Психология
жүктеу/скачать 10,53 Mb. Pdf көрінісі
|
| Э м оция
(сезім шарпуы) — сезімнің тікелей қатынастағы уақытша көрінісі. Мысалы, сахнадағы айтыскер ақывдардың бір ауыз тапқыр сөзіне бола, көрермендердің бір мезет дүрілдете қол соғып, қошемет айқай салуы. Іс-эрекетке ыкпал жасау тұрғысынан эмоциялар стеникалъщ жэне астеникалыц болып бөлінеді. Стеникалық эмоциялар адам- ға қуат беріп, іс- әрекетке ынталандырады. Бұл жағдайда адам «тау қопаруға» дайын тұрады. Керісінше, кейде толғаныстан адамның аяқ алысы байланады, енжарлық басады — бұл асте- никалық эмоция көрінісі. Осыдан, жағдайға, дара ерекшеліктерге орай эмоция адам қылығана эртүрлі ықпал жасауы мүмкін. Мысалы, қорқыныш сезімінің еаналы болуынан адам өзін жи- нақтап, қатерге қарсы шабуылға шығады. Ал сол қорқыныш адамды шідерлеп, «тізесі қалтырайтын» дэрежеге де келтіреді. Қуаныш — орындалуы күмэнді болын тұрған кажеттіліктіц толык қанағаттандырылуына байланысты туындайтын ұнамды сезімдік күй. Т аңдану — күтілмеген оқиғаға байланысты пайда болатын эмоциялық белгі. Тандану бүрыннан бар сезімдерді тежейді. Осыдан зейін толығымен таңдануға себеп болған нысанға ауы- сады, кейін ол қызығушылық ниетке жол ашады. Қ асірет — алғашында азда болса сенім күттірген маңызды өмір қажеттігінің орындалмауы не оның орындалмайтыны жө- нінде ақпарат алудан болатын жағымсыз эмоциялық күй. Қ аһар — субъектте өте маңызды қажеттіктің күшті кедергіге ұшырап, орындалу мүмкіндігінің кенеттен жойылуына бай ланысты пайда болып, дүлей көрініс беретін ұнамсыз қалып. Ж иіркену — тікелей қатынаста болған нысандардың (затгар, адамдар, қүбылыстар, оқиғалар ж. т. б.) түлға идеологиясына, адамгершілік не эстетикалық талғамына ымырасыз қарама- қарсылықты болуынан туындайтын үнамсыз сезім түрі. Ж ек кѳру — адам аралық қатынастарда субъекттің көзқарас, өмірлік салты мен сезім нысаны қылықтарының бір-біріне сәй- кес келмеуінен жүз беретін ұнамсыз көңіл-күй. жүктеу/скачать 10,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|