Өткізгіш бөлігі.Ауыру сезімін қабылдағыштардан серпіндерді өткізетін арнайы жүйке талшықтары болады. Екі түрлі талшықтарды ажыратады

Өткізгіш бөлігі.Ауыру сезімін қабылдағыштардан серпіндерді өткізетін арнайы жүйке талшықтары болады. Екі түрлі талшықтарды ажыратады:

Өткізгіш бөлігі.Ауыру сезімін қабылдағыштардан серпіндерді өткізетін арнайы жүйке талшықтары болады. Екі түрлі талшықтарды ажыратады:

● біріншісі, миелин қабығымен қапталған, жуан (жуандығы 1-4мкм) – А-талшықтары, серпіндерді секундына 5-30 метр жылдамдықпен өткізеді; Бұл талшықтардың аяқшалары ауыр механикалық, температуралық ықпалдардан қозады және біріншілік, орныққан (эпикритикалық) қатты ауыру сезімін туындатады;

● екіншісі, миелин қабығынсыз, жіңішке (жуандығы 1 мкм-ден аз) С- талшықтары, серпіндерді секундына 0,4-2 метр жылдамдықпен өткізеді. Бұл талшықтардың аяқшалары бүлінген тіндерде пайда болған биологиялық белсенді заттармен қоздырылады. Бұл кезде екіншілік, жақсы орнықпаған (протопатиялық), біртіндеп күшейетін, сыздап немесе күйдіріп ауыруатын сезім байқалады.

Орталық бөлігі. Ауыру сезімі мый қыртысында қалыптасады. Ноцицепторлардан ауыру туындататын серпіндер жұлынға түсіп, одан жұлын-таламус жолымен сопақша және ортаңғы мый арқылы таламустың ядроларына жетеді. Бұл ядролардан серпіндер мый қыртысына тарайды, онда серпіндердің талдануы, ажыратылуы болып, ауыру сезіледі.

• Орталық бөлігі. Ауыру сезімі мый қыртысында қалыптасады. Ноцицепторлардан ауыру туындататын серпіндер жұлынға түсіп, одан жұлын-таламус жолымен сопақша және ортаңғы мый арқылы таламустың ядроларына жетеді. Бұл ядролардан серпіндер мый қыртысына тарайды, онда серпіндердің талдануы, ажыратылуы болып, ауыру сезіледі.
• Жұлын мен сопақша мый деңгейлерінде ноцицепторлардан шыққан серпіндердің біразы олардың қимылдық нейрондарына ауысып, аяқ-қолды бүгетін бұлшықеттердің жиырылуына әкеледі.
• Ноцицепторлардан шығатын серпіндердің біршамасы жұлын мен сопақша мый деңгейлерінде дербес жүйкелік жүйелердің мыйға бағытталған нейрондарына өтеді.

Ауыру сезімін реттейтін «қақпалық тетік». МТ- миелин қабығымен қапталған жуан; МЖТ-миелин қабығы жоқ жіңішке жүйке талшықтары; Т-жұлынның артқы мүйізіндегі екінші қатардағы нейрондар; Н-желатиналық заттың аралық нейрондары; (+) -сергітетін әсер, (-) -тежейтін ықпал

• Ауыру сезімін реттейтін «қақпалық тетік». МТ- миелин қабығымен қапталған жуан; МЖТ-миелин қабығы жоқ жіңішке жүйке талшықтары; Т-жұлынның артқы мүйізіндегі екінші қатардағы нейрондар; Н-желатиналық заттың аралық нейрондары; (+) -сергітетін әсер, (-) -тежейтін ықпал
• Тексерулер бойынша желатиналық заттың нейрондары жұлынның артқы мүйіз нейрондарына серпіндердің түсу жолдарын ашып-жауып тұратын қақпа міндетін атқарады.
• Сонымен, ноцицепциялық тітіркендіргіштерге жұлын бірінші болып жауап қайтарады. Ары қарай оларға мыйдың торлы құрылымы, мезоэнцефалиялық аймақ, таламус, лимбикалық жүйе, мый қыртысы жауап қайтарады. ОЖЖ-де желатиналық заттың нейрондарына сергітетін ықпал ете алады. Содан жұлынның аралық Т-нейрондарының белсенділігі тежеледі