Үдерістерді оптимизациялау және үздіксіз жақсарту
Кәсіпорынның стратегиялық мақсаты, мүдделі тараптардың пайдасын қамтамасыз ету және қызметті жетілдіру үшін, үдерістерді үздіксіз жақсарту болып саналады.
Үдерісті жақсарту қалып жатқан мәселелерге байланысты, сондай-ақ мақсаттарды жасағанда және ары қарай дамыту бойынша шешім қабылдағанда қолданылады.
Басқарушылық қызметті дамыту туралы жұмыскерлерді хабар ету және қатысуға жәрдемдесу үшін, келесідей шараларды орындау қажет:
- көшбасшыларын өздері таңдау арқылы, үлкен емес топтарды құру;
- сапа менеджменттінің ұйымдастырушылық қызметінің жалпы бөлігі сияқты, жұмыскерлердің дағдысын жақсарту және тәжірибе жинау, білім деңгейін көтеру.
Үдерістерді үздіксіз жақсартудыды жүргізудің екі негізгі тәсілі бар:
- жаңа үдерістерді енгізу немесе бар процестерді жақсартуға және қайта қарастыруға әкелетін, жарып өту жобалары;
- бар үдерістер шеңберінде, жұмыскерлермен жүргізілетін, кезеңдік үздіксіз жақсарту қызметі.
Жарып өту жобалары, бар үдерістерді қайта жобалауды әдетте жүзеге асырады және өзіне келесілерді қосады:
- жақсарту бойынша жобаға қысқаша шолу және мақсаттарды анықтау;
- бар үдерістердің анаизі және оны өзгерту мүмкіндігі;
- үдерісті жақсартуды анықтау және жобалау;
- жақсарту енгізу;
- үдерісті жақсартуды анықтау және сенімділігін тексеру;
- жақсартудың қол жеткізген бағасы, соның ішінде алған қорытындылар.
Жарып өту жобалары, менеджмент жобаларының әдістерін қолданушы, жетістікті және тиімді әдіспен басқарылады. Өзгертулер енгізген соң, жобаның жаңа жоспары, үздіксіз менеджмент үдерісінің негізі боп қызмет етеді.
Ұйым қызметшілері үдерісті жақсарту бойынша, жақсы ойларды ұсынушылар болып саналады және жұмыс тобыңа үнемі қатынасып отырады. Үдерісті үздіксіз жақсартудың нәтижелерін түсіну үшін, кезеңдік қызметті басқару қажет. Кәсіпорында, жұмыска тартылған қызметкерлерді, жақсартуға байланысты өзгерісер үшін, лауазыммен, техникалық қамтамасыз етумен, қажет ресурстармен қаматамсыз ету қажет.
Үздіксіз жақсарту, екі көрсетілген әдістердің біреуі арқылы қарастырады:
- жақсарту себебі – оған жұмыс істеу мәселесін көрсете, жақсарту үшін аймақ таңдау арқылы, үдеріс мәселесін анықтау қажет;
- нақты жағдай – көбінесе пайда болатын мәселелер түрін анықтау үшін, мәліметтерді талдау және не үшін жинау қажет, қызмет етуші үдерістердің тиімділігін және нәтижелігін бағалау қажет;
- анализ – мәселенің басты себебін анықтау және тексеру қажет;
- шешімдердің мүмкін идентификациясы – қайта пайда болуын жоққа қылдыратын және ең басты мәселерді жойатын, ең жақсы шешімдерді таңдау және енгізу, балама нұсқаларды зерттеу қажет;
- зардапты бағалау – жақсарту бойынша тапсырма орындалды және шешім іске асты, мәселе және басты себеп жойылды, олардың әсері азайғаның расстау қажет;
- жаңа шешімдерді енгізу және стандарттау – ескі үдерісті, жетілдірілгенге ауыстыру қажет, сөйтіп басты мәселенің және мәселенің қайта пайда болуын болдырмау.
- жақсарту бойынша әрекетті аяқтағанан кейін, үдерістің тиімділігін және нәтижелігін бағалау – жақсарту бойынша, жобаның нәтижелігін және тиімділігін, оның шешім қабылдауын ұйымдастыруда, қарастыру және бағалау қажет.
Ұсынылған әдебиеттер: 3 - 4.
Тақырып 3. Сапа менеджмент жүйесінің құрылымы
1 Сапа менеджмент жүйесінің түсінігі және мазмұны. ISO 9001:2008 халықаралық стандарттар талабы;
2 Сапа менеджмент жүйесінің құрылу алгоритмі;
3 Сапа менеджментінің жүйесінің сертификациясы.
Сапа менеджмент жүйесінің түсінігі және мазмұны. ISO 9001:2008 халықаралық стандарттар талабы;
Сапа менеджмент жүйесі (СМЖ) – сапаны басқаруға қажет, үдерістер мен құралдар, әдістер, ұйымдастырушылық құрылымдар жиынтығы.
Кәсіпорын менеджмент жүйесінің элементті, сапа менеджмент жүйесі болып табылады. Сапа менеджмент жүйесінің мазмұнының жалпы түрі 4 суретте көрсетілген.
Сапа менеджмент жүйесінің мақсатты нысаны болып, келесілер саналады:
- кәсіпкерлік қызметті үздіксіз жақсарту;
- халықаралық және отандық нарықтарда кәсіпорынның бәсекелестігін көтеру;
- кәсіпорын қызметінің тиімділігінің жалпы көрсеткіштерін көтеру.
4 Сурет – Сапа менеджмент жүйесінің мазмұны
Сапа менеджмент жүйесін қолданудан түскен, басқа да пайдалар:
- функционалдық міндеттерін орындау анықтығы және айқындыққа байланысты қызметкерлердің уәжін көтеру;
- сапа аймағында қызметкерлердің білімін көтеру;
- кәсіпорынның ішкі үдерістерінің тиімділігін көтеру;
- өндіру деңгейін және өндірілетін тауарлар сапасын көтеру, қызметтер және ақаулық деңгейін азайтуға байланысты шығындарды азайту;
- қызметті жүргізу кезіңде, шығындарды анықтау және жою үдерісін дамытуды көтеру қажет;
- материалдық құралдарды бөлу және жоспарлау механизмін, ішкі комуникацияларды жақсарту;
- олардың шарттарын орындау арқылы, тұтынушылардың қанағаттандырылғандығын көтеру.
Сапа менеджмент жүйесіне байланысты, Қазақстанда пайда болған «мифтер»:
- бірінші «миф» – кәсіпорын (ұйым) сапа менеджмент жүйесінің көмегінсіз, жұмыс істей алады;
- екінші «миф» – сапа менеджмент жүйесі, міндетті сертификацияға жатады;
- үшінші «миф»– сапа менеджмент жүйесі, көптеген шығындарды қажет етеді;
- төртінші «миф» – сапа менеджмент жүйесі, құжат айналымын ұлғайтады;
- бесінші «миф» – сапа менеджмент жүйесі, көп еңбек шығындарын қажет етеді.
Халықаралық тәжірибеде, сапа менеджмент жүйесі, халықаралық стандарттармен регламенттеледі.
Сапа менеджмент жүйесінің қойылған талаптарында, қазіргі кезеңде дүние жүзінде стандарт ISO 9001:2008 серия болып саналады, қайсысы 5 суретке сәйкес, ISO 9000 сериясының стандарттар элементтерінің негізі болып табылады.
Рисунок 5 –ISO 9000 серия стандарттарының құрылымдық элементтері
ISO 9000 серия стандарттары, халықаралық менеджмент жүйесінің моделі, кәсіпорын тұтынушыларының және басқа қызықтырушы жақтардың, божамдары мен талаптарын қанағаттандыруға қажет.
Алдағы көресетілген стандарттар сериялары, ISO стандарттизация бойынша, халықаралық ұйымдастық комитетімен жасалынды.
Стандарттизация бойынша халықаралық федерацияның мемлекеттік ұйымдары, халықаралық стандартизация бойынша ұйымдар болып табылады. ISO техникалық комитетімен, халықаралық стандарттарды жасау жүргізіледі.
Қазіргі кезде, Қазақстанда, мемлекеттік аналогтары жұмыс істеуде, ГОСТ РК стандарттары.
Сапа менеджмент жүйесінің негізгі орналасуын, ISO 9000 стандарттар сериясы анықтайды.
ISO 9000 стандарттар сериясы келесіден тұрады:
- ISO 9000 сериясы – сөздік және негізгі ережелер. ISO 9000 серия стандарттың қолдану түсінігі және біріңғай түсіну терминнің орнату үшін қажет стандарттар.
- ISO 9001 сериясы – талаптар. Кәсіпорын талапқа сай болуы тиіс, сапа менеджмент жүйесінің талабын стандарт анықтайды.
- ISO 9004 сериясы – қызметті жақсарту бойынша ұсыныстар. Менеджерлер үшін жасалынған, барлық мүдделі жақтардың шарттарын қанағаттандыру және ұйымның қызметтін жақсарту үшін, сапа менеджменттінің сегіз принципін ұсынуға негізделген стандарттарды қамтиды.
Сапа менеджмент жүйесінің ISO 9001:2008 серия стандарттарына қойылатын талаптар:
- үдерістік тәсіл;
- құжаттама жүргізу ( құжат әртүрлі типтегі тасымалдаушыларда болуы мүмкін). 6 суретке сай, қажетті құжаттардың құрылымдық элементті көрсетілген.
6 сурет – Сапа менеджмент жүйесінің құжаттамасы
- жоғары басқарушылардың жауапкершілігі (көшбасшылығы). Жоғары басшылық сапа саласында мақсатты және саясатты, миссияны жасау қажет. Барлық құрылымдық бөлімшелерге мәліметтерді жеткізу. Жоғары басшылық қойған мақсаттарға жету үшін, кәсіпорынды қажет құралдармен қамтамасыз ету керек.
- қызметкерлердің біліктілігі, дайындығы және хабардар болуы. Бұл параметр біліктілікті көтеруді мәліметтеуші құжаттама және білім деңгейі негізінде орналасады.
- инфрақұрылымдық қамтамасыз ету. Кәсіпорын (ұйым) инфрақұрылымын анықтау, қамтамасыз ету және жұмыс жағдайын ұстау. Инфрақұрылым қамтиды: ғиамараттар, жұмыстық кеңестік (жұмыс орны), үдерістер үшін жабдықтар (техникалық және программалық құралдар), қамтамасыз ету қызметі (негізгі әрекетті ұстауға бағытталған қызметтер, мысалы: кәсіпорынға тиіс ақпараттық технология және байланыс, көлік). Өнімдерге қойылатын талаптарға сай жетістерге жету үшін, кәсіпорын ортаны анықтау және басқару тиіс.
- өнімге қатысты талаптарды анықтау. Кәсіпорын тұтынушылармен орнатылған талаптарды анықтау, соның ішінде жеткізуге және жеткізуден кейінгі қызметке қойылатын талаптар; Ол белгілі болса, нақты және жорамалды қолдану үшін қажет, тұтынушылармен анықталмаған талаптар; Өнімге қойылған, нормативтік және реттеушілік талаптар; Кәсіпорын үшін қажет кез келген қосымша талаптар; Тұтынушылармен байланысты ұстап тұру үшін, кәсіпорын нәтижелі шараларды анықтау және орындау тиіс.
- өлшеу, анализ және жақсарту.
Сапа менеджмент жүйесін құру алгоритмі
Сапа менеджмент жүйесін құру алгоритмі өзіне келесі кезеңдерді қосады;
- сапа менеджмент жүйесі енгізу маңыздылығы және қажеттілігі туралы шешімді қабылдау;
- сапа менеджмент жүйесін енгізу бойынша бойынша бюджетті анықтау;
- сапа менеджмент жүйесі енгізу маңыздылығы және қажеттілігі туралы кәсіпорын қызметкерлерін ақпараттандыру;
- сапа менеджмент жүйесіне қойылатын талаптарды комплекстік зерттеу және халықаралық стандарттарды игеру;
- сапа менеджмент жүйесін енгізу бойынша қәсіпқой қызметтерді ұсынушы консалтингтік ұйымды таңдау;
- сапа менеджмент жүйесін енгізу бойынша арнайы топты құру;
- оқыту курстарын, ақпараттық түсіндірушілік семинарларды ұйымдастыру;
- сапа менеджмент жүйесін енгізу бойынша жұмыс деңгейін анықтау, басқарушылық аудитті жүргізу.
- сапа менеджмент жүйесінің моделін жоспарлау және жасау;
- сапа менеджмент жүйесінің қызмет етуі және басқару бойынша құжаттама жасау (миссия, саясат, мақсаттар, стратегия, сапа бойынша анықтама, кәсіпорын стандарттары, методологиялық анықтама, номенеклатура жә т.б.).
Достарыңызбен бөлісу: |