5. Термодинамиканың екінші бастамасы. Термодинамиканың екінші заңның ғылыми зерттегіштер бірнеше түрінде дәлелдеп кеткен. Неміс физигі Клаузиус бойынша жылулық мөлшері, яғни жылулық энергия, өз бетімен температурасы неғұрым төмен денеден температурасы жоғары денеге ешқашанда ауыспайтын боп саналады. Ал ағылшын физигі Томпсон бойынша ешқашанда мәңгілік жылулық қозғалтқыштың екінші түрін жасап шығаруға болмайды. Термодинамиканың екінші заңының белгілі нәтижесінде энтропия S деген кез келген термодинамикалық жүйенің күйі функциясы белгіленеді. Ол квазистатикалық процесстерде осылай алынады:
∂Q = TdS (1.2)
Мында Т дегеніміз жүйенің абсолюттік температурасы. Онда барлық квазистатикалық процесстерге термодинамиканың бірінші және екінші заңдарын осылай біріктіруге болады:
TdS = dE + (1.3) Егер кез келген жалпылай процесстерді екі заңдармен қарастырсақ (тепетеңдік емес процесстерді қосқанда ) онда:
TdS ≥ dE + (1.4) мында тең емес белгісі тепе- теңдік емес процесстерге жатады.
Термодинамиканың екінші заңы келесі түрі бойынша кез келген адиабаталық процесстерде энтропияның өсімшесі ∆S нольден кем болмау керек, яғни:
∆S ≥ 0 (1.5)
Ақырғы тұжырым энтропияның өсу заңы деп белгіленеді. Адиабаталық процесстерде әрқашанда:
dSdt ≥0 (1.6)
Сонымен, термодинамиканың екінші заңы бойынша біріншіден термодинамикалық жүйенің күй функциясы S белгіленді, екіншіден энтропияның осу заңы тағайындалды.
