Дж. Брунер, Д. Норма, Л. Фестингер, Ф. Хай- дер, У Найсер, ПЛиднсей, Г. Саймон. Бұл бағыттың бұл күнде бірнеше салалары бар. Солардың
ішінде ең танымал болғаны
есептеу нусқасы мұнда танымдық
үдерістер шектен тыс механикалық негізде түсіндіріледі: пси
хика сигналдарды өзгеріске келтіруші тұрақты қабілетке ие
тетік (механизм) күйінде карастырылады. Әсіресе таным
үдерісіндегі ішкі когнитивтік құрылымдар мен ізденуші ағза
белсенділігіне аса мэн беріледі.
Когнитивтік психологияның негізгі зерттеу аймағы таным-
дық үрдерістер — ес, тіл мен сөздің психологиялық қырлары,
қабылдау, ойлау, зейін, қиял жэне танымдық даму. Бұл таным
психологиясының әдістері түлғаның көңіл-күйі (эмоция) мен
сеп-түрткілері (мотив), сонымен бірге ол әлеумет психологиясын
зерттеуге де қолданылды. Адам танымының барлық формалары
электрондық есептеу машиналарына ұқсастығымен ақпарат
жинау жэне өндеудің бір ізді топтары ретінде бағаланды.
Адамның ақпарат өңдеу, сақтау жэне пайдалануына байла-
нысты танымдық белсенділігінің белгілі деңгей-дэрежесіңде
көрінетіні жөнінде пікір пайда болды. Ес, қабылдау үдерістері,
зейін, ойлау мен оның сөзбен не сөзден тыс берілетін бірліктері
көптеген құрылымдық нобайларға келтірілді.
Дегенмен, когнигивтік психологияда танымдық үдерістерді
жете түсіндіре алған тұтас бір теория қалыптаса қоймады.
Субъект мәселесінен алшақ тұрумен, когнитивтік психология
психикалық әрекеттің иесі деп әсіреленген бір дерексіз бас-
таушыны (гомункулюс) мойындауына мэжбүр болды. Когни
тивтік психологияның бүдан былайғы өміршеңдігі осы әдіс-
намалық қиыншылықтан қүтылудың жолын табуға байланысты.
Оны уақыт көрсете жатар.
Бихевиоризм мен психоанализ теорияларына тікелей кар-
сылығымен танылған ірі бағытгардың жэне бірі — бұл