ПӘннің ОҚУ-Әдістемелік материалдары

«ОРГАНИКАЛЫҚ ХИМИЯНЫ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ МОЛЕКУЛАЛЫҚ ҚОСЫЛЫСТАР ХИМИЯСЫН ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК АСПЕКТІЛЕРІ»

СЕМЕЙ

1. 
   Қалдықсыз технология – минералды шикізаттарды неғұрлым тиімді және толығырақ пайдалану мақсатымен әр түрлі процестердің жиынтығы қолданылып жарамсыз қалдық мөлшері барынша азайтатын технология
   
2. 
   Әнгімелесу– оқутышының оқушымен диалогы
   
3. 
   Дидактика – білім беру, оқыту, тәрбиелеу теориясы; педагогиканың үйренушілерге білімді, машық пен дағдыны меңгерту және тәрбиелеу заңдылықтарын зерттейтін, әр кезеңде берілетін білім мазмұнының көлемі мен құрылымын айқындайтын, білім берудің әдістері мен ұйымдық формаларын жетілдіру жолдарын ғылыми негіздеумен айналысатын саласы
   
4. 
   Сабақ – толық фукционалдық жүйе, ол оқу процессінде оқушы мен оқытушының арақатынасының бір ортаға бағыттайды
   
5. 
   Дәріс – оқу материалын реттеп беру
   
6. 
   Метод обучения – это вид (способ) целенаправленной совместной деятельности преподавателя и руководимых им учащихся
   
7. 
   Химияны оқыту әдістемесі – педагогикалық ғылым, ол оқытудың заңдылықтарын қарастырып, (екі жақты процесс ретінде орын алады. оқытушы мен оқушы)
   
8. 
   Методология — учение о методах и средствах деятельности. Методология определяет структуру и последовательность опре­деленных видов деятельности, в том числе и познавательной.
   
9. 
   Қорытындылау – высший уровень мыслительной деятельности
   
10. 
    Обучение — двусторонний процесс, осуществляемый пре-
    подавателем (преподавание) и учащимися (учение
    
11. 
    Речь — общение людей посредством языка, средство координации совместной трудовой деятельности, одно из организующих начал коллектива.
    
12. 
    Самостоятельная работа – вид деятельности студента, состоящий из действий и операций, которые формируются под контролем преподавателя
    
13. 
    Средства обучения — это материальные объекты, при по мощи которых преподаватель и обучающийся, используя содержание и методы обучения, достигают поставленные пе­ред ними цели
    
14. 
    Технические средства обучения (ТСО) — это разнообразные светотехнические и звуковые аппараты и пособия, используе­мые в учебном процессе
    
15. 
    Принципы обучения – это основные дидактические положения как всей системы обучения, так и по отдельным учебным дисциплинам.
    
16. 
    Емтихан — оқушылардың білімін тексеру тәсілдерінің бірі.
    

План лекции:

Сыртқы оқыту формасы – іштей формаға тікелей қарама – қарсы – оқушы мен оқытушы арасындағы байланыс бірден төмендейді (өздік жұмыс формасын қалыптастырады), аралық және соңғы бақылауда қатысады, оқылытын материал көлемі азайтылған. Сыртқы оқыту спецификасы кейбір білім алу түрлері (мысалы, медицинада) практикада қолданылмайды.

• 
  дәрістер,
  
• 
  семинарлар, просеминарлар, арнайы семинарлар,
  
• 
  коллоквиумдер
  
• 
  зертханалық жұмыстар,
  
• 
  практикумдар және арнайы практикумдар,
  
• 
  өздік жұмыстар,
  
• 
  студенттердің ғылыми-зерттеу жұмыстары,
  
• 
  өндірістік,
  
• 
  педагогикалық;
  

• 
  информациялық (керекті мағлұматтар алады),
  
• 
  стимулирлеушілік ( тақырыпқа қызығушылық туғызады),
  
• 
  тәрбиелеушілік,
  
• 
  дамушылық (тануға баға береді, ойлануды дамытады)
  
• 
  ориентирлеушілік (мәселеде, әдебиеттерде)
  
• 
  анықтаушылық (басты, негізгі ғылыми түсініктерді формирлеуге бағытталады)
  
• 
  растаушылық (дәлелдеме системасындағы акцент)
  

1. 
   Ортақ мақсат бойынша: оқулық, агитационды, тәрбиелеушілік, дамушылық.
   
2. 
   Ғылыми дәреже бойынша: академиялық және танымдылық
   
3. 
   Дидактикалық тапсырма бойынша: кіріспе, ағымдағы, бекітілген – айқындама, орнатылған, дәріс – консультациялық, дәріс – визуальды (қарау элементі күшейтілген)
   
4. 
   Материал мазмұны бойынша: бинарлы немесе дәріс – дискуссиясы (әртүрлі позиция жақтаушы екі оқытушы арасындағы диалог), мәселелі, дәріс – конференция.
   

