Неміс классикалық эстетика (И. Кант, Ф. Шеллинг, Г. Гегель, )
Неміс классикалық эстетиканың жетістіктері: - өнердің қасиетті құндылығын және қоғам тарихында оның рухани рөлін дәлелдеп берді («өнер – адам әрекетінің жоғарғы принципі»). әдемілік пен өнердің мәнін сипаттайтын түйінді ұғымдарды ұсынды — «мақсатсыз мақсатқа сәйкестік» (Кант), «құбылыстағы мән» (Шиллер), «шектеуліде шексіздіктің бейнесі» (Шеллинг), «абсолюттік идея оның сыртқы өзге болмысында» (Гегель) Гегель эстетика пәнінің анықтамасын берді: эстетиканың пәні «әдеміліктің кең патшалығы, дәлірек айтқанда, өнер саласы, немесе, одан да дәлірек, - көркем шығармашылық». И. Кант Ф.Шеллинг Г. Гегель
Қазақ халқының эстетикалық сана ерекшеліктері:
- «мимезис» - өнердің негізі ретінде танылады: а) зергерлік өнеріндегі «аң стилі»; б) халық би өнерінде жануарлар мен құстардың қымылдарына еліктеу ( мысалы, ежелгі «Өртеке» биі)
а) қасқырдың сақтығын, батылдығын, шыдамдылығын үлгі ретінде жоғары бағалау және оған еліктеу в) Қошқар-атаның бүгілген мүйізін өрнектің негізі ретінде алу - құндылықтардың экзистенциалды сипаты (тірші-лікпен байланысы): «Жеті қазына», «Жеті ырыс» - шешендік өнерінің (айтыс ) және домбырада орындаған күй өнерінің үстемдігі
Өнер, кең мағынада, кәсіпшілдіктегі шеберлік (зергердің, темірші ұстаның, киіз және текемет тоқитын қолы шебер әйелдердің, мазар құрылысшы ұстаның) ретінде танылған;
тар мағынада, көркем шығармашылық (музыкалық аспаптарда ойын өнері, шешендік өнері, би өнері) ретінде танылған
Қазақ халқының кеңістіктегі өнер түрлері: мүсін (даладағы тас балбал), сәулет өнері (мазар), сәнді-қолданбалы, киіз-текемет жасау өнері, тоқу, былғары бұйымдарды жасау өнерде жүзеге асырылған ою-өрнек
