- бозару, бөртпе (аурудың 8-12 күндері, розеолезді бөртпе түрінде, аз мөлшерлі, көбінесе ішіне, кеуденің төменгі жағына шығу, 2-3 күн себелеп шығуы тән)
Падалка белгінің оң болуы (оң жақ мықын аймағында дыбыстың тұйықталуы)
нәжісі қалыпты, кейде ботқа тәрізді (тәулігіне 2-3 реттен аспайды)
Жүрек-тамыр жүйесінің бұзылыстары:
салыстырмалы брадикардия
АҚ төмендеуі (гипотония)
пульстің дикротиясы (реттік жұптап соғу)
Перифериялық қанның өзгерістері: 1-ай аптада шамалы лейкоцитоз, одан кейін лейкопения қалыптасады. Салыстырмалы лимфомоноцитоз, анэзлофилин тән
Диагностикасы
Клиникалық белгілері мен эпидемиологиялық мәліметтері бойынша қойылған болжам диагноз келесі лабораторлы әдістер арқылы дәлелденеді:
-бактериологиялық
-гемокультураны бөлу (қызба кезеңінде – қанды өт қосылған ортаға себу)
-нәжісті және зәрді қоректі ортаға себу (аурудың 2-ші аптасынан бастап). --Диагностикалық маңыздылығы салыстырмалы
розеолалардан, сүйек миынан қоздырғышты бөліп алу. Ем сүзектің сирек кездесетін түрлерінде (пневмосүзек, менингосүзек) қоздырғышты қақырықтан, ликвордан да бөлуге болады.
-маңыздылығы 100%
-серологиялық әдістер (сырқаттың 2-3 аптасынан)
-Видель реакциясы (агглютинация әдісі)
-тура емес гемагглютинация реакциясы (ТЕГР)
Салыстырмалы диагностика келесі аурулармен жүргізіледі: грипп, бөртпе сүзек, Бриль ауруы, бруцеллез, инфекциялық мононуклеоз, Қу қызбаcыб лептоспироз т.б.
Емі
Тек қана ауруханада жүргізіледі:
Күн тәртібі-қатаң төсектік. Қызба түскенге дейін 10-11 күнге дейін
Диета 13 немесе 1-ші (асқынған кезде)
Этиотропты ем
-левомецитин (0,5 тәулігіне 4 рет ауыз арқылы) немесе левомецитин сукуинат (1,0 х 3 рет б/е немесе тамыр ішіне)
-ампициллин )2 млн бірлік тәулігіне 1-6 рет)
-бисептол 480 )2д х 3 рет)
-ципрофлоксацин (500-750 мг х 2 рет, ауыр түрлерінде тамыр ішіне 200-100 мг тәулігіне 2 рет)
-афлаксации (400.800 мг х 2 рет)
Дезинтоксикациялық ем ( гемодез, реополиглюкин т.б. сұйықтықтар 30-50 мл/кг салмаққа