1.Студенттермен теориялық білімді жетілдіру.

2.Теориялық ойлау дағдыларын жетілдіру

3.Оқыту пәнінің мағынасына қызықтыру және болашақ маманды мамандыққа баулу .

Дәріс мәселесі мәселенің туындау принципіне байланысты. Осы арқылы екі бірімен бірі байланысты шарт қойылады.

1. 
   Дәріс кезінде оқу курсының жағдайын дидактикалық өңдеулер мен мәселе шешуі принциптері мен шыңдау.
   
2. 
   Дәрісте мәселенің құрамын қалайда шешуді шыңдау.
   

1. 
   Оқытушы студенттермен байланыста болғанда заңгерге ұқсамай ақыл беруші ретінде көрсетуі қажет, ойлау дағдысын диалогиялық әдіспен жеткізіу.
   
2. 
   Оқытушы студент құқығын біліп қана қоймай, мәнісін біліп, қызықтыру.
   
3. 
   Жаңа білім тек айқын оқытушының беделі емес, түсіндіру жүйесінің айқын дәлелі екенін көрсету.
   
4. 
   Оқу мәселесін шешу дәріс материалын әртүрлі ойды алмай, ғылым дамуының логикасын арттырып, оның құрамын таңдау.
   
5. 
   Студенттермен әңгімелесу былай болады: өзіндік қабілетін дамыту үшін дайынды, іздеу процесіне қосу керек және әңгімелесу долын дамытып, жалғастыру.
   
6. 
   Оқытушы сұрақ қарастырып оған жауап табу, дәріс кезінде студенттерге сұрақ қойып өзіндік ізденіс жауабын алу.
   

Дәрістің бұл түрі принциптік көрсеткішке жатады. Дәріс – визуализация студенттерді жазу ақпаратымен ауызша ақпаратты алмастыруды оқытады. Бұл ойлауды дамытады. Әр түрлі ақпарат береді, тәжірибелік және ойлау қабілеттерін арттырады. Әрбір көрсеткіш ақпарат мәселе оқытушының шешімі осы форма арқылы ары қарай дамыту.

Оқытушы пресс-конференциялық дәріс арқылы тыңдаушылардың аудиторияларының сұлбасын, мүмкіншіліктерін,орналасуын құрастырады.

Бұл әсіресе оқытушының бірінші курс студенттерімен кездесуде, немесе арнайы курстың бірінші күнінде,жаңа дисциплина кіргізуде жіне т.б маңызы зор. Пресс конференциялық дәрісте тақырып ортасында немесе курста тындаушылардың көнілі оқу құралының жалпы көрінісіне бағытталады.

Әңгімелесу дәрісі.

Әңгімелесу лекциясы немесе аудиториямен сойлесу кең тараған және оқу кезіндегі студенттермен салыстырғанда қарапайым болып келеді. Бұл дәріс аудиториямен оқытушы арасындағы байланысты көрсетеді. Әңгімелесу дәрісінің мақсаты студенттерді маңызды тақырыптарға байланысты сұрақтарға көңіл аударту, берілген оқу құралындағы мазмұны мен берілген тақырыбын анықтауды үйретеді.

Бұл әңгімелесу дәрісінен басқаша, оқытушы дәрістегі тақырыптың мазмұнын студенттерге қойылған сұраққа жауап ретінде ғана қолданбайды, оган қоса логикалық түрде ой бөлісуді еркін түрде айталатындай етіп қолданады. Дискуссия –бұл студент пен оқытушы арасындағы қатынас, ойларын еркін бөлісу,сұрақтарға байланысты көқарастарын жетік көрсету. Бұл оқу процессін жеделдетеді және ең маңыздысы оқытушының топтағы бірауызды ойларын басқара алады, кейбір студенттердің қате ойларын дұрыс еместігіне көндіре алады.

Бұл дәріс дискуссия дәрісіне ұқсас, бірақ оқытушы талқыланып жатқан жағдайға байланысты сұрақтар қоймай тоқетерін ғана айтқызды. Әдетте мұндай жағдай ауызша немесе қысқа видиожазба, диафильм ретінде жүргізіледі. Сондықтан оның мазмұны өте қысқа болуы керек,бірақ толық мағұлмат беретін, талқыға салуға болатын жазбалар болуы керек.

- Семинардан кейінгі – студенттерді өздік жұмыс спецификасымен, әдебиетпен және өзі айналысатын жұмыс әдістемелігімен таныстыру.

- Жеке семинар:

а) анық жоспарға алдын ала белгіленген әңгімеге оралу;

б) студенттердің баяндамасы

Можно выделить несколько видов учебных семинаров.

