол заттың молярлық және салыcтырмалы молекулалық массаларын есептеңдер. Жауабы:46,2г/моль; 46,2.

8. 5л (қ.ж.) газдың массасы 9,80г болса, оның молярлық массасы қанша? Жауабы: 44г/моль.

№ 14
1. Бір газдың 17⁰С температура және 0,99710⁵ Па қысымда 5,6грамы 4,84л көлем алады. Бұл газдың салыстырмалы молекулалық массасы қанша? Жауабы:28.

2. Эквиваленттік масса деген не? Толық бейтараптау реакциясы үшін қышқылдар мен негіздердің эквивалент массалары нешеге тең? Алюминий гидроксидінің эквивалентін және эквивалент массасын табыңдар.

Al(OH)₃ + 3HCl = AlCl₃ + 3H₂O

Al(OH)₃ + 2HCl = Al(OH)Cl₃ + 2H₂O

Al(OH)₃ + HCl = Al(OH)₂Cl + H₂O

3. Мына заттардың көрсетілген массаларында неше молярлық массалар бар : КОН – 168г; H₂SO₄ – 245г; H₃PO₄ – 1,225кг.

4. Бір-бір килограмнан алынған заттарда Li₂O; RbOH; BaSO₄ олардың қанша мөлшерлері (моль) бар: Жауабы: 33,33; 9,76; 4,29; 5,92моль.

5. Периодтық жүйедегі көптеген элементтердің атомдық массалары неге бөлшек санға тең?

6. Гидротұздар дегеніміз не? Оларды қалай алады? Қышқылдармен ұқсастықтары неде?

7. Периодтық жүйедегі элементтер атомының электрон қабаттарының максимал саны нешеге тең?

8. Периодтық заңның қазіргі анықтамасы мен Д.И.Менделеев берген анықтаманың айырмашылығы неде?

Периодтық жүйеде қай периодтарды кіші, қай периодтарды үлкен деп атайды? Олардағы элементтер саны қалай анықталады? Қай периодтардың элементтер саны бірдей, неге? Егер 7-ші период аяқталса, онда қанша элемент болады?
№ 15
1. Мына иондардың О^2-, S^2-, Сr³⁺, Мn²⁺ - электрондық формулаларын жазыңдар.

2. Периодтық заң санның сапаға көшу заңын қалай көрсетеді? Мысал келтіріңдер.

3. Егер элемент атомында 5 электрондық қабат болса, сыртқы электрондар саны 7 болса, олар қандай квант сандарымен сипатталады?

4. Элемент атомының массасын қандай әдістер арқылы анықтауға болады? Егер 1,3 г заттың буының көлемі 87⁰ С температурада және 0,8310⁵Па қысымда 0,6л болса , оның молекулалық массасы қанша болатынын есептендер. Жауабы 78,2г/моль.

5. Мына түсініктерге анықтама беріңдер :а. элемент, атом, молекула; б. жай және күрделі заттар; в. салыстырмалы атомдық және молекулалық массалар; атомның және молекуланың абсолют массалары.

6. Егер калий, магний, алюминий үшін n = 1моль болса, онда осы металдардың эквиваленттері үшін n неге тең?

7. Оттегінің 32, сутегінің 5,08 грамдарында бұл заттардың неше эквивалент массалары бар? Жауабы 4 және 5.

8. 1 кг кальций карбонатын қыздырғанда 0,56 кг кальций оксиді және 224л(қ.ж.) көміртегі (IV) оксиді түзілген . Бұл сандар массалар сақтау заңына сәйкес келе ме?

2. Мына гетерогенді жүйе үшін С,графит +О₂ = СО₂ жылдамдықты өрнектеңдер. Егер оттегінің концентрациясын 4 есе арттырса, реакция жылдамдығы неше есе өседі?

3. Реакциялық ыдыстың көлемін үш есе азайтса, мына реакцияның 2NO + O₂= 2NO₂ жылдамдығы қалай өзгереді?

4. Фосфор (V) хлоридінің кристалдары судың буымен әрекеттескенде сұйық POCl₃ және хлорлы сутек түзіледі. Реакция нәтижесінде 111,4кДж жылу бөлінеді. Бұл реакцияның термохимиялық тендеуін жазыңдар.

5. Этанның жануының термохимиялық теңдеуі. C₂H₆ + 3,5O₂ = 2CO₂ + 3H₂O_(c) ∆H_х.р = - 1559.87 кДж этанның түзілу жылуын есептеңдер.
№ 2
1. Fe₂O₃ -ті алюминиймен тотықсыздандырғанда 335,1г темір бөлінген. Қанша жылу бөлінетінін есептеңдер. Жауабы: 2543,1кДж.

2. Этилен (газ) және су буы өзара әрекеттессе, газ тәріздес этил спирті түзіледі. Бұл реакцияның термохимиялық тендеуін жазып, жылу эффектісін есептеңдер. Жауабы: - 45,76кДж.

3. Егер қысымды екі есе арттырса, мына реакциялар үшін тура реакциялар жылдамдығы қалай өзгереді?

1) H₂ + Cl₂ = 2HCl; 2 ) N₂O₄ = 2NO₂

4. Егер температураны 20⁰-тан 40⁰С-қа көтерсе, химиялық реакция жылдамдығы неше есе өседі? Температуралық коэффициент 3-ке тең.

5. Егер жүйедегі қысымды азайтса, тепе – тендік қай жаққа ығысады?

1) 4HBr _(г) + O₂ ↔ 2H₂O_(r) + 2Br_2(r)

2) H_2(r) + S_(k) ↔ H₂S_(r)

Бұл реакциялар үшін тепе – теңдік константаларын жазыңдар.
№ 3
1. Егер: 1. күкірт (IV) оксидінің концентрациясын екі есе арттырса; 2. оттегі концентрациясын екі есе арттырса; 3. осы екі заттың да концентрацияларын 2 есе арттырса, мына реакцияда 2SO₂(r) + O₂ ↔ 2SO₃ тура реакция жылдамдығы қалай өзгереді?

