Пәннің оқу-әдістемелік кешені «Дүние жүзінің экономикалық және әлеуметтік саяси географиясы»

«Бекітемін»

Жаратылыстану-математикалық

факультетінің деканы

_______ А.Б.Медешова

«___» _______ 2011 жыл.

(пәннің атауы)

«География» мамандығы бойынша кредиттік оқу жүйесінде оқитын 4-курс студенттеріне арналған

Курс – 3

Кредит саны - 2

Дәріс – 15 сағат

Практикалық сабақ – 15 сағат

Оқытушының жетекшілігімен

студенттің өзіндік жұмысы (ОЖСӨЖ) - 30 сағат

СӨЖ – 30 сағат

Емтихан – 6–шы семестрде

Барлығы – 90
Орал, 2011 ж

Оқу бағдарламасы: ҚР білім және ғылым министрлігі «11» мамыр 2005 ж, №289 бұйрығымен бекітілген. «050116» география мамандығы бойынша «Экономикалық және әлеуметтік географияға кіріспе». Алматы, 2005, Абай атындағы ҚҰП негізінде құрастырылған.

Құрастырушы(лар): оқытушы Жұмағалиева Жұмахиза Хамитқызы _

География кафедрасының отырысында бекітілді.

«07» қыркүйек 2011 ж № 1 хаттама.
Кафедра меңгерушісі __________ В.И.Амельченко
Факультеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында бекітілді.
Факультеттің оқу-әдістемелік

кеңесінің төрайымы ________________ С.Б.Темралиева

2. 
   Курс бағдарламасы
   

Жұмағалиева Жұмахиза Хамитқызы, география кафедрасының оқытушысы.

5 оқу ғимараты. № 21 кабинет.

Жұмыс телефоны: 50-35-49
Пән туралы мәлімет.

«Әлем географиясы»

Семестр 15 оқу аптадан және 2 апта сессиядан тұрады. Аптасына 1 несие сағат өткізіледі деп болжанады, әрбір кредит-сағатта 1 дәріс, бір практикалық сабақ және 2 сағат оқытушының жетекшілігімен студенттердің өздік жұмысы (ӨЖСӨЖ) мен студенттің өздік жұмысынан (СӨЖ) тұрады.
Кредиттің аптаға бөліну кестесі.

Сабақтар	Өткізу уақыты	Сабақтар	Өткізу уақыты
Байланыс сағат 1 (1 дәріс)	50 мин	ОЖСӨЖ, СӨЖ	50+50 мин.
Байланыс сағат 1 (1 дәріс)	50 мин	ОЖСӨЖ, СӨЖ	50+50 мин.
Байланыс сағат 2 (1 практикалық сабақ)	50 мин	ОЖСӨЖ, СӨЖ	50+50 мин.

Кредит саны – 3.

Өту орны: №1, 3 оқу ғимараттары, сабақ кестесі бойынша.

Оқу жоспарынан көшірме.

Қазіргі географиялық ғылым өзіндік құрылымымен ерекшеленеді. Әлем географиясы басқа да ғылымдардың жүйесінде дамып, ең бастысы, өмірдің сұранысына сәйкес келеді. Қоғаммен айналадағы ортаның әрекеттестігінің үндестіру идеясы адамзат қоғамымен жер табиғатын бірыңғай жүйе ретінде қарағанды талап етеді. Ол жүйенің ерекше қасиеті – кездік ұйымшылдық. Табиғи ортаның хал-жағдайы адамзаттың іс-әрекетімен байланысты. болашақтағы глобалды «парасат, ақыл» технократиялық немесе дөрекі «ғылыми» бола алмайды. Оның негізінде міндетті түрде болу керек: біріншіден, гуманитарлық ойлаудың императиві, екіншіден географиялық ойлау, жердің планета ретіндегі дара ерекшеліктеріне бейімделген, сонымен қатар оның бөлек зоналары, аймақтары, ландшафы. Курсттың ерекше болатын бір қасиеті ол дүние жүзіндегі және елдердің аймақтарындағы қазіргі саяси және экономикалық жағдайларымен өте тығыз байланысты болуы.