Пәнаралық семинар. Сабақта берілген тақырыпты әртүрлі аспектіде қарау : политикалық, экономикалық, ғылыми-техникалық, психологиялық. Оған берілген дисциплинадағы педагогтар және профессияға сәйкес мамандар шақырылуы мүмкін. Студенттер арасында тақырыпқа хабарлама дайындауға арналған тапсырмалар. Аралықдисциплина семинары студенттердің ойлау қабілетін кеңейтеді, пәнаралық байланысты көрсетеді

Мәселелі семинар. Курс бөлімін зерттемей тұрып, алдымен оқытушы берілген тақырып бөлімі мазмұнымен байланысты мәселелер жөнінде әңгіме жүргізеді. Алдынгы кундері студенттер тапсырманы орындайды, формирлейді және мәселені түсіндіреді. Семинар уақытында топтық пікірталас шарты бойынша мәселелерді талдау жүргізіледі.

Тақырыптық. Семинардың бұл түрі студенттерді қандай да бір актуалды тақырыптағы немесе бар және маңыздырақ аспектілерге назар аудару. Семинар алдында алдымен студенттерге тақырыпқа қатысы бар немесе оны оқытушы студенттер қиналғанда, қоғамдық және еңбектік қабілеттілік байланыстарын қадағалау.

Ориентациялық. Бұл семинарлар пәні болып жаңа аспектілер саналады, ол белгілі немесе шешуге болатын бекітілген және зерттелген мәселелер, материалдарды салтанатты жариялау, көрсету және т.б. Мысалы, Қазақстан Республикасының білім жөніндегі заңы.

Жүйелік. Зерттелетін тақырыпты тікелей және жанамалық қатынасы бар әртүрлі мәселелерді терең тану арқылы жүргізеді.

Семинар сабағындағы критерий бағалары:

• 
  Мақсаттылық;
  
• 
  Жоспарлылық;
  
• 
  Семинарды ұйымдастыру;
  
• 
  Семинар өткізу стилі;
  
• 
  «Оқытушы-студент» қатынасы;
  
• 
  Топты басқару.
  

Дәріс материалдарын игергеннен кейін білуге қажетті негізгі түсініктер: оқытудың ұйымдастыру формалары, дәрістер, семинарлар, практикалық сабақтар, ұйымдастыру формалардың түрлері, артықшылыраы, кемшіліктері

Өзін өзі бақылауға арналған сұрақтар:

1. 
   Неліктен дәрісті оқытудың ұйымдастыру формалардың негізгі түрі болып саналады?
   
2. 
   Жоғары оқу орында дәрістердің қандай түрлері іске асырылады?
   
3. 
   Практикалық сабақтарға қандай талаптар қойылады?
   

1. 
   Зайцев О.С. Методика обучения химии: Теоретический и прикладной аспекты: Учеб. для студ. высш. учеб. заведений. – М.: Владос, 1999. -384 с.
   
2. 
   Педагогика и психология высшей школы: Учебное пособие. - Ростов н/Д: Феникс, 2002. - 544 с.
   
3. 
   
   

Дәріс жоспары:

1. Бақылау әдістері.

2. Бақылаудың міндеті және оған қойылатын талаптар.

3. Бақылау формалары.

1. Бақылау әдістері – бұл оқытушы мен студент арасындағы байланыс тәсілдері, ол студенттердің меңгерген оқу материалдары және қойылған талаптарды меңгеруімен анықталады.

Жоғарғы оқу орындарында студенттің білімділігі мен қабілеттілігін бақылау жұмысының негізгі әдістері: ауызша сұрақ, жазбаша және практикалық тексеру, стандарттық бақылау болып табылады.

Жазбаша тексеру бақылаудың барлық түрлерінде қолданып аудиториялық және аудиториялық емес жұмыстарда болады (үй жұмысын жасағанда)

Білім мен ептілікті бағалау әдістемелік функцияға ие.Оның процесі мен нәтижесі оқытушының өзінің жұмысын жетілдіруге керек. Бақылау сабақ берудің әдістемесін бағалауға, оның күшті және әлсіз жақтарын анықтап, оқытудың оптимальды жақтарын таңдауға көмек береді.

Бақылау талаптар қатарын сақтағанда қажетті және тәрбиелік тиімділік береді.

Бақылау болуы керек: жоспарлы және жүйелі түрде, яғни оқу тәрбиелік процестің жоспарымен бірге жүзеге асырылады. Оның оргнаикалық бөлігі болып табылып, оқыту бағдарламасының негізгі сұрақтарына негізделеді.

1. Оқыту материалының толық көлемділігін қамтамасыз ету.

2. Бақылау білімінің жалпыланған сипаттамасы.

3. Бақылау тапсырмаларының қолданбалылығы және өнімділігі.

4. Бақылау материалдарының мазмұнының студенттің танымдық жұмысын белсендіруге бағытталады.

