«ПСИХОЛОГИЯ ЖӘНЕ АДАМ ДАМЫУ» бойынша дәрістер жиынтығы - Автор психология магистрі аға оқытушы
- Матаев Берік Айтбаевич
1-тақырып. Психология пәні, міндеттері мен әдістері - 1.Психология ғылымы жайлы түсінік.
- 2. Психология пәні.
- 3. Психологияның дамуының негізгі кезеңдері.
- 4. Психологиядағы зерттеулердің әдістері.
- 5. Қазіргі заманғы психологиясының негізгі салалары.
-
-
Психология – психикалық құбылыстардың (жан қуаттарының) пайда болу, даму және қалыптасу заңдылықтарын зерттейтін ғылым. - Психология – психикалық құбылыстардың (жан қуаттарының) пайда болу, даму және қалыптасу заңдылықтарын зерттейтін ғылым.
- “Психология” термині гректің екі сөзінен тұрады: оның біріншісі –“псюхе” (жан), екіншісі – “логос” (сөз, ілім), яғни жан туралы ілім деген мағынаны білдіреді.
- Психикалық қалып (кейіп) – адамның түрлі көңіл-күйінің тұрақты компоненттері (шабыт, үрейлену, абыржу, сергектік, белсенділік, депрессия, стресс аффект және т.с.с.).
Психикалық қасиеттер – бір адамды екінші бір адамнан ажыратуға негіз болатын ең маңызды, ең тұрлаулы ерекшеліктер. - Психикалық қасиеттер – бір адамды екінші бір адамнан ажыратуға негіз болатын ең маңызды, ең тұрлаулы ерекшеліктер.
- Темперамент
- Мінез
- Қабілет
- Тұлға бағыттылығы (дүние таным, сенім, қызығушылық және т.с.с.
І - кезең - Психология – жан туралы ғылым ретінде.
- Бұл психологияға екі мың жылдан астам уақыт бұрын берілген анықтама.
- Жанның болуын адам өміріндегі түсініксіз құбылыстардың барлығын түсіндіруге тырысқан.
ІІ - кезең - Психология сана туралы ғылым ретінде.
- ХVІІ ғасырда жаратылыстану ғылымдарының дамуымен басталды. Ойлау, сезіну, тілей алу сана деп аталды. Негізгі зерттеу әдісі адамның өзін-өзі бақылап, фактілерді сипаттауы болды.
ІІІ - кезең - Психология мінез-құлық туралы ғылым ретінде.
- ХХ ғасырдан басталады. Психологияның міндеті – тікелей көруге болатын құбылыстарды бақылау, яғни мінез-құлықты, адамның реакциялары.
- Адамның қылығын тудыратын түрткілер есепке алынбады.
ІV - кезең - Психология – психиканың заңдылықтары мен механизмдерінің фактілерін зерттейтін ғылым ретінде.
Қазіргі заманғы психологиясының негізгі салалары: * Жалпы психология; * Балалар психологиясы; * Салыстырмалы психология; * Әлеуметтік психология; * Медициналық психология; * Клиникалық психология; * Жас ерекшелік психологиясы; * Дифференциалды психология; * Девиантты психология; * Эксперименталды психология; * Еңбек психологиясы; * Заң психологиясы; * Әскери психология; * Педагогикалық психология; * Этнопсихология; * Диагностикалық психология * Консультациялық психология; * Психологиялық ағарту; * Топ психологиясы; * Түзету психологиясы т.б. - * Эксперименталды психология; * Еңбек психологиясы; * Заң психологиясы; * Әскери психология; * Педагогикалық психология; * Этнопсихология; * Диагностикалық психология * Консультациялық психология; * Психологиялық ағарту; * Топ психологиясы; * Түзету психологиясы т.б.
Психологиядағы зерттеу әдістері: 2-тақырып. Психика ұғымы - 1) объективті шындықты түйсік, қабылдау, елестету, сезім, ерік, ойлау арқылы белсенді бейнелейтін мидың жүйелі қасиеті;
- 2) адамның жан-дүниесінің сапалық күйі мен сипатын жинақтайтын рухани бірлестігі;
- 3) Психика – бұл жоғары дамыған мидың материясы және объективті дүниенің субъективті бейнелеуі.
Адам психикасының айырмашылығы - 1)Жануарлардың мінез-құлқы барлық уақытта биологиялық матифтермен байланысты жануарлардың мінез-құлқы негізінде биологиялық қажеттілік жатыр.
- 2)Жануарлардың мінез-құлқы барлық уақытта тікелей қабылданған стимулдармен ғана анықталады.
- 3)Жануарларда біреудің тәжірибесін ұғынып, оны басқаларға жеткізу болмайды.
1)Адамның іс-әрекеті күрделі қажеттіліктермен сипатталады. Оларды жоғарғы қажеттіліктер деп атйды. - 1)Адамның іс-әрекеті күрделі қажеттіліктермен сипатталады. Оларды жоғарғы қажеттіліктер деп атйды.
- 2)Адамның саналы әрекеті сыртқы ортадан алған әсерлерін ғана анықталмайды. Адам баласы сыртқы ортадағы жағдайларды өте терең бейнелей алады. Олардың себепті байланыстарын да анықтай алады.
- 3)Еңбек құралдарын жасап, оны пайдалану. Адам баласы еңбек құралдарын боспар бойынша жасап, оны керекті уақытта ғана пайдаланып, сақтап қояды.
- 4)Қоғамдық тәжірибенің берілуі. Адамдарда, жануарларда да өзіне тән тәжірибесі бар. Бірақ адам баласы ғана қоғамдық тәжірибені иемдене алады. Қоғамдық тәжірибе адамның психикасын жетілдіреді.
- 5)Сезім ерекшеліктері. Адам да жануар да айналада болып жатқан құбылыстарға өзінің сезімін білдіреді. Бірақ, тек адам ғана қуанышты және қайғылы жағдайларға түрліше жауап қайтарады.
- 6)Өсу, даму шарты. Адам ел арасында өсіп-дамыса ғана адам бола алады.
Адамның қоршаған ортамен белсенді қарым-қатынасқа түсуі - Адамның қоршаған ортамен белсенді қарым-қатынасқа түсуі
- Адамның белгілі бір мұқтаждықты қанағаттандыруға бағытталған белсенді қылықтары
- Адам іс - әрекетінің белгілі түрімен айналысу арқылы ғана сыртқы ортамен белсенді түрде байланыс жасап, оны шамасынша өзгертіп отырады.
Ойын іс-әрекетінің психологиялық ерекшеліктері - Ойын – шындықты тануға, мінез-құлықтың белгілі формаларының қалыптасуына, топтық ережелер мен заңдарды меңгеруге, байқау және сындық көзқарастың, адамгершілік сенімдердің және әдеттердің қалыптасуына, еріктік және ақыл-ой дамуына ықпал жасайды.
- Іс-әрекеттің
- Белсенді сипаты
- Ойынның психологиялық құрылымы:
Достарыңызбен бөлісу: |
