Топырақ ағзалары мекен ету ортасымен байланыс дәрежесіне қарай төмендегідей топтарға бөлінеді:
1)геобионттар – топырақта тұрақты тіршілік ететі, бүкіл даму циклі топырақта өтетін жануарлар (жауын құрттары, көптеген алғашқы қанатсыз бунақденелілер);
2) геофилдер — даму циклыің бір бөлігі топырақта өтетін жануарлар. Бұларга көптеген бунақденелілер: қанатты шегірткелер, бірқатар қоңыздар, ұзынаяқты масалар жатады. Геофилдердің дернәсілдері топырақта дамиды, ал ересек формалары жер бетін мекендейді;
3) геоксендер — топырақты уақытша баспана ретінде пайдаланатын жануарлар (тарақан тәрізділер, жартылай қатқылқанаттылар, кемірушілер, індерінде өмір сүретін сүтқоректілер).
Псаммофилді жануарларға —қозғалғыш құмды топырақта мекендейтін ағзалар.Мысалы, кесірткелер, ясіқішкесаусаңты сарышүнақ, түйе жатады.
Сүт қоректілер экологиясы
Сүт қоректілердің морфологиялық ерекшелігіне негізінен олардың әртүрлі ортадағы қозғалу сипаты әсер етеді.А.Н. Формозов осы ерекшеліктерді негізге ала отырып жануарларды төмендегідей бейімделу типтеріне бөлді: жер бетінде тіршілік ететіндер, 2) топырақ қазушылар және жер астында тіршілік ететіндер, 3)ағаш басында тіршілік ететіндер, 4) ұшушылар және 5) суда тіршілік ететіндер.
Жер бетінде тіршілік ететін сүтқоректілердің басым көпшілігі тұяқтылар мен жыртқыштардан құралған.Бұлардан басқа тек жер бетінде тіршілік ететіндер- көптеген қалталылар мен кейбір кемірушілер; мысалы, нағыз қояндар және кейбір маймылдар, мысалы, павиндер.Бұларды тағыда: ашық жерлерде мекендейтіндер, б) орманды және в) таулы жерлерде мекендейтіндер деп үшке бөлінеді .
Достарыңызбен бөлісу: |
