Пікір жазғандар: Базарбаева З. Филология ғылымдарының докторы, профессор Байтелиева Ж
жүктеу/скачать 17,97 Mb. Pdf көрінісі
|
Qazaq til Абнасырова Р. (6)
- Бұл бет үшін навигация:
- БОЛЖАУ МӘНДІ СӨЙЛЕМ 1.
- 2. Ниет мәнді сөйлемдерді қолданып, сәулетші мен тапсырыс беруші, құры- лысшы мен басшы арасында диалог құрастырыңыз. БОЛЖАУ МӘНДІ СӨЙЛЕМ Болжау мәнді сөйлем
- МАҚСАТ МӘНДІ СӨЙЛЕМ
|
1 . Берілген етістіктерді жақ, шақ бойынша түрлендіріп, сөйлем құрастырыңыз . 2 . Ниет мәнді сөйлемдерді қолданып, сәулетші мен тапсырыс беруші, құрылысшы мен басшы арасында диалог құрастырыңыз. БОЛЖАУ МӘНДІ СӨЙЛЕМ 1. Көшіріп жазып, болжалды келер шақты білдіріп тұрған етістіктің астын сызыңдар. Бақытты оянған ерлердің көмектесу сөйлесу ақылдасу амандасу Болжау мәнді сөйлем қимыл, іс - әрекеттің болу мүмкіндігін айқын көрсетпей, болжай ғана айтылуын білдіреді. Етістіктің түбіріне есімшенің –ар, - ер, - р , болымсыз етістіктен кейін –с жұрнағы жалғанып, одан кейін жіктік жалғауының үстелуі арқылы жасалады . Бірақ оның ойлағанының бәрі бола бермес (Әуезов). Есептік сан есімдерге жуық, шамалы, шақты, қаралы, таман, астам, асқан, келген, тарта, таяу сөздерінің тіркесуі арқылы жасалады. Қоңыр өзектің ішінде жүз қаралы мал жатыр екен (Мүсірепов). Етістік + ған (- ген, - қан, - кен, - атын, - етін, - итін, - итын) шығар – ЖЖ, етістік + ған (- ген, - қан, - кен, - атын, - етін, - итін, - итын) сияқты + ЖЖ тіркестері арқылы жасалады. 2. Ниет мәнді сөйлемдерді қолданып, сәулетші мен тапсырыс беруші, құры- лысшы мен басшы арасында диалог құрастырыңыз. БОЛЖАУ МӘНДІ СӨЙЛЕМ Болжау мәнді сөйлем қимыл, іс-әрекеттің болу мүмкіндігін айқын көрсетпей, болжай ғана айтылуын білдіреді. Етістіктің түбіріне есімшенің –ар, -ер, -р , болым- сыз етістіктен кейін –с жұрнағы жалғанып, одан кейін жіктік жалғауының үстелуі арқылы жасалады . Бірақ оның ойлағанының бәрі бола бермес (Әуезов). Есептік сан есімдерге жуық, шамалы, шақты, қаралы, таман, астам, асқан, келген, тарта, таяу сөздерінің тіркесуі арқылы жасалады. Қоңыр өзектің ішінде жүз қаралы мал жатыр екен (Мүсірепов). Етістік + ған (-ген, -қан, -кен, -атын, -етін, -итін, -итын) шығар – ЖЖ, етістік + ған (-ген, -қан, -кен, -атын, -етін, -итін, -итын) сияқты + ЖЖ тіркестері арқылы жасалады. 1. Көшіріп жазып, болжалды келер шақты білдіріп тұрған етістіктің астын сызыңдар. Бақытты оянған ерлердің Әрбір ісі оң болар. Дәулеті күнге артылып, Не қылса да, мол болар. Тазылар түлкі алып, Қаршығасы қаз іліп, Сөз сөйлесе жөн болып, Не десе де жарасар... (Асан қайға) 2. Төменде берілген сөздер арқылы болжау мәнді сөйлем жасаңыздар: жуық, шамалы, шақты, қаралы, таман, астам, асқан, келген, тарта, таяу 3. Болжау мәнді сөйлемдерді қолдану арқылы «Болашақ Қазақстанды мен қа- лай елестетемін» тақырыбына шағын ой-толғау жазыңыз. МАҚСАТ МӘНДІ СӨЙЛЕМ Мақсат мәнді сөйлем ойдың болу мақсатын білдіреді. Не мақсатпен? Не етпек болып? Не үшін? Неге? сұрақтарына жауап береді. 191 Әрбір ісі оң болар. Дәулеті күнге артылып, Не қылса да, мол болар. Тазылар түлкі алып, Қаршығасы қаз іліп, Сөз сөйлесе жөн болып, Не десе де жарасар... (Асан қайға) жүктеу/скачать 17,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|