САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫ: ОҚУ МАҚСАТЫ: Химиялық элементтердің табиғи ұяластары және олардың қасиеттері 8.2.1.6 -химиялық элементтердің табиғи ұяластарын білу және сілтілік металдар, галогендер, инертті элементтердің ұяластарына мысалдар келтіру Бағалау критерилері: - Периодтық жүйедегі химиялық элементтердің ұяластарын зерттейді Өткен сабақты пысықтау 1.Периодтық жұйені кім ашты? 2.Қай жылы ? 3.Периодтар саны? 4. Неше топ бар? 5.Периодтар нешеге бөлінеді? 6.Неше топша бар сипаттамма бер? 7.ХЭПЖ сипаттап бер? 8. Нейтрон саның қалай табамыз? Сөздік Period- период
Group - топ
Alkali metals – сілтілік металдар
Alkaline Earth metals – сілтілік-жер металдары
Halogen – галоген
Chalcogen- халькоген
Noble gas – асыл газ
Non-metal - бейметалл
Metal – металл
Amphoteric – амфотерлі (екідайлы).
Сілтілік металдар
1 валенттік электрон
Өте белсенді
Li , Na , K , Rb, Cs, Fr
Сілтілік жер металдары
2 валенттік электрон
Өте белсенді, бірақ сілтілік металдарға қарағанда төмен
Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra
Галогендер
7 валенттік электрон
F, Cl, Br, I, At
Өте белсенді
Бейметалдар
Галогендер металдармен әрекеттесе отырып, тұздар түзеді.
Инертті газдар
8 валенттік электрон (тек Не 2 валенттік электронға ие)
“Бақытты!” себебі олардың сыртқы энергетикалық деңгейлері толық
Белсенді емес (инертті)
Бейметалдар
Басқа элементтермен байланыс түзуге қатыспайды
He, Ne, Ar, Kr, Xe,Rn
Ауыспалы металдар
1-2 валенттік электрондар
Сілтілік жер металдарына қарағанда белсенділігі төмен, себебі олар электрондарын оңайлықпен беріп жібере алмайды
Элементтің периодтық жүйедегі орны
СИПАТТАМА
1.Химиялық элемент атауы және таңбасы
Mg
Na
2. Атомдық нөмері Z
12
11
3. Салыстырмалы атомдық массасы Ar
24
23
4. Период нөмері
3
3
5.Үлкен ,кіші период
кіші
Кіші
6.Топ нөмері
II
I
7.Негізгі және қосымша топша элементі
А
А
ТАПСЫРМА: 1
ТАПСЫРМА: 2
Периодтық жүйеді орны бойынша атом құрылысы
Mg
Na
СИПАТТАМА
1.Электрон саны
12
11
2.Протон саны
12
11
3.Нейтрон саны
12 n
12
4.Электрон қабат саны
3
3
5.Орбиталда орналасуы
S
s
N=Ar - Z Көміртегі атомының құрылысы
Аr-салыстырмалы атомдық масса Z-химиялық таңбаның реттік нөмері N-нейтрон саны Формуласы: N=Ar - Z Мыс:көміртектің нейтрон саның тап Z = 6 Аr =12
N=Ar-Z N=12-6=6 Жауабы: N=6