Оқу орындарында келесі бақылау жұмыстарының түрлері бар:

Теориялық ол студенттердің теориялық түсініктерді олардың құбылысын, сипаттарын, ерекшеліктерін қалай меңгергендігін тексеруге мүмкінідк береді.

Тәжірбиелік жұмыстар алған білімін нақты тапсырмаларды шешуге арналады;

комплексті, теоретикалық және практиалық смпаттамалары бар, тапсырмалар.

Дәріс материалдарын игергеннен кейін білуге қажетті негізгі түсініктер: бақылау әдістері – ауызша және жазбаша сұрау, студенттердің білімін бақылауға қойылатын талаптар

Өзін өзі бақылауға арналған сұрақтар:

1. 
   ЖОО бақылаудың қандай түрлері жиі қолданылады?
   
2. 
   Жеке сұраудың басқа ауызша түрлімен салыстырғанда қандай артықшылары бар?
   
3. 
   Оқу орындарда бақылау жұмыстарының қандай түрлері қолдыналады?
   

1. 
   Зайцев О.С. Методика обучения химии: Теоретический и прикладной аспекты: Учеб. для студ. высш. учеб. заведений. – М.: Владос, 1999. -384 с.
   
2. 
   Педагогика и психология высшей школы: Учебное пособие. - Ростов н/Д: Феникс, 2002. - 544 с.
   
3. 
   
   

План лекции:

1. 
   Понятие о технологии обучения, цели и задачи. Классификация технологии обучения.
   
2. 
   Технология проблемного обучения. Технология разноуровневого обучения.
   
3. 
   Технология игрового обучения. Информационно-коммуникационные технологии.
   
4. 
   Интеграция как средство внедрения новых педагогических технологий
   
5. 
   Технологии метода проектов. Творческая форма рефлексии – Синквейн
   

• 
  Тщательно продуманную модель учебного процесса, отражающую четко сформулированный методический замысел и спланированный конечный результат;
  
• 
  Специально методически обработанное (преобразованное) в соответствии с замыслом химическое содержание;
  
• 
  Систему методов и средств обучения химии;
  
• 
  Достаточно точный временной режим;
  
• 
  Диагностику достигнутости промежуточных и конечного результата
  

- по организационным формам (коллективный способ обу­чения, групповое обучение, индивидуализированное обучение и пр.);

- по доминирующему методу обучения (программирован­ное обучение, модульное обучение, обучение на основе опор­ных схем-конспектов, игровое обучение, обучение на основе соревнования, опережающее обучение и пр.);

- по адресной направленности (для одаренных детей, для трудных детей, для классов коррекции и т. д.);

- по характеру общения между преподавателем и студентом (технология сотрудничества, личностно-ориентированная и т. п.).

Как активный субъект образовательного процесса, преподаватель ставит цель: активизация учебно-познавательной деятельности студентов, снятие усталости и трудностей, качественное усвоение предмета, развитие научного интереса, повышение уровня практической направленности химии. Достижению цели способствует решение следующих задач:

• 
  привлечение студентов к решению поставленных целей занятия, развитие способности студентов к соуправлению и самоуправлению образовательным процессом;
  
• 
  повышение мотивации и интереса к содержанию изучаемого материала;
  

Тема	Проблема
Теория химического строения	Состав органических соединений . Какова валентность углерода в них? (Обычные представления о валентности приходят в противоречие с составом соединений)
Ароматические углеводороды	Исходя из структурной циклической формулы бензола, которую предложил Кекуле, назовите реакции, которые будут характерны для данного вещества (демонстрация опытов взаимодействия бензола с бромной водой и перманганатом калия). Бензол с ними не реагирует. В чем причина данного противоречия? (Противоречие между строением молекулы (формулой Кекуле) и свойствами).
Многоатомные спирты	Отличаются ли по свойствам спирты, содержащие несколько групп, от спиртов, имеющих в своем составе одну гидроксильную группу? (Опыт взаимодействия глицерина с основаниями приводит к противоречию: учащимся известно, что одноатомные спирты при нормальных условиях не реагируют с основаниями)
Глюкоза	Формула глюкозы . Какие функциональные группы имеются в ее строении? Если в молекуле глюкозы имеется альдегидная группа, то почему она не реагирует с фуксинсернистой кислотой?
Аминокислоты	Какие свойства можно предположить у вещества строения ? Как действует раствор этого соединения на индикатор?

• 
  обязательная общеобразовательная подготовка (ее уровень должен достичь каждый ученик): усвоение ЗУН в рамках учебной программы;
  
• 
  повышенная подготовка, определяющаяся заданной глубиной овладения содержанием учебного предмета;
  
• 
  обучение на уровне углубленного изучения предмета для интересующегося, способного ученика. Обучение происходит на индивидуальном и максимально возможном уровне сложности.