2. Мына жүйеде PCl₅ ↔ PCl₃ + Cl₂ ∆H₂₉₈= +92,45 кДж/моль температураны 40С-қа көтерсе, тепе – теңдік қай жаққа ығысады? Егер тура реакция үшін  = 3, ал кері реакция үшін  = 2 болса, реакция жылдамдығы қалай өзгеретінін көрсетіңдер.

3. Газ тәріздес күкіртті сутек пен көміртегі (IV) оксиді әрекеттессе су буы мен күкіртті көміртегі СS₂(r) түзіледі. Осы реакция үшін термохимиялық теңдеуін жазыңдар, оның жылу эффектін есептеңдер. Жауабы: +65,43 кДж.

4. Мына реакциялар үшін ∆G₂₉₈ есептеңдер:

а. 2NaF(к) + Cl₂ = 2NaCl(к) + F₂(r)

б. PbO₂(к) + 2Zn(к) = Pb(к) + 2ZnO(к)

Бұл реакциялар жүре ме? Жауабы: +313,94кДж; -417,4кДж .

5. Мына реакциялар үшін энтропияның өзгеруін есептеңдер:

2CH₄(r) = C2H2(r) + 3H₂(r)

N₂(r) + 3H₂(r) = 2NH₃(r)

Жауабы: 220,21 Дж /моль; -198,26Дж/мольК.
№ 4
1. Мына реакциялар үшін әрекеттесуші массалар заңын өрнектеңдер:

а. 2NO(r) + Cl₂(r) → 2NOCl(r)

б. CaCO₃ (к) → CaO(к) + CO₂(r)

2. Реакцияның температуралық коэффициенті 3-ке тең болса, температураны 20⁰-тан 75⁰С-қа көтерсе, реакция жылдамдығы қанша өседі?

3. Мына жүйеде 2СО + О₂ ↔ 2СО₂ тепе –теңдік концентрациялары СО = 0,04 моль/дм³; О₂ = 0,06 моль/дм³; СО₂ = 0,02 моль/дм³ болса, тепе – теңдік константасы қанша болады?

4. Мына теңдеумен жүретін реакцияға қатысатын заттардың стандартты түзілу жылуы мен стандартты энтропияларына сүйеніп, реакцияның ∆G⁰₂₉₈ есептеңдер:C₂H₄(r) + 3O₂(r) = 2CO₂(r) + 2H₂O(r) . Бұл реакция стандартты жағдайда жүре ме? Жауабы: - 1331,2 кДж.

5. 2,1г темір күкіртпен әрекеттессе 3,77кДж жылу бөлінеді. Темір сульфидінің түзілу жылуын есептеңдер. Жауабы: -100,3кДж/моль.
№ 5
1. F₃O₄-ті көміртегі (ІІ) оксидімен тотықсыздандыру реакциясының тендеуі: Fe₃O₄(r) + CO(r) = 3FeO(r) + CO₂(r)

Бұл реакция үшін ∆G⁰₂₉₈ және ∆S⁰₂₄₈ есептеңдер. Реакция өздігінен жүре ме? Жауабы: +24,69 кДж; +31,3 Дж/мольК.

2. Қалыпты жағдайда алынған 8,4л сутегі жанғанда қанша жылу бөлінеді?

3. СО,г және сутегі арасында жүрген реакцияның термохимиялық теңдеуін жазыңдар. Реакция нәтижесінде СН₄ және Н₂О,г түзілген. Егер қ.ж. 67,2л метан түзілсе, бұл реакция нәтижесінде қанша жылу бөлінеді? Жауабы: 618,48 кДж.

4.Егер реакция былай жүрсе: 2NО + О₂ = 2NО₂. Алынған заттар концентрациясы [NO] = 0,02моль/дм³; [O₂] = 0,03моль/дм³. Егер О₂ концентрациясын 0,1 моль/л, NО концентрациясын 0,05 моль/л көтерсе, тура реакция жылдамдығы қалай өзгереді?

5. 2NО+Сl₂ ↔ 2NOCl жүйесі үшін (∆H = -73,6 кДж) тепе–теңдік температураны 30⁰С көтерсе қай жаққа ығысады ? =2 тура реакция үшін, кері реакция үшін ? =3 жағдайдағы реакциялар жылдамдықтарының өзгеруін есептеңдер.

∆Н =12,85кДж, егер а. сутегінің концентрациясын көтерсе; б. температураны азайтса; в. көміртегі (IV) оксидінің концентрациясын азайтса.

2. Температураны 30⁰С-қа көтергенде, реакция жылдамдығы 64 есе артқан. Реакцияның температуралық коэффициентін есептеңдер.

3. 11,5г сұйық этил спирті жанғанда 308,71 кДж жылу бөлінген. Реакция нәтижесінде су буы, көміртегі (IV) оксиді түзілген. Осы реакцияның термохимиялық теңдеуін жазып, С₂Н₅ОН(с) түзілу жылуын есептеңдер. Жауабы : -277,67 кДж.

4. Мына реакция үшін СО(r) + Н₂О(r) = СО₂(r) + Н₂(r) Гиббс энергиясын ( ∆G⁰₂₉₈) заттардың стандартты түзілу жылуының мәндері және абсолютті стандартты энтропия мәндері арқылы есептеңдер.

5. Мына жүйе үшін СО(r) + 2Н₂(r) ↔ СН₃ОН(c) ∆Н=128,05кДж тепе – теңдік қай температурада орнайды?

2. Заттардың стандартты түзілу жылуының мәндерін және абсолют стандарт энтропия мәндерін пайдаланып, мына реакция үшін ∆G⁰₂₉₀ есептеңдер: NН₃(r) + НСl(r) = NН₄Сl(к). Бұл реакция стандарт жағдайында өздігінен жүре ме? Жауабы: -92,08кДж.

3. Газ тәріздес аммиак жанғанда су буы және азот (ІІ) оксиді түзіледі. Егер реакция нәтижесінде 44,8л NО (қ.ж.) түзілген болса, қанша жылу бөлінген? Жауабы:452,37кДж.

4. Мына жүйеде 2SО₂(r) + О₂(r) ↔ 2SО₃(r) газ көлемін үш есе азайтса, тепе – теңдік қай жаққа ығысады? Тура және кері реакциялар жылдамдықтары қалай өзгереді?

5. Егер температураны 30⁰-дан 70⁰С-қа көтерсе, реакция жылдамдығы қалай өзгереді? =2

№ 8
1. Фосфордың пентахлоридінің айырылу реакциясы былай жүреді: PCl₅(r) ↔ РCl₃(r) + Cl₂(r) ∆H_x.p. = 92,59кДж

Осы тепе – теңдік тура реакция бағытында жүру үшін, яғни РCl₅ айырылу реакциясы: а. температураны; б. қысымды; в. концентрацияны қалай өзгерту керек?

2. Газ фазасында өтетін реакция үшін температураны 120⁰С-тан 80⁰С-қа түсірсе, реакция жылдамдығы неше есе азаяды. =3.

3. Мына гомогенді жүйе үшін тепе – теңдік константасын есептеңдер. CО(r) + H₂O(r) ↔ CO₂(r) + H₂(r) егер реакцияға қатысатын заттардың тепе – теңдік концентрациялары: [CO] = 0,004 моль/л; [CO₂] = 0,016 моль/л; [H₂O] = 0064 моль/л; [H₂] = 0,016 моль/л болса.

4. Фосфордың пентахлоридінің диссоциациясы қай температурада басталады: PCl₅(r) = PCl₃(r) + Cl₂(г). Жауабы: 509К.

5. 165 (қ.ж.) ацетилен жанғанда көміртегі (IV) оксиді және су буы түзілсе, қанша жылу бөлінеді? Жауабы: 924,88 кДж.
№ 9
1. Газ тәріздес аммиак пен сутегі хлориді әрекеттескенде кристалл күйінде аммоний хлориді түзілген. Бұл реакция үшін термохимиялық теңдеу жазып, түзілу жылуын табыңдар. Егер реакцияға 10л (қ.ж.) аммиак қатысса, қанша жылу бөлінеді?

2. 6,3г темір күкіртпен әрекеттескенде 11,31кДж жылу бөлінген. Темір сульфидінің (FeS) түзілу жылуын есептеңдер. Жауабы: -100,26кДж/моль.

3. Мына жүйеде СН₄(r) + СО₂(r) ↔ 2СО(r) + 2Н₂(r) стандартты жағдайда тура реакция жүре ме әлде кері реакция жүре ме?

4. Күкірттің және оның диоксидінің тотығуын мына теңдеумен көрсетуге болады:

а/ S(к) + O₂ = SO₂(r);

б/ 2SO₂ (r) + O₂ = 2SO₃(r)

Егер олардың көлемдерін 4 есе азайтса, осы реакциалардың жылдамдықтары қалай өзгереді?

5. Егер температураны 60⁰ С көтерсе, газ фазада жүретін реакция жылдамдығы қалай өзгереді? =2

№ 10
1. Мына гомогенді жүйе үшін N₂ + 3H₂ ↔ 2NH₃ тепе –теңдік константасын жазыңдар. Егер сутегінің концентрациясын үш есе көбейтсе, тура реакция жылдамдығы қалай өзгереді?

2. 13г ацетиленді жаққанда 652,5 кДж жылу бөлінеді. Реакцияның жылу эффектісін есептеңдер. Жауабы: 2610 кДж.

3. 1моль метан жанғанда су буы мен көміртегі (IV) оксиді түзілген, реакцияның термохимиялық теңдеуін жазып, жылу эффектін есептеңдер.

4. 10л (қ.ж.) метан жанғанда қанша жылу бөлінеді?

СН₄(r) + 2О₂(r) = СО₂(r) + 2Н₂О(r) ∆Н_х.р= - 46 кДж

2. 
   Мына реакция үшін 2СО + О₂ = 2СО₂ жылдамдықтың математикалық өрнегін жазып, көміртегі (ІІ) оксидінің концентрациясын 4 есе арттырса, реакция жылдамдығы қанша есе артатынын есептеңдер.
   

№ 11
1. Реакция жылдамдығының концентрацияға байланыстылығын қай заңмен көрсетеді? Мына реакция үшін SO₂ + O₂ ↔ 2SO₃ қысымды 2 есе арттырса, тура реакция жылдамдығы қалай өзгереді?

2. Егер температураны 80⁰ – тан 50⁰С-қа азайтса, реакция жылдамдығы неше есе азаяды? Реакцияның температуралық коэффиценті 3-ке тең.

3. Мына реакция үшін 2СО(r) + О₂(r) = 2СО₂(r); ∆G⁰₂₉₈ –ті стандартты түзілу жылуы және абсолютті стандартты энтропияға сүйеніп есептеңдер.

4. Этилен мен су буы әрекеттескенде газ тәріздес этил спирті түзілген. Осы реакцияның термохимиялық теңдеуін жазыңдар, реакцияның жылу эффектін есептеңдер. 10л (қ.ж.) этилен реакцияға түссе, қанша жылу бөлінеді? Жауабы: -45,76 кДж; 20,43кДж жылу бөлінеді.

5. Мына реакция үшін TiO₂(к) + 2C(к) = 2Ti(к) + 2CO₂(r) энтропияны есептеңдер. Жауабы: 364,84Дж/мольК.

2. Мына теңдеу бойынша жүретін реакция үшін Fe₂O₃(к) + 3C = 2Fe + CO; ∆H⁰, ∆S⁰ және ∆G⁰ есептеңдер. 500 және 1000К градустарда бұл реакция жүре ме? Жауабы: ∆Н⁰ = +490,54кДж; ∆S⁰ = 541,1Дж/К; ∆G⁰₂₉₈ = +219,99 кДж;

3. Мына гетерогенді реакция үшін 2С,графит + 3Н₂ = С₂Н₆ жылдамдықтың математикалық өрнегін жазып, сутегінің концентрациясын 3 есе арттырса, реакция жылдамдығы неше есе өсетінін есептеңдер.

4. Әрекеттесуші массалар заңының анықтамасын келтіріңдер. Мына гетерогенді реакция үшін С₂Н₅ОН(с) + 3О₂(r) = 2СО₂(r) + 3Н₂О қысымды 3 есе арттырса , реакция жылдамдығы қалай өзгереді?

5. Мына жүйеде СО + Сl₂ ↔ СОСl₂ заттардың тепе – теңдіктегі концентрациялары [Cl₂]= 0,3моль/дм³, [CO]=0,2моль/дм³ және [COCl₂]=1,2 моль/дм³. Жүйенің тепе –теңдік константасын есептеңдер.

№ 13
1. Мына жүйе үшін 2NO + O₂ ↔ 2NO₂ тура және кері реакциялар жылдамдығы қалай өзгереді, егер газдар көлемін 3 есе кемітсе? Жүйедегі тепе – теңдік бұл жағдайда өзгере ме?

2. Мына реакция үшін 2СО + О₂ = 2СО₂ жылдамдықтың математикалық өрнегін жазыңдар. Егер оттегінің концентрациясын 2 есе арттырса, реакция жылдамдығы қанша өседі?

3. Стандартты жағдайда мына экзотермиялық реакция H_2(r)+ CO_2(r)H₂O_(r)+CO_(r);

∆H = -2.85 кДж жүрмейді. Неге? Осы реакция үшін Гиббс энергиясын есептеңдер. Жауабы: +18,19 кДж

4. Стандартты жағдайда мына реакция 2NO_(r) + O_2(r) ↔ 2NO_2(r) тура жүре ме, әлде кері жүре ме? Жауабын Гиббс энергиясына сүйеніп, беріңдер.Жауабы: - 69,70кДж.

2. Аммиактың жануының термохимиялық теңдеуі :

4NH_3(r) + 3O_2(r) = 2N_2(r) + 6H₂O_(c) , ∆H = -1530,28 кДж

Аммиактың түзілу жылуын есептеңдер. Жауабы: -46,19 кДж

3.Егер температураны 60⁰С көтерсе, газ фазадағы реакция жылдамдығы қалай өзгереді? Жылдамдықтың температуралық коэффициенті екіге тең.

4.Мына гомогенді жүйеде СО + Сl₂ ↔ СОСl₂ заттардың тепе – теңдік концетрациялары [СО] = 0,2 моль/л; [Cl₂] = 0,3 моль/л; [СОСl₂] = 1,2 моль/л болса, жүйенің тепе – теңдік константасын есептеңдер. Жауабы: К=20.

5. Мына гетерогенді жүйе үшін СО₂ + С ↔ 2СО тепе – теңдік константасын жазыңдар. Егер СО₂ –нің концетрациясын төрт есе азайтса, тура реакция жылдамдығы қалай өзгереді? Көміртегі (ІІ) оксидінің шығымын арттыру үшін қысымды қалай өзгерту керек?
№ 15
1. Мына гомогенді жүйеде А + 2В ↔ С заттардың тепе – теңдік концетрациялары [А] = 0,06 моль/л; [В] = 0,12 моль/л; [С] = 0,216 моль/л болса, тепе – теңдік константасы қанша болады? А және В заттарының алғашқы концентрацияларын табыңдар.Жауабы: К=2,5; [А]_{алғашқы} = 0,276 моль/л; [В]_{алғашқы} = 0,552 моль/л;

2. Температураны 50⁰С-қа көтергенде реакция жылдамдығы 32 есе өскен. Реакцияның температуралық коэффициентін есептеңдер.

3. Мына гетерогенді реакция үшін С (графит) + 2N₂O_(r) = CO_2(r) + 2N_2(r) азот(І) оксидінің концентрациясын 4 есе өсірсе, реакция жылдамдығы неше есе өседі?

4. Темір (ІІІ) оксидін алюминий металымен тотықсыздандырғанда 335,1г темір алынған. Бұл реакцияда қанша жылу бөлінетінін есептеңдер. Жауабы: 2543,1 кДж.

5. Этилен мен су буы әрекеттесе газ тәріздес этил спирті түзіледі. Бұл реакцияның термохимиялық теңдеуін жазып, жылу эффектісін есептеңдер. Жауабы: -45,76 кДж.
8-апта
№ 1
1. Егер 18 г фосфор қышқылын 282 см³ суда ерітсе, ол ерітіндінің тығыздығы 1,031 г/см³ болады. Ерітіндінің а. проценттік; б. молярлық; в. нормальдық (эквиваленттің молярлық концентрациясы) концентарцияларын есептеңдер. Жауабы: 6% 0,63М; 1,89н.

2. 1л 10 %-ті калий гидроксидінің ерітіндісіне (тығыздығы 1,092 г/см³) 5% - ті 0,5 л калий гидроксидінің ерітіндісін (тығыздығы 1,045 г/см³ ) құйып, ерітіндінің көлемін 2 л-ге жеткізген. Алынған ерітіндінің молярлы концентрациясын есептеңдер. Жауабы: 1,2 М.

3. 3л 0,4н. ерітінді дайындау үшін 96%-ті тығыздығы 1,84 г/см³ күкірт қышқылының қанша көлемін алу керек. Жауабы: 33,32 см³.

4. Мына заттар арасында жүретін реакциялар үшін ионды-молекулалық теңдеулер жазыңдар: а. HCl және NaOH; б. Pb(NO₃)₂ және Na₂S;

5. Мына ионды-молекулалық теңдеулерге сәйкес келетін реакциялардың молекулалық теңдеулерін жазыңдар: а. SO₃²⁺ + 2H⁺ = SO₂ + H₂O; б. H⁺ + OH^- = H₂O

6. Мына тұздардың гидролизінің ионды-молекулалық және молекулалық теңдеулерін жазыңдар: а.KCN; б.Na₂CO₃.

7. Егер азотты қышқылдың (HNO₂) молярлы концентрациясы 0,01 моль/л болса, сутегі ионының концетрациясы қанша? Жауабы: 2,210^-3 моль/л
№ 2
1. Егер азотты қышқылдың (HNO₂) молярлы концентрациясы 0,25 моль/л болса, сутегі ионының концентрациясы қанша болады? Жауабы: 1,1210^-2 моль/л.

2. Мына тұздардың гидролизінің ионды-молекулалық және молекулалық теңдеулерін жазыңдар: а. ZnSO₄; б. NH₄Cl;

3. Мына ионды-молекулалық теңдеулерге сәйкес келетін реакциялардың молекулалық теңдеулерін жазыңдар: а. Pb²⁺ + S^2- = PbS; б. CО₃^2- + 2H⁺ = CО₂ + Н₂О.

4. Мына заттар арасында жүретін реакциялар үшін ионды-молекулалық тендеулер жаз: а. NaHCO₃ және NaOH; б. K₂SO₃ және НСІ.

5. HClO қышқылының концентрациясы 0,001 моль/л болса, қышқыл ерітіндісі үшін  және [H⁺] табыңдар. Жауабы: 7,0710^-4 және 7,07·10^-5 моль/л .

6. 20%-ті тығыздығы 1,328 г/см³ кальций хлориді ерітіндісінің молярлы және эквивалент (нормальды) концентрацияларын есептеңдер. Жауабы: 2,1 М; 4,2 н.

7. 30%-ті тығыздығы 1,328 г/см³ натрий гидроксиді ерітіндісінің нормальды концетрациясын есептеңдер. Оның 1л ерітіндісіне 5л су қосқан. Алынған ерітіндінің процентті концентрациясын табыңдар. Жауабы: 9,96н; 6,3%.
I. Ионды-молекулалық (ионды) алмасу реакциялары
Мына ерітінділер арасында жүретін реакциялар үшін молекулалық ионды-молекулалық теңдеулер жазыңдар:

I. BaCl₂ және Na₂SO₄; 2. K₂SO₄ және HCl; 3. FeSO₄ және (NH₄)₂S; 4. Cr(OH)₃ және KOH; 5. KHCO₃ және H₂SO₄; 6. Zn(OH)₂ және NaOH; 7. CaCl₂ және AgNO₃; 8.CuSO₄ және H₂S; 9. BaCO₃ және HNO₃; 10. HClО₃ және KOН; 11. HCl және Sn(OH)₂; 12. BeSO₄ және KOH; 13. NH₄Cl және Ba(OH)₂; 14. AgNO₃ және K₂CrO₄; 15. Pb(NO₃) және KJ; 16. CdSO₄ және Na₂S; 17. Be(OH)₂ және NaOH; 18. Ca(OH)₂ және HNO₃; 19. ZnOHNO₃ және HNO₃; 20. Na₃PO₄ және CuCl₂; 21. K₂CO₃ және BaCl₂; 22. Zn(OH)₂ және KOH; 23. CdS және HCl; 24. Cr(OH)₃ және NaOH; 25. Ba(OH)₂ және CoCl₂; 26. FeCl₃ және NH₄OH.

I. K₂CO₃ және Al(NO₃)₃; 2. K₂S және CrCl₃; 3. Al₂(SO₄)₃ және Na₂S; 4. Pb(NO₃)₂ және KCl; 5. FeCl₃ және Na₂CO₃; 6. AlCl₃ және (NH₄)₂SO₄; 7. Al₂S₃ және Fe₂(SO₄)₃; 8. CH₃COOK және Zn(NO₃)₂; 9. Na₃PO₄ және CuSO₄; 10. CuCl₂ және Cs₂CO₃; 11. Cr(NO₃)₃ және FeCl₂; 12. Cr₂(SO₄)₃ және Ni(NO₃)₂; 13. Na₂CO₃ және NaCl;

2. Ba²⁺ + SO₄^2– = BaSO₄; Ag⁺ + Cl^– = AgCl

3. HCO₃^– + H⁺ = H₂O + CO₂; Zn²⁺ + H₂S = ZnS + 2H⁺

4. H⁺ + NO₂^– = HNO₂; Cd²⁺ + 2OH^– = Cd(OH)₂

5. Fe(OH)₃ + 3H⁺ = Fe³⁺ + 3H₂O; Pb²⁺ + 2J^ = PbJ₂

6. Al(OH)₃ + OH^– = AlO₂^ + 2H₂O; CaCO₃ + 2H⁺ = Ca²⁺ + H₂O + CO₂

7. Cu²⁺ + S^2– = CuS; SiO₃^2– + 2H⁺ = H₂SiO₃

8. H⁺ + OH^– = H₂O; Mg²⁺ + CO₃^2– = MgCO₃

9. ZnOH⁺ + OH^– = Zn²⁺ + H₂O; HCO₃^– + OH^– = CO₃^2– + H₂O

10. Pb²⁺ + CrO₄^2– = PbCrO₄; SiO₃^2– + 2H⁺ = H₂SiO₃

11. CH₃COOH + OH^– = CH₃COO^– + H₂O; Pb²⁺ + S^2– = PbS

12. ClO^– + H⁺ = HClO; CO₃^2– + 2H⁺ = CO₂ + H₂O

13. NH₄⁺ + OH^– = NH₄OH; CH₃COOH + OH^– = CH₃COO^– + H₂O
IV. Диссоцияция дәрежесін (), сутегі ионының концентрациясын және pH есептеңдер (ерітіндінің концентрациясы (моль/л) жанында цифрамен көрсетілген).
1. CH₃COOH – 0.1; 2. HCN – 0.05; 3. HNO₂ – 0.02;

4. HClO – 0.01; 5. H₂CO₃ – 0.1(I саты бойынша); 6. H₂S – 0.2(1 саты бойынша);

7. HF – 0.1;8. H₂S – 0.1(1 саты бойынша); 9. H₂CrO₄ – 0.1(1саты бойынша);

10. HF – 0.1; 11. HBrO – 0.1; 12. H₃PO₄ – 0.01(1 саты бойыншаша);

13. H₂CO₃ – 0.02; 14. HNO₃ – 0.001;
№3

1. 10%-ті тығыздығы 1,054 г/см³ 3 л азот қышқылының ерітіндісіне 2%-ті тығыздығы 1,009г/см³ 5л азот қышқылының ерітіндісін қосқанда пайда болған ерітіндінің молярлы және процентті концетрацияларын есептеңдер. Жауабы: 5,0%; 0,82М.

2. 4л 20,8%-ті тығыздығы 1,12г/см³ азот қышқылының нормальды, молярлы концетрацияларын есептеңдер. Бұл ерітіндіде неше грамм азот қышқылы бар? Жауабы: 3,70н; 4,17М; 931,8г.

3. 16%-ті тығыздығы 1,149г/см³ алюминий хлоридінің молярлы, эквивалентті концентрацияларын есептеңдер. Жауабы: 1,36М; 4,08н.

4. III тараудың №1 теңдеулерін жазыңдар.

5. IV тараудың №1 есептерін шығарыңдар.

6. II тарудағы №1 есепті шығарыңдар.

7. I тараудың №1 және №2 теңдеулерді жазыңдар.

2. II тараудағы №2 есепті шығарыңдар.

3. III тараудағы №2 теңдеулерді жазыңдар.

4. IV тараудағы №2 есепті шығарыңдар.

5. Егер 75см³ 0,3н күкірт қышқылының ерітіндісіне 125см³ 0,2н калий гидроксиді ерітіндісін құйса, әрекеттеспей артық күйде қай зат және қанша мөлшерде қалады? Жауабы: 0,14г; КОН.

6. 100см³ күміс нитраты ерітіндісінен хлорлы күмісті тұнбаға түсіру үшін 0,2н. 50см³ хлорлы сутек ерітіндісі қажет болған. Күміс нитраты ерітіндісінің нормальды концентрациясын табыңдар. Тұнбаға неше грамм хлорлы күміс түсті? Жауабы: 0,1н; 1,433г.

7. Тығыздығы 1,050г/см³ 1л 10,17%-ті ерітінді дайындау үшін тығыздығы 1,100 г/см³ 20,01%-ті тұз қышқылы ерітіндісінің қандай көлемін алу керек? Жауабы: 485,38см³.

№5
1. I тараудағы №5 және №6 теңдеулерді жазыңдар.

2. II тараудағы №3 теңдеулерді жазыңдар.

3. III тараудағы №3 теңдеулерді жазыңдар.

4. IV тараудағы №3 есепті шығарыңдар.

5. Тығыздығы 1,056 г/см³ 10%-ті азот қышқылының ерітіндісі мен 30%-ті 100 см³ тығыздығы 1,184 г/см³ азот қышқылы ерітіндісін араластырғанда алынған ерітіндінің концентрациясын есептеңдер. Жауабы: 28,38%.

6. Тығыздығы 1,048г/см³ 6%-ті 3 л калий гидроксиді ерітіндісін алу үшін 50%-ті тығыздығы 1,538 г/см³ калий гидроксиді ерітіндісінің қандай көлемін алу керек? Жауабы: 245,5 см³.

7. Тығыздығы 1,02 г/см³ 2%-ті 5л Na₂CO₃ ерітіндіcін алу үшін тығыздығы 1,105 г/см³ 10%-ті натрий карбонаты ерітіндісінен қандай көлем алу керек? Жауабы: 923,1см³.

2. II тараудағы №4 теңдеулерді жазыңдар.

3. III тараудағы №5 теңдеулерді жазыңдар.

4. IV тараудағы №4 есепті шығарыңдар.

5. 0,16н 31см³ сілті ерітіндісін бейтараптау үшін 217см³ күкірт қышқылы жұмсалды. Күкірт қышқылының нормальді концентрациясы мен титрін есептеңдер. Жауабы: 0,023н; 1,127·10^3 г/см³.

6. 20%-ті ерітінді алу үшін 400 г суға қанша масса NaNO₃ қосу керек? Жауабы: 100г.

7. 20%-ті 300 г натрий хлориді ерітіндісімен 40%-ті 500 г натрий хлориді ерітіндісін араластырғанда алынған ерітіндінің проценттік концентрациясы қанша? Жауабы: 32,5%.
№7
1. I тараудағы №9 және №10 теңдеулерді жазыңдар.

2. II тараудағы №5 теңдеулерді жазыңдар.

3. III тараудағы №6 теңдеулерді жазыңдар.

4. IV тараудағы №5 есепті шығарыңдар.

5. 20%-ті 10 кг ерітіндіні суытқанда 400 г тұз бөлінді. Суыған ерітіндінің проценттік концентрациясы қанша? Жауабы: 16,7%.

6. 62%-ті 247г күкірт қышқылының ерітіндісін 18%-ті 145г күкірт қышқылының ерітіндісімен араластырғанда алынған ерітіндінің процентті концентрациясы қандай? Жауабы: 45,72%.

7. Құрамында 1,4 г калий гидроксиді бар 1л ерітіндіні бейтараптау үшін 50см³ қышқыл ерітіндісі жұмсалған. Қышқылдың нормальды концентрациясын есептеңдер. Жауабы: 0,53н.

№8
1. I тараудағы №11 және №12 теңдеулерді жазыңдар.

2. II тараудағы №6 теңдеулерді жазыңдар.

3. III тараудағы №7 теңдеулерді жазыңдар.

4. IV тараудағы №6 есепті шығарыңдар.

5. 60%-ті 700 г күкірт қышқылынан 200 г суды ұшырғанда пайда болған ерітіндінің проценттік концентрациясы қанша? Жауабы: 84%.

6. Егер күкірт қышқылы 107г/л болса, оның нормальды және молярлы концентрациялары қанша? Жауабы: 1,08М; 2,18н.

7. Концентрациясы 0,3н 50см³ сілті ерітіндісі 30см³ күкірт қышқылымен әрекеттесе алады, олай болса, бұл ерітіндіде қанша грамм күкірт қышқылы бар? Жауабы: 0,735г.

2. II тараудағы №7 теңдеулерді жазыңдар.

3. III тараудағы №8 теңдеулерді жазыңдар.

4. IV тараудағы №7 есепті шығарыңдар.

5. 1дм³ ерітіндіде 192,6г калий нитраты бар, тығыздығы 1,14г/см³. Ерітіндінің массалық үлесін, молярлы концентрациясын және титрін есептеңдер.

6. Массалық үлесі 0,96 (тығыздығы 1,84 г/см³ ) 25 см³ күкірт қышқылына 100 см³ су қосқанда пайда болған ерітіндінің массалық үлесін және молярлы концентрациясын есептеңдер ( = 1,23г/см³) .

7. Массалық үлесі 0,40 және тығыздығы 1,25 г/см³ фосфор қышқылының ерітіндісінің молярлы және эквивалентті (нормальды) концентрацияларын табыңдар.
№10
1. I тараудағы №15 және №16 теңдеулерді жазыңдар.

2. II тараудағы №8 теңдеулерді жазыңдар.

3. III тараудағы №9 теңдеулерді жазыңдар.

4. IV тараудағы №8 есепті шығарыңдар.

5. 5 М ( = 1,29 г/см³) күкірт қышқылының массалық үлесі қанша?

6. Массалық концентрациясы 58,5мг/дм³ натрий хлориді ерітіндісінің молярлы концентрациясы қанша?

7. 500 см³ құрамында 8г NaOH бар ерітіндіні бейтараптау үшін 250см³ қышқыл қажет болған. Қышқылдың нормальды концентрациясын есептеңдер.
№11
1. I тараудағы №17 және №18 теңдеулерді жазыңдар.

2. II тараудағы №9 теңдеулерді жазыңдар.

3. III тараудағы №10 теңдеулерді жазыңдар.

4. IV тараудағы №9 есепті шығарыңдар.

5. Мырыш гидроксидінің массалық концентрациясы 80мг/дм³. Оның нормальды концентрациясын есептеңдер.

6. 300г суда 75г K₂CO₃ ерітілсе, бұл ерітіндінің массалық үлесі және молярлық концентрациясы қанша?

7. Егер үш валентті темір ионының (Fe³⁺) массалық концентрациясы 13,0 мг/л болса, оның молярлық концентрациясы қанша?
№12
1. I тараудағы №19 және №20 теңдеулерді жазыңдар.

2. II тараудағы №10 теңдеулерді жазыңдар.

3. III тараудағы №11 теңдеулерді жазыңдар.

4. IV тараудағы №10 есепті шығарыңдар.

5. Құрамында 1,56 г КОН бар 1дм³ ерітіндіні бейтараптау үшін 100 см³ қышқыл ерітіндісі жұмсалған. Қышқылдың нормальды концентрациясын есептеңдер.

6. Құрамында 49г Н₃РО₄ бар 100г ерітіндінің ( = 1,33г/см³) молярлы, нормальды концентрацияларын және титрін есептеңдер.

7. Егер 0,2М 50см³ күкірт қышқылының ерітіндісіне барий хлоридінің артық мөлшерін құйса, қанша грамм барий сульфаты тұнбаға түседі?
№13
1. I тараудағы №21 және №22 теңдеулерді жазыңдар.

2. II тараудағы №11 теңдеулерді жазыңдар.

3. III тараудағы №12 теңдеулерді жазыңдар.

4. IV тараудағы №11 есепті шығарыңдар.

5. Массалық үлесі 0,1% 0,5л барий хлоридінің ерітіндісін дайындау үшін қанша кристаллогидрат BаCl₂ · 2H₂O алу керек? Жауабы: 64,0г.

4. 
   Массалық үлесі 2% 1л барий хлоридінің ерітіндісін (тығыздығы 1,012г/мл) дайындау үшін қанша көлем су және 10%-ті барий хлориді ерітіндісінен (тығыздығы 1,09 г/мл) қандай көлем алу керек? Жауабы: 810мл су және 185мл ерітінді.
   

2. II тараудағы №12 теңдеулерді жазыңдар.

3. III тараудағы №13 теңдеулерді жазыңдар.

4. IV тараудағы №12 есепті шығарыңдар.

5. 20%-ті 1,8 кг ерітіндіде неше грамм еріген зат бар және 250г ерітіндіде 75г еріген болса, оның массалық үлесі қанша? Жауабы: 0,36 кг; 30%.

6. 20г натрий гидроксидін ерітіп 5%-ті ерітінді алу үшін қандай көлем су алу керек? Жауабы: 380мл.

7. Массалық үлесі 96% 100 мл күкірт қышқылының ерітіндісіне 400 мл су қосқанда тығыздығы 1,225г/мл ерітінді пайда болады. Алынған ерітіндінің массалық үлесін және молярлы концентрациясын есептеңдер. Жауабы: 30,25%; 3,78 моль/л.
№15
1. I тараудағы №25 және №26 теңдеулерді жазыңдар.

2. II тараудағы №13 теңдеулерді жазыңдар.

3. III тараудағы №2 теңдеулерді жазыңдар.

4. IV тараудағы №13 есепті шығарыңдар.

5. 100 мл массалық үлесі 8%-ке тең барий хлориді ерітіндісінен ( = 1,06 г/мл) барий сульфатын алу үшін күкірт қышқылы қажет болса, күкірт қышқылының молярлы және нормальды концентрациялары қанша? Жауабы: 0,588 моль/л және 0,294 моль/л.

6. Массалық үлесі 28% ( = 0.9 г/мл) аммиактың 1л ерітіндісіне 0,5л су қосқанда пайда болған ерітіндідегі аммиактың массалық үлесі қандай? Жауабы: 18,0.

7. Массалық үлесі 5% 0,5 кг темір (II) сульфатының ерітіндісін дайындау үшін неше грамм кристаллогидрат FeSO₄·7H₂O және қандай көлем су алу керек? Жауабы: 45,72г; 454,3мл.
9-апта
I. Берілген өзгерістер үшін ионды–электронды теңдеулер құрыңдар. Реакция теңдеулеріндегі коэффициенттерін қойыңдар. Әр реакция үшін қай зат тотықтырғыш, қай зат тотықсыздандырғыш екенін көрсетіңдер. Қай зат тотықсызданады?
1. KBr + KBrO₃ + H₂SO₄→ Br₂ + K₂SO₄ + H₂O

2. P + HJO₃ + H₂O → H₃PO₄ + HJ

3. H₂S + Cl₂ + H₂O → H₂SO₄ + HCl

4. Zn + H₂SO₄ → ZnSO₄ + H₂S + H₂O

5. KMnO₄ + H₃PO₃ + H₂SO₄ → MnSO₄ + K₃PO₄ + H₂O

6. Na₂SO₃ + KMnO₄ + H₂O → Na₂SO₄ + MnO₂ + KOH

7. PbS + HNO₃ → S + Pb(NO₃)₂ + NO + H₂O

8. P + HNO₃ + H₂O → H₃PO₄ + NO

9. KMnO₄ + Na₂SO₃ + KOH → K₂MnO₄ + Na₂SO₄ + H₂O

10. HNO₃ + Ca → NH₄NO₃ + Ca(NO₃)₂ + H₂O

11. NaCrO₂ + PbO₂ + NaOH → Na₂CrO₄ + Na₂PbO₂ + H₂O

12. H₂S + Cl₂ + H₂O → H₂SO₄ + HCl

13. K₂Cr₂O₇ + H₂S + H₂SO₄ → S + Cr₂(SO₄)₃ + K₂SO₄ + H₂O

14. KClO₃ + Na₂SO₃ → KCl + Na₂SO₄

15. HNO₃ + Zn → Zn(NO₃)₂ + N₂O + H₂O
II. Мына өзгерістерде қай процесс тотығу, қайсысы тотықсыздану процесі екенін электрондық теңдеу құрып көрсетіңдер:
1. As^3– → As⁵⁺; 2. N⁵⁺ → N^3– ; 3. S^2– → S⁰

4. Mn⁶⁺ → Mn²⁺ ; 5. Cl⁵⁺ → Cl^– ; 6. N^3– → N⁵⁺

7. N^3– → N⁰ ; 8. Bi⁰ → Bi³⁺ ; 9. Mn⁴⁺ → Mn ²⁺

10. J₂ → 2J^– ; 11. Cr³⁺ → Cr⁶⁺ ; 12. S⁶⁺ → S^2-

13. Se⁰ → Se⁶⁺ ; 14. Cl⁰ → Cl ⁵⁺ ; 15. N⁵⁺ → N^3–
III. Мына заттардың арасында тотығу–тотықсыздану реакциялары жүре ме? Неге?

1. NH₃ және KMnO₄ ; 2. HNO₂ және HJ ; 3HCl және H₂Se

4. J₂ және Cl₂ ; 5. PH₃ және HBr ; 6. K₂Cr₂O₇ және H₃PO₄ ;

7. HNO₃ және H₂S ; 8. AsH₃ және HNO₃ ; 9. HCl және CrO₃ ;

10. K₂Cr₂O₇ және HCl; 11. H₂S және Cl₂ ; 12. H₂SO₄ және HCl;

13. Ca және HNO₃ ; 14. Zn және H₂SO₄ (сұйыт); 15. Zn және H₂SO₄ (конц);

1. MnO₄^– → MnO₂ ; 2. SO₄^2– → SO₃^2– ; 3. NO₂^– → NO₃^– ;

4. PbO₂ → Pb²⁺ ; 5. PO₃^3– → PO₄^3– ; 6. CrO₄^2– + 4H₂O → [Cr(OH)₆]^3–

7. NO₃^– + H⁺ → NH₃ ; 8. SO₄^2– → SO₂⁰ ; 9. Cr³⁺ → CrO₄^2– ;

10. Cr₂O₇^2– → Cr³⁺ ; 11. ClO^– → Cl^– ; 12. ClO₃^– → Cl^– ;

13. SO₃^2– → SO₄^2– ; 14. NO₃^– → NO₂⁰ ; 15. J₂⁰ → JO₃^– ;

1. C + 4H⁺ → CH₄ ; 2. SO₂ + O₃ → SO₃ + O₂ ; 3. SO₃^2– + O₂ → SO₄^2– ;

4. SO₃^2– + MnO₄^– + H⁺ → SO₄^2– + Mn²⁺ + H₂O ; 5. N₂O₅ → NO₂ + O₂ ;

6. KClO₂ → KClO₃ + KCl ; 7. NO + NO₂ → N₂O₃ ;

8. HNO₃ → NO₂ + O₂ + H₂O ; 9. CrO₃ → Cr₂O₃ + O₂ ;

10. KClO₃ → KCl + KClO₄ ; 11. NH₄NO₃ → N₂O + 2H₂O ;

12. AsO₃^3– + H₂O₂ → AsO₄^3– + H₂O ; 13. KClO₃ → KCl + O₂ ;

14. HClO → HClO₃ + HCl ; 15. NH₄NO₂ → N₂ + 2H₂O ;

1. KJ + H₃AsO₄ ↔ KJO₃ + HAsO₂ + …

2. H₂S + HClO ↔ H₂SO₄ + …

3. KCl + J₂ + K₂SO₄ + … ↔ KClO₃ + KJ + H₂SO₄

4. JO₃^– + Al + H⁺ ↔ J⁰ + Al³⁺ + …

5. ClO^– + Cl^– + H⁺ ↔ Cl₂ + …

6. Zn + OH^– + …↔ [Zn(OH)₄]^2– + H₂

7. S + J^– + … ↔ S^2– + JO₃^– + H⁺

8. [Mn(H₂O)₆]²⁺ + Br₂ ↔ MnO₄^– + Br^– + …

9. [Cr(H₂O)₆]³⁺ + [Fe(H₂O)₆]³⁺ ↔ Cr₂O₇^2– + [Fe(H₂O)₆]²⁺ …

10. [Cr(H₂O)₆]³⁺ + ClO^– ↔ CrO₄^2– + Cl^– + …

11. Fe³⁺ + Hg^o ↔ Fe²⁺ + Hg²⁺

12. HCl + H₂SO₄ ↔ Cl₂ + H₂SO₃

13. H₂S + H₂SO₃ ↔ S + H₂O

14. Pb²⁺ + NO₃^– + H₂O ↔ PbO₂ + H⁺ + NO₂^–

15. H₂S + H₂O₂ ↔ SO₄^2– + H⁺ + H₂O

2. I – VI тараудағы № 2 теңдеулер.

3. I – VI тараудағы № 3 теңдеулер.

4. I – VI тараудағы № 4 теңдеулер.

5. I – VI тараудағы № 5 теңдеулер.

6. I – VI тараудағы № 6 теңдеулер.

7. I – VI тараудағы № 7 теңдеулер.

8. I – VI тараудағы № 8 теңдеулер.

9. I – VI тараудағы № 9 теңдеулер.

10. I – VI тараудағы № 10 теңдеулер.

11. I – VI тараудағы № 11 теңдеулер.

12. I – VI тараудағы № 12 теңдеулер.

13. I – VI тараудағы № 13 теңдеулер.

14. I – VI тараудағы № 14 теңдеулер.