Ғаламдық-географиялық амал негізінде дүние жүзілік шаруашылықтың кешеңдерінің орналасуы және өзарара байланысының дамуы заңдылықтары туралы арнайы білімді қалптастыру, аймақтарда және мемлекеттердегі қоғамның территориалды ұйымдасуының аймақтық ерекшеліктерін анықтау, студенттерде географиялық ойлау қабілетін қалыптастыру.

• 
  ХЕБ және ШДЖК мәселелері туралы қазіргі заман білімінің жүйесін игеру;
  
• 
  дүние жүзі елдерінің аймақтық экономикалық және әлеуметтік саясатын географиялық түрде негіздеу;
  
• 
  табиғи ресурстарды тийімді пайдалану және экономикасы әр түрлі деңгейде дамыған елдердің қоршаған ортасын қорғау;
  
• 
  дүние жүзінің ғаламдық мәселелері және оларды шешу жолдары туралы білімді игеру;
  
• 
  әр түрлі деңгейдегі елдердің шаруашылығының салалық және территориалдық құрылымының ерекшеліктерін білу;
  
• 
  әр түрлі масштабтағы және түрдегі территориалды-шаруашылық кешеңдерді және дүние жүзілік шаруашылық байланысын қалыптастыратын интеграциялық үрдістерді анықтау.
  

Студенттер білу керек:

• 
  Ғылымның зерттеу міндеті мен әдістері, негізгі категориялар: ГЕБ, ЭГЖ, ЭА, ҚТҰ.
  
• 
  Дүние жүзінің саяси картасының пайда болуы.
  
• 
  Мемлекеттік құрылым және басқару түрлері, елдер түрі;
  
• 
  Дамыған және даму үстіндегі елдерге тән қасиеттері;
  
• 
  дамыған және даму үстіндегі елдердің шаруашылығының территориалды ұйымдасуының географиялық заңдылықтары;
  
• 
  Елдер және аймақтар арасындағы экономикалық қатынастардың ішкі айырмашылықтарын және ерекшеліктерін анықтау;
  
• 
  Шаруашылықтың салалық құрылымы.
  
• 
  Шаруашылықтың территориальдық құрылымының формасы мен ерекшеліктері.
  

• 
  Экономикалық – және саяси – географиялық орынды анықтау;
  
• 
  дүние жүзінің саяси картасымен еркін жұмыс жасау;
  
• 
  Елдердегі демографиялық жағдайды анықтау;
  
• 
  аймақтар және елдердің шаруашылығының салалық және территориалды құрылымын анықтау;
  
• 
  жоспар бойынша экономикалық-географиялық сипаттама жасау;
  
• 
  елдердің салыстырмалы сипаттамасын жасау;
  
• 
  елдер және аймақтар бойынша статистиканы талдау;
  
• 
  ғаламдық мәселелерді шешу үшін халықаралық бірлестіктің маңызын түсіндіру.
  

Оқыту дәріс, практикалық сабақ және және оқытушының жетекшілігімен өтетін өзіндік жұмыстан тұрады, онда негізгі оқу материалының бағыттары көрсетіледі.

Білімді тексеру ауызша, жазбаша, тест және «Елдің экономикалық-географиялық презентациясы» түрінде өтеді.
Пән бойынша бағдарлама

Сабақтың мазмұны мен кестесі.

1 апта

1 кредит сағат.

№ 1 дәріс

2. 
   Дүние жүзі елдерінің типологиясы.
   

№ 2 дәріс

1.Дүние жүзінің саяси картасының қалыптасу тарихы ( ежелгі, орта, жаңа кезеңдердегі)

Әдебиеттер:

ОЖСӨЖ мазмұны: электронды оқулықтағы «Европа 4-5 ғасырларда » атты картаны талдау. Аналитикалық жазба құрастыру, игерілген территорияны қоныстанған халықтар мен мемлекеттерді көрсету.

Әдебиеттер: В.П. Максаковский «Географическая картина мира»

Әдебиеттер:

№ 1 практикалық сабақ.

Тақырыбы: Мемлекеттер типологиясы.

Практикалық сабақ мазмұны: 1. Экономикалық тұрғыда дамыған елдер.

2. Көшпелі экономикасы бар елдер.

3. Даму үстіндегі елдер.

Әдебиеттер: Максаковский В.П. География – электронды оқулық.

ОЖСӨЖ мазмұны: Қазіргі заманның әкімшілік-территориалдық құрылымы. 1. Федерация елдері. 2 Республика елдері.

Әдебиеттер: Максаковский В.П. География – электронды оқулық.

СӨЖ мазмұны: Саяси картаның пайда болу тарихы. 1. Антикалық 2. Феодал кезеңі. 3. Отарлау кезеңі.

Әдебиеттер: Максаковский В.П. География – электронды оқулық.
2 апта.

№ 3 дәріс.

2. Геосаясат.

3. Саяси-географиялық орын.

Әдебиеттер: Максаковский В.П. Географическая картина мира.

ОЖСӨЖ мазмұны: Дүние жүзіндегі конфликттер ошақтары.

Әдебиеттер: Максаковский В.П. География – электронды оқулық.

СӨЖ мазмұны: Мемлекеттердің геосаяси орны.

Әдебиеттер: Атлас
№4 дәріс

Тақырыбы. Дүние жүзінің еңбек ресурстары.

Дәріс мазмұны:1. Халықтардың өмір сүру деңгейі:

А) денсаулығы,

Б)өмір сүру ұзақтығы

В)Білім және мамандығы

Г) діндер және олардың классификациясы.

Әдебиеттер: М.М. Голубчик «Экономическая и социальная география »
ОЖСӨЖ мазмұны. Маккиндердің геосаяси теориясы. В.П. Максаковскийдің «Географическая картина мира » (1 том) атты оқулығындағы сызбаны талдау.

Әдебиет:

Әдебиет
№ 2 практикалық сабақ.

2. Табиғи ресурстар классификациясы.

2. Көмір.

3. Мұнай.

4. Табиғи газ.

5. Металлды рудалық ресурстар.

6. Бокситтер.

№ 5 дәріс.

2. 
   Дүние жүзі халық санының динамикасы.
   
3. 
   Демографиялық жарылыс және дағдарыс.
   

1. Елдер дифференциациясы критериилері

2. Дүние жүзінің өркениетті елдері.

Әдебиет:

Әдебиет: В.В.Вольский

1.1. Максималды көрсеткіштер

1.2. Минималды көрсеткіштер.

2. Халықтың жас-жыныстық құрамы.

2.1. Халықтың жыныстық құрамы.

2.2. Жас бойынша максималды және минималды көрсеткіштері.

3. Түсініктеме хат.

Әдебиеттер: Максаковский В.П. География – электронды оқулық.

ОЖСӨЖ мазмұны: Дүние жүзіндегі миграция.

1. Дүние жүзілік ең ірі миграциялар.

2. Еңбек миграциясы.

Әдебиеттер: Максаковский В.П. География – электронды оқулық.

СӨЖ мазмұны: Нәсіл. Дін. Этнос.

Әдебиеттер: Максаковский В.П. География – электронды оқулық.

№ 7 дәріс.

2. Ғылым ҒТР құрамды бөлігі.

3. ҒТР кезеңіндегі техника және технология.

Әдебиеттер: Максаковский В.П. Географическая картина мира, 1 б

ОЖСӨЖ мазмұны: Электронизация және комплексті автоматизация. Әдебиеттер: Максаковский В.П. Географическая картина мира, 1 б

СӨЖ мазмұны: Биотехнология және биоиндустрия.

Әдебиеттер: Максаковский В.П. Географическая картина мира, 1 б
№ 8 дәріс

Тақырыбы: Европалық одақ қалыптасу тарихы мен дамуы.

Әдебиет. 4

Әдебиет: 4

2.Шетелдік Европа аймақтары бойынша номенклатура тапсыру.

Әдебиет: 2,4,010
№ 4 практикалық сабақ.

Тақырыбы: Ғылыми-техникалық революция.

