«психология және адам дамыу» бойынша дәрістер жиынтығы


Оқудың психологиялық ерекшеліктері. Оқу – іс-әрекеттің негізгі саласы, еңбек процесін нәтижелі орындауға қажетті білімді, дағды мен шеберлікті меңгерту процесі



бет2/11
Дата21.04.2017
өлшемі146,72 Kb.
#14411
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11

Оқудың психологиялық ерекшеліктері. Оқу – іс-әрекеттің негізгі саласы, еңбек процесін нәтижелі орындауға қажетті білімді, дағды мен шеберлікті меңгерту процесі.

  • Оқу іс-әрекеті – тұлғаның қалыптасуына көмектесетін әлеуметтік ұйымдасқан іс-әрекет.
  • Оқыту – адамның индивидуалды ерекшеліктері, оның қабілеті, қызығушылығы, мінез – құлықтарының көріну процесі.

Оқыту аспектілері:

  • Оқыту аспектілері:
  • - мазмұнды (оқыту пәндер туралы білімде көрінетін мазмұнды тәжірибенің дамуы мен қалыптасу процесі).
  • - операциялы (оқыту практикалық әрекеттердің қалыптасу процестері: перцептивті, ойлау, мнемикалық, тілдік, эвристикалық, орындаушылық және т.б.)
  • - мотивациялық (оқыту – түрткілердің оянуы, жаңа түрткілердің қалыптасу процесі)
  • - дүниеге көзқарас (оқыту – көзқарастар мен сенімдердің қалыптасу процесі);

Еңбек

  • Еңбек – материалды құндылық пен рухани құндылықтың пайда болу нәтижесіндегі адамның іс - әрекет формасы.
  • Еңбек – бұл тұлғаның дамуы мен тіршіілк ету және адам қоғамының тұтастылықтағы шарты.
  • Еңбек құралдары мен өнімдері.
  • Күрделінген заттық әрекеттер белгілі бір тұлғаның алдына қойылған білім, иреушілік және дағды қасиеттерінде алға шығады.

Білім – шынайылықтың көрінуі мен заттың саналы бейнеленуі. Бұл іс - әрекеттің нәтижесі мен алғышарттары.

  • Білім – шынайылықтың көрінуі мен заттың саналы бейнеленуі. Бұл іс - әрекеттің нәтижесі мен алғышарттары.
  • Білімнің үлгілі (көрнекілі) және түсіндермелі (түсінік, бақылау, тіл арқылы айтылу) формалары.
  • Дағды – саналы автоматтандырылған әрекет.
  • Дағдының қалыптасу этаптары: таныстурылық, аналитикалық, ситуативті;

Жаттығу - әрекеттің жиі орындалуы. Индукция (тасымал), жеке интерференция.

  • Жаттығу - әрекеттің жиі орындалуы. Индукция (тасымал), жеке интерференция.
  • Әдет – орындалу процесі қажеттілік болып табылатын әрекет.

Икемділіктің мазмұны әртүрлі білімдер мен әрекеттер жүйесін мақсатты және эффективті қолдану болып табылатын күрделі әрекет.

  • Икемділіктің мазмұны әртүрлі білімдер мен әрекеттер жүйесін мақсатты және эффективті қолдану болып табылатын күрделі әрекет.
  • Икемділік құрылымдағы шығармашылық элемент.
  • Икемділіктің қалыптасу жолы: кейінгі жалпыланумен тапсыраны шешу.
  • Икемділіктің ерекшелігі – білім, икемділік, жалпыланушылық, негізінде орындау.

Адамның іс-әрекетінің даму жүйесін сөз еткенде, біз оның мына төмендегідей іс-әрекеттерінің прогрешіл қайта жасалу аспектілерінің түрлерін айтамыз:

  • 1. Адам іс-әрекетінің филогенетикалық даму жүйесі .
  • 2. Адам түрлі іс-әрекеттер процестер араласа отырып өзінің онтогенезде болатын жеке дамуы.
  • 3. Іс-әрекет түрлерінің өзгеруі және ішінара өз ішінде алмасу .
  • 4. Іс-әрекет диференциялциясы. Бір іс-әрекеттің әлсіреуінен өзге жекелеген дербес іс-әрекетке айналуы.

4 -тақырып. Адам аралық қарым-қатынастар психологиясы

  • Қарым-қатынас - өзара ақпарат алмасу, өзара әрекеттестік жасау, өзара қатынас жасау.
  • Қарым-қатынастың құрылымы;
  • Коммуникация;
  • Интеракция;
  • Перцепция.

Қарым-қатынас деңгейлері:

  • Макродеңгей (адамның өмірбойы қоршап келе жатқан қарым-қатынас)
  • Мезодеңгей (анықталған, белгіленген бір уақыт мерзіміне қатысты қарым-қатынас)
  • Микродеңгей (бір-екі көрісумен қалатын қарым-қатынас)

Қарым-қатынастың түрлерi:

  • 1. Маскiлi қарым-қатынастар; бiр күннiң iшiнде бiрнеше маска кию. Формалды қарым-қатынас, яғни мұнда маскiлердi пайдаланып сұхбаттасушылардың тұлғалық ерекшелiгiн түсiнiп ескеруге талпынамыз (сыпайлық, қаталдық, тұйықтық). Шынайы сұхбаттасушыға деген сезiмдерiн, эмоцияларын қарым-қатынас барысында көрсетпейдi.
  • 2. Формалды рөлдiк қарым-қатынас – мұнда сұхбаттасушының тұлғасы мен әлеуметтiк рөлi маңызды болып табылады.
  • 3. Iскерлiк қарым-қатынас – мұнда сұхбаттасушының iске деген тұлғалық ерекшелiгi, мiнезi, жасы, көңiл-күйi ескерiледi. Сонымен бiрге оның iске деген қызығушылығы мәндiк маңызды орын алады.
  • 4. Достардың рухани және тұлғалық қарым-қатынасы – мұнда кез келген тақырыпқа әңгiме қозғауға болады, тек сөз арқылы ғана емес жест, мимика арқылы бiрiн-бiрi жақсы түсiнедi.
  • 5. Манипулятивтiк қарым-қатынас сұхбаттасушыдан белгiлi бiр пайда табуға бағытталған. Ол үшiн сұхбаттасушының тұлғалық ерекшелiгiне байланысты түрлi әдiстер пайдаланады.
  • 6. Вербалды және вербалды емес қарым-қатынас.

  • Қарым-қатынас механизмдері:
  • рефлексия;
  • эмпатия;
  • идентификация;
  • децентрация;
  • стереотипизация;
  • каузальді атрибуция;
  • ореол эффектісі.

  • Рефлексия – қарым-қатынасқа түсушінің басқа адам оны қалай қабылдайтынын түсінуі.
  • Эмпатия – басқаның қуаныш- сүйініштерін дұрыс сезіне білу қасиеті.

Идентификация - қарым-қатынасқа түсуші адаммен өзіңді теңестіру, сол адамның орнына өзіңді қоя алу.

  • Идентификация - қарым-қатынасқа түсуші адаммен өзіңді теңестіру, сол адамның орнына өзіңді қоя алу.
  • Децентрация – қарым-қатынасқа түсуші адамның позициясын қабылдай алу.

Стереотипизация – қарым-қатынас кезінде адамның жасына, жынысына, ұлтына, бет әлпетіне, дене бітіміне, т.б. қатысты адекватты емес қорытынды жасау.

  • Стереотипизация – қарым-қатынас кезінде адамның жасына, жынысына, ұлтына, бет әлпетіне, дене бітіміне, т.б. қатысты адекватты емес қорытынды жасау.
  • Каузальді атрибутция – адамдар туралы алынған мәлімет жеткіліксіз болғанда, оның мүмкін әрекеттері мен қасиеттерін тауып, сол объектіге телу.
  • Ореол эффектісі –адамды жалпы бағалауда адам туралы ақпараттың жеткіліксіз кезінде пайда болатын, оның іс-әрекеті және тұлғалық сапаларын қабылдаудан алатын әсерлер.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет