КОЛЛАБОРТИВТІ БІЛІМ БЕРУ ОРТАСЫНДАҒЫ ЦИФРЛЫ ПЕДАГОГ: ӘЛЕМДІК ТӘЖІРИБЕ, ИННОВАЦИЯЛЫҚ ӘДІСТЕМЕ ЦИФРОВОЙ ПЕДАГОГ В КОЛЛАБОРАТИВНОЙ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОЙ СРЕДЕ: МИРОВОЙ ОПЫТ, ИННОВАЦИОННЫЙ МЕТОД 263
The P.L.A.Y. Project бағдарламасының негізгі сипаттамалары:
-
1.5-
5 жастағы балалар үшін ең тиімді әдіс, бірақ оны мектеп жасының басында қолдануға
болады;
-
P.L.A.Y. бағдарламасы кем дегенде 25 сағат бойы қолдану қарқындылығына
арналған;
-
жаттығулар, әдістер, іс
-
шаралар тек әрбір балаға жеке таңдалады;
-
әлеуметтенумен қатар сөйлеу және коммуникативті дағдыларды дамытуға басты назар
аударылады;
-
егер үйде және мектепке дейінгі мекемеде баламен жасалған стратегия бойынша;
-
бала ата
-
анамен/ маманмен қарым
-
қатынасқа түсуі керек;
-
терапияның стратегиялық бағытын анықтау қажет(мысалы, әлеуметтік немесе тілдік
дағдыларды дамыту);
-
ата
-
ана/маман өзара әрекеттесу кезінде баламен оған қатысты мұғалім/ойын серіктесі рөлін
атқаруы керек екенін есте сақтауы керек;[12]
The P.L.A.Y project бағдарламасының тиімділгі
Бұл бағдарламаны қолданғаннан кейін бала шынымен де әлеуметтік белсенділікке ие
болады, бірақ баланың ауыр бұзылуына әкелетін негізгі себебін жою үшін әдіс
-
тәсілдерді мұқият
қарау қажет. Көптеген ата
-
аналар бұл әдіс туралы өте жақсы пікірлер айтады. Оның тәжірибелі
дәрігерлер мен тәрбиешілер арасында көптеген жанкүйерлері бар. Жеке көзқарас пен терең
әлеуметтенуге бағытталған аутист ата
-
аналар мен терапевттер жақсы нәтижелерге қол жеткізе
алады. [12]
Карталар арқылы балама байланыс жүйесінің (Pictures Exchange Communication System, PECS) қысқаша сипаттамасы PECS (Карталар арқылы балама байланыс жүйесі; Pictures Exchange Communication System)
-
аутистік спектрі бар, ауызша сөйлеу тілі дамымаған немесе өте нашар дамымаған балалар үшін
пайдаланатын байланыс жүйесі. Бұл жүйе кезінде балалар өтініш білдірді, оқиғаға түсініктеме
беруді, сұрауды, сұраққа жауап беруді суретті/картаны пайдалана отырып өз қажеттілігін
білдіретін байланыс тілі.
PECS
(Карталар арқылы балама байланыс жүйесі; Pictures Exchange Communication System)
қолданатын балалар алдымен жеке суреттер арқылы сөйлесуді үйренеді,қарым
-
қатынас жасауға
үйренеді, кейінірек карталарды біріктіру дағдыларын игеріп, осылайша күрделі мәлімдемелерді
баяндайды.
PECS 1985 жылы АҚШ
-
та философия мамандығының докторы Энди Бонди мен магистр,
сертификатталған логопед (CCC
-
SLP) Лори Фросттың басшылығымен аутист балаларға
(адамдарға) байланыс жүйесі ретінде жасалды.[3]
Әдістің мақсаттары/қолдану аясы
P
ECS мақсаты
–
Функционалды қарым
-
қатынасқа үйрету
Оқыту ерте жастан басталады. Олар оны оқу орнында да, үйде де тренинг түрінде өткізеді.
PECS, ең алдымен, вербалды емес адамдармен қолданылғанымен, сөйлеуі негізінен
эхолалиядан тұратын адамдарға, сондай
-
ақ
бөлінбейтін сөйлеуі бар немесе мағыналы сөздер мен
жест
-
ишаралардың өте шектеулі репертуары бар адамдарға пайдалы болуы мүмкін.
Қолдану технологиясы
PECS тренингін бастау үшін келесілер қажет:
-
оқушының қарым
-
қатынас дағдыларын бағалау;
-
оқушы үшін қандай пәндер немесе әрекеттер ең тартымды екенін анықтау;
-
оқу ортасын ұйымдастыру (қажетті пәндерді оқушыға қол жетімсіз ету);
-
материалды дайындаңыз (карталар, альбомдар).[1]
-
PECS оқыту 6 кезеңнен тұрады.
Әр кезеңнің өту уақыты белгілі бір оқушыға байланысты және
бір таныстыру сабағынан
бірнеше жаттығу сабақтарына дейін созылуы мүмкін.
1 кезең: қарым
-
қатынас жасау
Білім алушы қарым
-
қатынастың "мәнін" түсінуі керек: ол басқа адамға жүгінуді (оған қол
созу арқылы),бағытталған әрекетті (оған карточка беру арқылы) жүзеге асыруды және қажетті
нәтижені, яғни қажетті пәнді алуды үйренеді.