ЈР ўылым министрлїгї ўылым академиясы


көл, сор, сай, бұлақ, су, суат, шығанақ, өзен, өзек, бастау, қопа, самар, қамыс



Pdf көрінісі
бет120/346
Дата12.06.2024
өлшемі3,08 Mb.
#203331
1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   ...   346
Байланысты:
Erjanova U.R. Batys Qazaqstan oblysynyn onomastikalyq kenistigi 2018

көл, сор, сай, бұлақ, су, суат, шығанақ, өзен, өзек, бастау, қопа, самар, қамыс, 
айдын, суат, өткел, бұлақ, құдық
 
секілді сөздермен беріледі. Осы терминдердің көпшілігі 
түркі тілдерінің барлығында үнемді қолданылғандықтан, оларды топонимикада қалыптасқан 
терминологиялық 
принциптерге 
сәйкес 
гидронимиялық 
детерминативтер 
(гидродетерминативтер)
деп атауды жөн көрдәк.


67 
Батыс Қазақстан облысы топонимиясының құрамында кездесетін гидронимиялық 
детерминативтер басқа облыстардағы детерминативтерден өзгешелеу сипатта келеді. 
Гидронимиялық детерминативтердің қолданылу ерекшелігі Қазақстанның барлық аймағында 
бірдей емес. Мысалы, Батыс Қазақстан гидронимиялық жүйесінде 
дария, аб
 
секілді терминдер 
мүлде кездеспейді. Иран-парсы тілдерінен енген бұл терминдер Оңтүстік Қазақстан 
территориясында қолданылады.
Гидронимиялық объектілер пайда болу ерекшеліктеріне сәйкес табиғи және жасанды 
түрлерге бөлінеді. Мысалы, 
өзен, көл, сай, сор, бұлақ, қопа, қамыс, бастау
секілді су 
объектілері табиғи түрге жатса, 
бөгет,
қалай, көбік, суат, құдық 
сияқты түрлері адамның іс-
әрекеті нәтижесінде қалыптасқан гидронимиялық объектілер тобын құрайды. Осының 
нәтижесінде, гидродетерминативтердің түркі тілдерінде таралу деңгейі мен аймағы да бірдей 
дәрежеде болмайды. Мысалы, 
құдық, көл, сай
детерминативтері барлық түркі тектес халықтар 
тілінде, 
қопа 
гидродетерминативінің қолданылу аясын одан да кең көлемде алып қарауға 
болады. Топонимиялық еңбектерге сүйенер болсақ, бұл сөздің қатысымен қалыптасқан 
гидронимдер Қазақстанның барлық территориясында бірдей қолданыла бермейді. Керісінше, 
осы детерминативтердің қатысымен қалыптасқан Кавказда 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   ...   346




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет