Пәннің ОҚУ Әдістемелік кешені «Мұғалімнің психология-педагогикалық құзіреттілігінің диагностикасы»
жүктеу/скачать 145,66 Kb.
|
34c8778b-4d17-11e4-973d-f6d299da70ee3
| 7. Балалардың мәселелерін қарастырған кеңестік педагогтар мен психологтар?
Жауап: В. В. Давыдов, Д. Б. Эльконин Сұрақ: 8. Мотивация жайлы кім жазған? Жауап: Ю. М. Орлов Сұрақ: 9. Жеке адамның өзін - өзі тануы туралы Жауап: В. В. Столин Сұрақ: 10. Ақыл – ой әрекетін сатылап қалыптастыру тұжырымдамасының авторы кім? Жауап: П. Я. Гальперин ІІІ. Қарастырылған және де студенттерге қойылған сұрақтар жайлы, жалпы бүгінгі өткен сабақ жайлы қысқаша шолу жасап, қорытындылау. Сонымен, бүгінгі семинар сабақты толықтырсақ: Ресейдегі психологиялық диагностиканың дамуы туралы қандай психологтардың еңбектерін айтуға болады? Бине – Симон шкаласын өзінің жұмыстарында негіз еткен кім? Психологиялық диагностикаға байланысты алғаш конференция қай жылы және қай қалада өткізілді? Психологиялық диагностиканың дамуына бастама болған кімдер? « Ғылыми психологияның очерктері » еңбегінің авторы кім? Қабілет проблемасы көптеген ғалым – психологтардың назарын аударады. Бұл бағытта жұмыс жасаған ғалымдар Б. Г. Ананьева, А. Н. Монтьев, В. М. Мясищев, К. К. Платонов, С. Л. Рубинштейн, Б. М. Теплов, М. С. Лейтес және т. б. Қабілеттің анықтамасын және оның негізгі белгілерін нақты көрсеткен. Б. М. Теплов оның әйгілі «Дарындылық және қабілет» еңбегінен кейін (1941 ж) көптеген психологиялық сөздіктер шықты. Теплов қабілеттердің адамның жеке психологиялық ерекшелігі ретінде, үш негізгі белгілерін көрсетеді: Олар бір адамды екінші бір адамнан ажыратады. Қандай да бір іс - әрекетінің нәтижелі орындарына әсер етеді. Қабілет білімге, іскерлікке, дағдыға байланысты емес, бірақ қабылдаудағы жылылық пен жеңілдікті түсіндіре алады. Ал қабілеттің өзі Б. М. Тепловтың айтуы бойынша тек қана көрініп қана қоймайды, сонымен қатар, іс - әрекет үстінде пайда болады. Жалпы қабілет пен арнайы қабілетті екіге бөліп қарастырады. С. Л. Рубинштейн: адамның жалпы қабілеті негізінен жалпы және арнайы қабілет бірлігінен құралған. Оларды бір – біріне қарама – қарсы қоюға болмайды. Олардың арасында өзгешелік те, ұқсастық та бар: «қабілетті зерттеуде көптеген әдістер қолданылады.: бақылау, табиғи және лабораториялық эксперимент, іс - әрекетке талдау жасау, т. б. Арнайы қабілеттер тестінің дамуына мамандық бойынша кеңес беру, өндірісте, әскери қызметкерлерді мамандық бойынша іріктеудің кеңінен таралуы негізгі себеп болды. Осы кезде механикалық, музыкалық және т. б. қабілеттер тесттері пайда бола бастады. Жекелей ерекшеліктер мен олардың корреляциясы ( байланысы ) жайлы берілгендерді талдаудың ерекше түрі – ол факторлық талдау қабілетінің комплексті батареяларын құруға теориялық негіз болды. Факторлық талдау арнайы қабілеттерді анықтау және оларды топтастыруға мүмкіндік береді. Лондон психология мектебінің негізін қалаушы Чарльз Эдвард Спирмен (1863 – 1945 ). Ч. Спирмен өз мақаласында былай деді: « Әртүрлі қабілеттерге арнайы тесттердің өзара корреляциясы ортақ бір генералды фактордың барын көрсетеді». Генерал (ағылшын тілінен «жалпы» деген мағынаны білдіреді) Жалпы фактор – g Арнайы (спецификалық) фактор – S Іс - әрекеттің барлық түріне ортақ фактордан басқа олардың әрқайсысы жүзеге асқанда өзгеше (спецификалық) фактор пайда болды. Ол тек қана берілген іс - әрекет түріне тән. Бұл S факторы. Сондықтан да Спирмен теориясы екі факторлы деп аталады. Осыған байланысты психологиялық тесттік тексеруінің негізгі мақсаты – индивидтің g (жалпы) факторын өлшеу болып келеді. Егер бұл фактор зерттейтін психикалық функцияда көрінсе, ол индивидтің әртүрлі жағдайда өзін қалай көрсетуінің болжауының негізі болады. Ал S факторын өлшеудің маңызы жоқ, себебі, бұл фактор тек бір ғана жағдайда көрінуі мүмкін. Американ психологтары Т. Келли мен Л. Терстоун факторлық анализ бағытындағы еңбектерін жалғастыра отырып, топтық факторлар проблемасымен айналысты. Іс - әрекеттің бөлігіне ғана тән факторды топтық фактор деп атады. Келли мен Терстоун еңбектері 20 ғасырдың 20 -30 жылдары жарық көрді. Факторлық талдац негізінде қабілеттер тестінің көп факторлық батареялары жүзеге асты. Олар әрбір психикалық құбылыстың жекелей деңгейін өлшеуге мүмкіндік береді. Ең кеңінен таралған қабілеттер тесті «жалпы қабілеттер тестінің батареясы» (SATB). Бұл тесттер батареясы нақтылы мамандықтар бойынша қабілеттерді анықтауғы да мүмкіндік береді. Арнайы және комплексті қабілеттер, интеллект тесті тесттердің тағы бір түрі жетістік тестінің пайда болуына ықпалын тигізді. Жетістік тестері негізінен оқу орындарында кеңінен қолданылады. АҚШ – та жетістік тесті мемлекеттік қызметке алу үшін 1872 жылдан бастап қолданыла бастады. Ал 1883 жылдан бастап олар үнемі қолданылып отырды. Жетістіктер тесті диагностикалық әдістердің көп саналған тобына жатады. Ең кеңінен таралған және қазіргі кезде де қолданылатыны «Стенфордтың жетітіктер тесті». Ол ең алғаш 1923 жылы жарық көрді. Осы тестік тексерудің көмегімен орта оқу орындарында әр түрлі сыныптың білім дәрежесі анықталды. Арнайы және жетістіктер тесттерінің дамуы өндірістік және эконмикалық саласынан практиканың талап етуінің әсерінен психотехника саласында да пайда болды. жүктеу/скачать 145,66 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|