Психологические основы подготовки педагогов-психологов к работе с одаренными школьниками

Қазақ Психология Қоғамының ақиқат мүшесі Психология ғылымдарының докторы Психология ғылымдарының халықаралық академиясының академигі Ресей жаратылыстану академиясының профессоры.

Шанырақ шаттығы

Шанырақ шаттығы

• туғаннан 1 жасқа дейінгі

кезең – нәресте жас кезеңі.

• 1-ден 3 жасқа дейінгі кезең –

бөбектер жасы. Бұл кез баланың

тілі шығып, денесі нығайып,



ойнай бастау мезгілі;

• 3- тен 7-ге дейінгі кезең – сәбилік жас. Бұл жастағы сәбилер жұмыстың қарапайым түрлерін орындауға кіріседі.

Қыздар аналарына, ұлдар әкелеріне көмектесе бастайды;

• 8-ден 11 жасқа дейінгі жас – періште жасы. Психикалық және физиологиялық даму жағынан қыз бала ұл балаға қарағанда (1-1,5 жыл) алда келеді. Бұл жас кезеңін періште жас кезеңі деп атау себебі әдет-ғұрыптарды сақтау міндеттелінді;
• 12 жастан 15 жасқа дейінгі кезең – бозбала жасы. Бұл мезгіл ұл мен қыздардың есейіп қалған кезі. Үйге қонақ келсе қыздар қонақтардың көзіне көрінбейді, ұлдарды үлкендермен табақтас етеді;

• 15 жастан бастап үлкендер жасы. Бұл кез ұлдарды үйлендіріп, еншісін бөліп беріп, қыздарды ұзату мезгілі болатын.
• Бұл айтылған кезеңдерге қарай, сол кезеңдегі бала өзінің ісін соған түгелдей арнап отырған.

• Э.Эриксон (1902-1979) тұлғаның психосоциалдық дамуының 8 сатысын бөліп көрсетті. Оның әрбірінде адам мағынасы сананың, психиканың қарама-қарсы жағдайларының арасындағы кикілжіңнің (конфликт) болып табылатын спецификалық тоқырауды (кризис) бастан кешіреді

1. Қоршаған әлемге сенім-сенімсіздік (0-1 жас);

2. Тәуелсіздік сезімі – ұят пен күмәнді сезіну (1-3 жас);

3. Ынталық – күнә сезімі (4-5 жас);

4. Еңбек сүйгіштік – жарты кештік сезім (6-11 жас);

5. Белгілі бір жынысқа сәйкестігін түсіну – бұл жынысқа сәйкес келетін мінез-құлық түрлерін түсінбеу (12-18 жас);

6. (19-25жас) Интимдік қатынасқа ұмтылу – айналадағылардан оқшаулану (ерте есею);

7. (26-48 жас) өмірлік белсенділік - өзіне ғана бағытталу, жас шама проблемалары (қалыпты есею);

8. (49-60...жас) өмірді толыққанды сезіну (кеш есею).