Практикалық сабақ мазмұны: 1. ҒТР құрамды бөлшектері және тән қасиеттері.

2. Білімнің деңгейі.

3. Түсініктеме жазу керек.

Әдебиеттер: Максаковский В.П. География – электронды оқулық.

ОЖСӨЖ мазмұны: Ғылымды қаржыландыру.

Әдебиеттер: Максаковский В.П. География – электронды оқулық

СӨЖ мазмұны: Ғылымға тиесілі шығын көлемі, %.

Әдебиеттер: Максаковский В.П. География – электронды оқулық.

№ 9 дәріс.

2. Дүние жүзілік шаруашылықтың кеңістік құрылымының моделі.

№ 10 дәріс

Әдебиет: 4

Әдебиет: 3

Әдебиет:

2. Шаруашылықтың құрылымы (кесте).

3. Түсініктеме хат.

ОЖСӨЖ мазмұны: Металлургия.

1. 
   Қара металлургия.
   
2. 
   Түсті металлургия.
   

1. 
   Электроэнергетика.
   
2. 
   Машина жасау және металлды өңдеу.
   
3. 
   Түсініктеме хат.
   

№ 11 дәріс.

2. Дүние жүзінің өсімдік шаруашылығы.

3. Дүние жүзінің мал шаруашылығы.

Әдебиеттер: Максаковский В.П. Географическая культура мира, 1 б

ОЖСӨЖ мазмұны: Ауыл шаруашылық.

Әдебиеттер: Максаковский В.П. География – электронды оқулық.

СӨЖ мазмұны: Дүние жүзі бойынша мал басының саны.

Әдебиеттер: Максаковский В.П. География – электронды оқулық.
№ 12 дәріс

Тақырыбы: Дүние жүзілік шаруашылық

Дәріс мазмұны.

1.Халықаралық еңбек бөлінісі және дүние жүзілік шаруашылық

2.Энергетика

3.Өңдеуші өнеркәсіп

№ 6 практикалық сабақ.

2. Түсініктеме хат.

2. Дүние жүзілік темір жол көлігі.

3. Дүние жүзілік автомобиль көлігі.

4. Дүние жүзілік құбыр көлігі.

5. Дүние жүзілік су көлігі.

6. Дүние жүзілік ауа көлігі.

1. 
   Жүктердің теңіз тасымалдарының жол бағыттары.
   
2. 
   Қатынастың негізгі бағыттары.
   
   1. 
      Темір жол.
      
   2. 
      Трансконтиненталды магистраль
      
   3. 
      Ішкі су жолдары.
      

№ 7 практикалық сабақ.

2.Теңіз порттары.

1. Халықтың демографиялық сипаттамасы. Қоныстану ерекшеліктері.

Әдебиет: 4

ОЖСӨЖ мазмұны: Кескін картаға ҚХР территориальды -әкімшілік шекараларын түсіру

Әдебиет: географиялық атлас

Әдебиет: географиялық атлас

№ 8 практикалық сабақ.

Тақырыбы: Халықаралық қатынастар географиясы.

Практикалық сабақ мазмұны: 1. Дүние жүзілік сауда географиясы.

2. Халықаралық туризм.

3. Халықаралық қаржы қатынастары.

Әдебиеттер: Максаковский В.П. География – электронды оқулық.

ОЖСӨЖ мазмұны: Практикалық сабақтың тақырыбын жалғастыру.

Әдебиеттер: Максаковский В.П. География – электронды оқулық.

СӨЖ мазмұны: Халықаралық несие-қаржы байланысы.

Әдебиеттер: Максаковский В.П. География – электронды оқулық.

№ 15 дәріс.

2. Ашық экономика және Еркін экономикалық зона.

3. Дүние жүзілік сауданың динамикасы және құрылымы.

4. Дүние жүзінің офшорлы зоналары.

2. 
   Азық – түлік мәселесі.
   

3. 
   Түсініктеме хат.
   

2. 
   Ауыл шаруашылығы.
   

1. 
   Батыс Европа халқының тығыздығы.
   
2. 
   Батыс Европаның ірі агломерациялары.