Пiкiр жазғандар: E. Омар – профессор, педагогика ғылымдарының докторы Ш. Оразов
түсiнiктiлiк – байланыс – жүйе – әдіс
жүктеу/скачать 2,01 Mb. Pdf көрінісі
|
Bastauysh mektep pedagogikasy Babaev
- Бұл бет үшін навигация:
- Гербарт сатыларына басқа атама берiп, олардың мазмұнын нақтылай түсiп, санын беске жеткiз- ген Рейн
| түсiнiктiлiк – байланыс – жүйе – әдіс.
Оқу үдерісi ұғымдардан түсiнiктерге өту және түсiнiктерден теориялық сипаттағы ептiлiктерге жету жолымен жүргізіледi. Бұл сұлбада, байқағанымыздай, тәжірибеге орын қалмаған. Бұл формальды деңгейлер оқу мазмұнынан ажыралып, бар- ша сабақтарда және барлық пәндерге арналған оқу үдерiсiнің желiсiн айқындайды. Гербарттың iзбасарлары мен шәкiрттерi (В.Рейн, Т.Циллер, Ф.Дерпфельд) оның теориясын дамы- та, жаңалап, бiртараптылық және формалистiк сипатынан тазалауға ұмтылыс жасады. Гербарт сатыларына басқа атама берiп, олардың мазмұнын нақтылай түсiп, санын беске жеткiз- ген Рейн . Оның сұлбасы: жаңа материал дайындау, оны ба- яндау, өткендегiлермен байланыстыру, қорытындылау мен қолдану. Ендi мұғалiмдер формальды сатыларды дәлме-дәл ұстанудан құтылып, оларға әдістемелiк илеумен кертартпалық ты жеңудің жолдары ашылды. Оқушылардың дербес және сындарлы ойлау мүмкіндiктерi көтерiлдi. ХIХ ғасырдың ортасында кең таралған Гербарт теориясы кейiн бiрте-бiрте маңызын жоя бастады. Осы күнгi бағалармен өлшестiретiн болсақ, Гербарт жүйесi мектептің дамуына керi ықпал жасады. Осы теорияның негiзiнде оқудың мақсаты дайын бiлiмдердi ұсынып, жаттату деген пiкiрлер тарай бас- тады; оқу үдерiсiндегi белсендiлiк тек мұғалiмнен ғана күтiлдi, оқушыларға “тыныш, назар салып, мұғалiмнің айтқанын орын- дау” мiндеттерi таңылды, яғни балалар енжар тыңдаушыға айналды. Дегенмен, Гербарт дидактикасынсыз, одан келер 123 ықпал болмағанда, гербарттық тәрбие тәжiрибесiн сынға са- лып, қайта қарастырмағанда, бүгiнгi теория мен тәжірибе мек- теп өмiрiне еш уақытта да енбеген болар едi. Зерделi назар аударсақ, бүгiнгi мектептің өзiнде Гербарт қалаған әмiршiл дидактиканың элементтерiн көптеп кездестiруге болады. Осы- лайша, өз сыныбына қатаң тәртiп енгiзудi ниеттеген мұғалiм алдымен ойланғаны жөн – бұлай iстесем бола ма? Гербарт тәжiрибесiнде бұл тәсiл қолданылған, бiрақ оқудағы шектен тыс қаталдықтан ғұламаның кейiнгi шәкiрттерi бас тартты. Бұл өнеге - құптарлық. ХIХ ғасырда жасаған американдық философ, психолог және педагог Джон Дьюи дидактикасы қоғам мен мектептің өрелі дамуына қайшы келген гербартшылардың әмiршiл-әкiмшiл пе- дагогикасына қарсы тұру мақсатында дүниеге келдi. Гербарт дидактикасына келесiдей қарсы айыптар тағылды: – қатаң тәртiп пен жазалауларға негiзделген үстiрт тәрбие; – өмiрмен байланыспаған оқудың “кiтабилылығы”; – оқушыларға тек “дайын” бiлiмдердi ұсыну, жаттауға бағытталған “енжар” әдістердi қолдану; – оқушылардың қызығулары мен қажеттерiн жетiмсiз ескеру; – оқу мазмұнының қоғамдық қажеттермен байланыспауы; – оқушы қабiлеттерiн дамытуға аз көңіл бөлiнуi. 1895 жылы Чикаго мектептерiнің бiрiнде эксперименттерiн бастап, Дьюи өз зерттеуiнде оқушылардың белсендiлiгi да- муына басты назар аударып, оқушылардың қызығуларына, олардың өмiрлiк қажеттерiне байланысты болған оқудың (құрғақ сөзді, кiтаби, тек жаттауға негiзделген оқудан гөрi) анағұрлым жоғары нәтижелер беретiнiне көзiн жеткiздi. Дьюидің оқу теори- ясына енгiзген негiзгi үлесi – жүктеу/скачать 2,01 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|