Пікір жазғандар: педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент В. А. Жақсыбаева

275 
КСРО
 
ПҒА
 
корреспондент
-
мүшесі
, 
РБА
-
ның
 
мүшесі
, Honoris 
Causa 
София
 
университетінің
(
Болгария
) 
докторы
. 
Мәскеу
, 
Санкт
-
Петербург
, 
Тюмень
, 
Нижневартовск
, 
Сургут
 
қалаларын
-
дағы
 
эксперименталдық
 
мектептердің
 
ғылыми
 
жетекшісі
.
«
Өмір
 
мектебі
», «
Балаларды
 
қалай
 
жақсы
 
көру
 
керек
», 
«
Сәлеметсіңдер
 
ме
, 
балалар
» 
т
.
б
. 
ізгілікті
 
педагогика
 
бағытын
-
дағы
 
көптеген
 
еңбектердің
 
авторы
.
Балалар
 
менің
 
ұстазым
 
Тамыз
айының
соңғы
күндері
Тбилисиде
әрдайым
ыстық
. 
Тас
жол
төбеңді
тескен
күннен
еріп
, 
бұрынғыдай
емес
, 
адамдар
-
дың
содан
да
ешнәрсеге
зауқы
жоқ
сияқты
көрінеді
.
Көшеде
бала
аз
. 
Көпшілігін
ата
-
аналары
демалуға
курортқа
, 
саяжайға
, 
пионер
лагерлеріне
, 
әсіресе
ауылға
аталары
мен
әже
-
леріне
, 
туысқандарына
жібереді
.
Балалар
ауылға
барғанды
, 
ауыл
балаларымен
бірге
ойнап
, 
орманда
қара
бүлдірген
теріп
, 
қызыл
талдан
жидек
жегенді
, 
кәр
-
зеңке
тоқығанды
жақсы
көреді
. 
Бұл
менің
Цинандали
, 
Икалто
, 
Алаверди
және
Гремиге
жақын
жердегі
Кахетии
жазығында
қалған
балалық
бал
дәуренімнің
естеліктері
. 
Ауыл
балаларымен
бірге
ағысы
селқос
Алазан
суына
шомылуға
қашатынмын
; 
өрісте
жүрген
жылқыны
ерттеп
мініп
, 
шапқылаудан
жалықпайтынмын
; 
жүгері
мен
астықты
арқамызға
асып
алып
диірменге
қаптап
таситынбыз
; 
ұнның
ақ
ұлпа
ұнтағын
қамбаға
айдайтын
жазық
дөңгелек
алпауыт
тастарға
қарау
бізге
қызық
болатын
; 
кішкентай
алаңқайда
күресіп
жарысатынбыз
, 
оны
қызықтауға
барлық
ауыл
жиналатын
.
Балалар
ауылға
барғанды
жақсы
көреді
, 
оған
шәк
келтіру
мүмкін
емес
, 
бұған
көзім
әбден
жетеді
, 
себебі
өзім
де
бала
бол
-
дым
. 
Ауылда
көңілді
, 
еркіндік
бар
, 
құмар
көңілді
басып
, 
қауіпті
оқиғаларды
бастан
кешіру
үшін
кеңістік
бар
.
Алғашқы
қоңырауға
аз
қалды
! 
Оған
2-3 
күн
қалғанда
қайнаған
қала
бүршігін
жарып
келе
жатқан
алып
, 
алуан
түсті
, 
әдемі
гүлге
айналады
. 
Қалаға
жан
бітіп
, 
өмір
тіршілігі
байқала
бастайды
. 
Осыған
дейін
көзің
жетпей
келген
ақиқатты
аңғарып
, 
терең
түсінесің
: 1500-
ден
астам
уақыт
жасап
, 
Мтацминда
және
Кашуети
сынды
ұлдарымен
мақтанып
келген
бұл
ескі
қала
өзінің
ең
жас
азаматтарынсыз
, 
балаларынсыз
жетім
көрінеді
екен
.

276 
Шулап
жатыр
! 
Көшеде
көңілді
, 
у
-
шу
, 
қуанып
жатыр
! 
Біреу
-
лері
асығып
, 
жүгіріп
бара
жатыр
, 
ал
біреулері
жолай
велосипеді
-
мен
жолаушылардың
арасынан
сытылып
шығып
, 
алып
-
ұшып
бара
жатыр
. 
Олар
біздің
көшеде
бейқам
, 
тыныш
жүруімізге
ке
-
дергі
жасайды
, 
олар
біздің
әр
жаз
сайын
«
Күн
қандай
ыстық
!» 
деп
айтатын
әңгімеміздің
ауанын
өзгертеді
. 
Жүргіншілердің
жүзде
-
ріне
қан
жүгіріп
, 
сергек
әрі
қуанышты
көрінеді
, 
әрине
, 
балалар
үйге
оралды
!
Термометр
ғана
қырсығып
тұр
. 
Бірақ
термометрге
қарайтын
балалар
жоқ
.
Бүгін
көшеде
38 
градус
! 
Оларға
ыстық
емес
пе
? 
Жоқ
, 
балалар
ыстықты
сезбейді
де
! 
Олардың
ыстығы
өздерінде
– 
олар
мектепке
дайындалуда
. 
Оқулық
, 
дәптер
, 
автоқалам
, 
сызғыш
, 
түрлі
-
түсті
қарындаштар
сатып
алу
керек
. 
Оларды
сөмкеге
салу
керек
. 
Мектеп
формасын
дайындап
, 
барынша
әдемі
болу
керек
...
Иә
, 
құрметті
әріптестер
! 
Біз
де
мұғалім
дәптерін
толтырдық
. 
Сәлемдесіп
, 
көрген
-
білген
қызықтарымызды
ортаға
салдық
. 
Біз
сөмкемізге
жаңа
оқу
жылына
арналған
жаңа
тәрбие
жоспарлары
-
мен
бірге
жаңа
үміттерді
де
салғанымыз
жөн
. 
Жүгірмектеріміз
-
бен
кездесу
алдында
толқып
, 
жүрегіміз
қуаныштан
жарылардай
сезімді
өткергеніміз
керек
.
Егер
сізді
шынымен
де
дәл
осындай
сезім
баурап
алса
, 
бұл
жақсы
және
сіз
міндетті
түрде
жеңіске
жетесіз
. 
Әлем
балала
-
рының
махаббатымен
, 
сенімімен
берілетін
ең
қымбатты
құрмет
белгісіне
сіздің
ие
боларыңыз
хақ
. 
Ал
егер
болатын
сабақтарыңыз
туралы
ойлар
маза
бермей
, 
сіздің
бұйрығыңызға
бағынғысы
келмейтін
осынау
тобырмен
кездесу
туралы
ойлар
сізді
мазаласа
ше
? 
Онда
не
болады
? 
Істі
оған
дейін
жеткізбеуге
а
c
ыққаныңыз
жөн
...
Алайда
не
істеу
керектігін
өзіңіз
шешіңіз
!
Тамыз
айының
соңғы
күндерін
мен
кеш
қарайғанға
дейін
жұмыс
үстелімнің
басында
өткіземін
. 
Ойланамын
, 
жоспар
құра
-
мын
, 
қайта
бағамдаймын
, 
пайымдаймын
, 
өзіммен
-
өзім
ой
талас
-
тырамын
, 
өзімнің
педагогикалық
өсу
жолымды
нақтылаймын
. 
Мен
ұрпақтардың
бірнеше
буынын
тәрбиелеген
тәрбиеші
, 
өзім
-
нің
балаларыммен
бірге
өсіп
, 
бірге
дамығым
келеді
.
Меніңше
, 
оларға
қарағанда
менің
жағдайым
жақсы
ма
деймін
. 
Олардың
, 
яғни
менің
«
нулевой
сыныптағы
» 
оқушыла
- 

277 
рымның мұғалімі біреу, ал менде – аттай отыз алты (бәлкім одан 
да көп шығар). Олардың барлығы менің табанды-талапшыл 
ұстаздарыма айналады. Мен оларды оқуға және жазуға, есептеуге 
және көбейтуге, сурет салуға және ән айтуға үйретемін, ал олар 
маған ең жоғары педагогикалық білімді бермек. Өз балаларыңнан 
оларға қандай педагог керегін түсініп, көп нәрсе үйрену үшін, тек 
өзіңді үйренуші, тәрбиеленуші ретінде сезінгенің керек. Жазба 
үстеліме отырып, жаңа дайындық сыныбыммен кездесуді ұзақ 
ойлана келе, ұстаздық парыздарымды мен парақ қағаздың бетіне 
түсіремін:
Баланың жанын, педагогикалық шеберліктің және педа-
гогика ғылымының қыр-сырын терең түсінуге тырысып, әр 
баладан өзімнің ұстазымды және тәрбиешімді көретін бола-
мын
.
Мінекей, 29 жыл бойы осы парыздың жемісін күнбе күн тек-
серіп келдім... 
Шынымен олар қандай, менің кішкентай ұстаздарым? 
Сырттай танысу 
Мен барлық балалардың жеке істерін үйге ала кеттім. Әр 
баламен жеке танысқым келеді, жеке іс папкасынан суреттерін 
алып, үстелдің үстіне жайып қоямын. Міне, менің сыныбым! 
Құлағыма балалардың сыңғырлаған дауыстары мен күлкілері 
келеді. Бұл не? Балалардың у-шуы ма? Бұны у-шу деуге де 
келмейді. Оркестрдегі құлағының күйін келтіріп жатқан аспапт-
ардың дауысын ажыратқан секілді бұл у-шуды түсіну үшін де 
педагогикалық қабілет болу керек. Сол кезде ғана сіздің бойы-
ңызды болашақ өмірдің симфониясынан туатын сезім баурап 
алады. Біз құстар шулайды, айқайлайды деп айтпаймыз ғой! Сол 
сияқты балалардың да шулауы мүмкін емес. Балалардың мектеп-
ті толтыратын бұл ерекше шуын дәл жеткізу үшін менің есімде 
бар сөздерден грузиннің «жриамули» деген сөзінен басқа сөз 
есіме түспей тұр. Ол құстар мен балалардың көңілді у-шуы деген 
мағынаны білдіреді. Иә, құстар мен балалардың! Оны біздің 
бабаларымыз адамдардың әдеттегі у-шуынан балалардың көңіл-
ді, қуанышты у-шуын ажыратып көрсету үшін ойлап тапқан.
Міне, енді отыз алты баланың суретіне қарап, осы «жриа-
мули» жүгірмектермен кездесуге асығып отырмын. «Жриамули» 

278 
жүгірмектерге деген махаббатыма оларды түсіне алатындығым-
мен көзім жете түседі; маған бұл «аспаптардың құлағының күйін 
келтіру», осы «жриамули» жүгірмектер ұнайтындықтан, демек 
менен де жақсы үйренуші, тәрбиеленуші шығатынына көзім 
жетеді.

жүктеу/скачать 2,91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: