ПӘннің ОҚУ Әдістемелік кешені (ПОӘК)
Халық шаруашылығында маңызы
жүктеу/скачать 3,49 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сусар және күзен туысы – MUSTELA LINNAEUS
Халық шаруашылығында маңызы. Сусарлардың халық шаруашылығында маңызы зор. Олар жүн өндірісінде бағаланады. Бұл тұқымдастың көп түрлері зиянды кеміргіштерді, зиянкестер мен олардың личинкаларын жоюшы болып саналады. Тұқымдастың жүйеленуі әлі анықталмаған. Тұқымдаста 24 туыс, оның 64 түрі бар, олардың 8 туысы және 18 түрі ТМД фаунасына бейімделген Қазақстанда 6 туыс және 14 кездеседі. Сусар және күзен туысы – MUSTELA LINNAEUS 
Бұл туысқа ең кіші және орташа көлемді жануарлар кіреді. Денесі өте жіңішке, майысқан аяқтары қысқа, кейбір түрлерінде бармақ арасын қосатын жарғақшалары жақсы көрінеді құйрығы дененің жартысына жетеді. Түкті жамылғысы айтарлықтай қысқа. Түсі бір түсті немесе 2 түсті болады, бұл кезде қыс мезгілінде жүн түсі ағарады. Бас сүйегі ірі емес, сәйкесінше ұзыншақ мұрны қысқа. Туыс өкілдері жерде тіршілік етеді. Қоректенуіне қарай жыртқыштар. Солтүстік жарты шарда Африканың солтустік, оңтүстік бөлігінде, Солтүстік Үндістаннан, Малай архипелагында және Оңтүстік Американың солтүстік бөлігінде таралған. Туыстың жүйеленуі анықталмаған. 13 түрге бөлуге болады. Оның 8 түрі ТМД, ал Қазақстан фаунасында 7 түрі кездеседі. Синонимдері: Қазақша атауы Ақкіс жергілікті атауы ақ тышқан 6 айда – гернон. Ақкіс (Mustela erminea)-сусар тұқымдасына жататын жыртқыш аң. Қазақстанның солтүстік орманды-дала аймақтарында, оңтүстік және оңтүстік шығыстағы тауарларында кездеседі. Қоңыс таңдамайды. Ол өзен көл бойында, бұталы ағаш арасында, сай -салаларда, тау бөктерлерінде жиі кездеседі. Дене тұрқы 16-30 см, салмағы 120-370 г. Жазда арқасы ақ түсті болса, қыста денесінің жүні аппақ келеді. Өзіне ұқсас аққалақтан айырмашылығы-құйрығының ұшы қара. Ақкіс негізінен, тоқалтістерімен, сутышқандарымен, бақа кесіртке, балықтармен, кемірушілермен және сондай-ақ ұсақ жәндіктермен қоректенеді. Азығын аулауға көбіне түнде шығады. Ақпан-мамырда ұйығып, 9 айдан соң 8-9 күшік туады. Ақкіс жылына екі рет: көктем мен күзде түлейді. Терісі бағалы болғандықтан ауланады. Зиянды кеміргіштермен қоректенгендіктен ауыл және орман шаруашылықтарына да едәуір пайдасын тигізеді. 
жүктеу/скачать 3,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|