Пікіржазған химия ғылымдарының докторы, профессор С. М. Тәжібаева
жүктеу/скачать 3,1 Mb. Pdf көрінісі
|
| 66
3-с урет . Ал кил бен зо л ды кү кі рт тің сұй ық т риок си ді мен диок си ді қо с па сы мен су ль фир ле у дің те х но ло гиялық сыз ба сы: 1 – а л кил бен зо л дың ыды сы; 2 – сұй ық SO 2 ыды сы; 3 – сұй ық SO 3 ыды сы; 4 – қо с па ла уыш; 5 – с уль фу ра тор; 6 – б у ла ғыш ку б; 7, 17, 22 – ж о ға ры қы сым да ғы сор ғыш, 8, 15, 18, 20, 25, 30 – жы лу а л м ас тыр ғыш тар; 9, 29 – үр леп ұшы ру ба ға на ла - ры; 10 – т ам шы ла т қыш; 1 1, 14 – сор ғыш тар; 12 – нейт ра ли за тор; 13 – сіл ті нің ыды сы, 16 – пас та жи на ғы шы, 19 – ав ток - лав; 21 – ши кі с уль фо но л дың жи на ғы шы; 23 – қыз дыр ғыш-б у лан дыр ғыш; 24 – к е ңейт кіш; 26 – ажы ра тып бө ле тін жи на - ғыш; 27 – а л к ан дар дың ыды сы, 28 – дай ын өнім жи на ғы шы 4.1.Аниондыбеттік-активтізаттардыалу 67 Суль фирлеу тем пе рату ра сы – -2 ÷ -5 о С; реак циялық қос па да ғы ал кил бен зол мен кү кірт триок си ді нің моль дік қа ты на сы – 1:1,1- 1,25; суль фирлеу те рең ді гі – 96-98 %. Реак циялық мас са ның там шы ла рын бө ліп алу үшін кү кірт диок си ді мен триок си ді нің бу ла ры суль фу ра тор дан (5) үр ле гіш ба ға на ға (29), одан кейін кон ден са тор ға (30) жі бе ре ді; мұн да олар кү кірт диок си ді не қа ны ғып, суль фаттау ға қайта ора ла ды. Реак ция- лық қос па да 20 %-ға жуық ері ген SO 2 кі ре ді. Оны, ал ды мен, бу- ла ғыш куб та (6), одан кейін 9-ба ға на да 40 о -қа дейін қыз ды рылған суль фо мас са дан ауа өт кі зу ар қы лы үр леп шы ға ра ды. Ба ға на үш го ри зон тальді тор мен жаб дық тал ған вер ти каль ді ци ли ндр лік ап па- рат тү рін де бо ла ды. Ауаны ап па рат тың тө мен гі то ры ның ас ты нан жі бе ре ді. Ба ға на дан шық қан ауа мен SO 2 қос па сы там шы лат қыш (10) ар қы лы пай да ла ныл ған газ дар ды та за лауға жі бері ле ді. SO 2 қал дық мөл ше рі 2 % (мас.) құ райт ын реак циялық мас са ба ға на дан (9) нейт ра ли за тор ға (12) бе ре ді. Нейт ра ли за тор де ге- ні міз – ара лас тыр ғы шы бар ци ли ндр лік ап па рат, ол реак ция жы лу ын азайту үшін реак циялық мас са үз бей өт кі зі ліп тұ ра тын сырт қы то ңа зыт қыш пен (15) жаб дық тал ған. Нейт ра ли за цияны 5 о С-ге дейін суы тыл ған 8-10 %-дық сіл ті ері тін ді сі мен жүр гі зе ді. Ней- т ра ли за ция тем пе ра ту ра сын 32-40 о С, нейт ра ли за ция дан кейін гі ері тін ді нің рН көр сет кі шін 8,0-8,5 ара лы ғын да ұс тап оты ра ды. Нейт рал дан ған па станы бө лу ге жі бе ре ді. Қыз дыр ған кез де эмуль сияны бұ зу нә ти же сін де реак цияға түс пе ген ор га ни ка лық зат тар ды бө ліп ала ды. Ол үшін па станы жы лу ал мас тыр ғыш та (18) 0,8-1,0 МПа қы сым да 150-165 о С-ге дейін қыз ды ра ды, одан кейін тұн дыр ғыш-ав ток лав қа (19) жі бе ре ді, мұн да суль фо нол дың су да ғы ері тін ді сін суль фаттал ма ған ор га ни ка лық қо сы лыс тар- дан бө ліп ала ды. Ав ток лав тың жо ғар ғы жа ғы нан кө мір су тек тер- ді, ал тө мен гі жа ғы нан ши кі суль фо нол ды (ыс тық) жи на ғыш қа (21) шы ға рып оты ра ды. Бұл суль фо нол 30 % (мас.) не гіз гі зат тан, 5 % (мас.) суль фаттал ма ған қо сы лыс тар дан, қал ға ны су дан тұ ра- ды. 0,4-0,5 МПа-ға дейін дрос сел деуден кейін ши кі суль фо нол ды бу лан дыр ғыш қа (23) апа ра ды. Бұл кез де су буы мен ай дау ар қы- лы су жә не суль фаттал ма ған зат тар дың бір бө лі гі бө лі ніп шы ға- ры ла ды. «Құ быр да ғы құ быр» тип тес бу лан дыр ғыш (23) жо ға ры қы сым да ғы бу мен 140-150 о С тем пе ра ту ра ға дейін қыз ды ры ла ды. Бу лан дыр ғыш тан кейін қос па ны ке ңейт кіш ке (24) та ғы бір рет дрос сел дей ді. |