Пікір жазғандар: педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент В. А. Жақсыбаева



Pdf көрінісі
бет29/162
Дата07.05.2023
өлшемі2,91 Mb.
#176228
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   162
Байланысты:
Педагогика Молдасан Қ. (1)

Креативтіліктің деңгейлері 
Фрейдтің классикалық теориясы біздің мақсаттарымызға
сонымен бірге біздегі бар мәліметтерге де онша сәйкес келмейді. 
Бұл теория жалпы
 Иg-
тің психологиясы болып келеді. Фрейдтің 
негізгі диалектикасы әуестіктер әсері мен олардан қорғану меха-
низмдерінің өзара әсеріне байланысты. Бірақ креативтің бастау 
бұлағын түсіну үшін тек әуестіктердің басылуы ғана емес
сонымен бірге бастапқы үдерістерді білу маңызды, олар еріктік 
сферадан гөрі танымдыққа жатады. Адамның тереңдік психоло-
гиясының осындай аспектісіне зейін аудара отырып, біз пси-
хоаналитикалық эго психологиясы 
(Крис, Милнер, Эренцвейг), 
юнгтік психология мен америкалық психология және «Мен» 
тұжырымдамасының арасындағы көптеген ұқсастықтарды көре 
бастаймыз. 
Орташа статистикалық салауатты ойлайтын адамның қалып-
ты бейімделуі адамның ішкі табиғатының тереңінен когнитивті 
де, когнитивті деңгейде де бірте-бірте бас тартуды болжамдайды. 
Шындық өмірге бейімделу үшін тұлға қауіптен қорғану мақса- 
тында өзінің бөлігіне арқасымен бұрылып тұруы керек. Бірақ бұл 
нәрсені істесе, онда ол көп нәрсені жоғалтады, себебі бұл 


68 
тереңдіктер – қуаныш бастауы, ойнау мүмкіндігі, жақсы көру
күлу және ең қажеттісі креативті бола алуы. Өзінің ішіндегі 
тозақтан құтылу үшін адам аспанға апарар жолды табады. Сол 
кезде адамның бойында жағымсыз қасиеттер пайда болады: 
ақымақтық жасау, ойнау, жақсы көру қабілеттерін жоғалтады, 
балалық және сенімділік танытудан айырылады. Оның эмо-
циясы, ой-өрісі, қиялы күшті өзгеріске ұшырайды. 
Бастапқы деңгей.
Психоанализдің психотерапия түріндегі 
мақсаты – адамның интеграциясы. Психоанализ инсайт жолымен 
емделуге бағдарланады. Креативтіліктің түбегейлі бастауларын 
зерттеу нәтижелеріне сүйене отырып, біз бірнеше өзгерістерді 
атап өте аламыз. Біздің бастапқы үдеріске көзқарасымыз қолда-
нуға келмейтін армандарға деген көзқарастан ерекшеленеді. 
Менің ойымша, бірінші үдеріс тыйым салынған әуестікке қара-
ғанда өте қауіпті екені маңызды. Шехтельдің айтуы бойынша, 
олар ұмытылады немесе басқа әдіспен басылады. Басқаша 
айтқанда, алғашқы ой үдерістеріне қарсы тұру кеңшілік қоғамда 
өте әлсіз. Менің ойымша, оқыту үдерістері әуестіктерді ығыс-
тыруға аз әсер етеді, ал бастапқы үдерістерді қабылдау мен саналы 
және санадан бұрынғы өмірге интеграциялауға көмектеседі. 
Мысалы, сурет салу, поэзия, биге үйрету бұл бағытта көп нәрсені 
үйренуге көмектеседі. Сонымен бірге динамикалық психологияда 
оқыту да үлкен рөл атқарады. Дейч пен Мэрфидің «Клиникалық 
сұхбат» деген еңбегінде алғашқы үдерістердің ұғымдарын қолда-
нады. Марион Милнердің «Сурет салуға қабілеттің жоқтығы»
 
(1967)
деген тамаша кітабы да осы пікірді жақсы дәлелдейді... 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   162




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет