ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СӘТБАЕВ УНИВЕРСИТЕТІ
О.Байқоңыров атындағы тау-кен ісіинституты
Маркшейдерлік ісжәнегеодезиякафедрасы
ПРАКТИКАЛЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: ҚР-ның жер қорының құрамы. ҚР жер қоры алқаптары, жер санатттары.
№
|
Жұмысты орындау сапасы
|
Баға диапазоны
|
Орындалған
%
|
1
|
Орындалған жоқ
|
0%
|
|
2
|
Орындалды
|
0-50%
|
|
3
|
Материялдық өзіндік жүйелендіру
|
0-10%
|
|
4
|
Талап етілген көлемде және көрсетілген мерзімде орындау
|
0-5%
|
|
5
|
Қосымша ғылыми әдебиеттерді пайдалану
|
0-5%
|
|
6
|
Орындаған тапсырманың ерекшелігі
|
0-10%
|
|
7
|
СӨЖ-ді қорғау
|
0-20%
|
|
|
Қорытынды:
|
0-100%
|
|
Оқытушы: Кыргизбаева Г.М.
Студент: Досжан Тузелханов
Мамандығы: 6B07304
Алматы 2022ж
Зертханалықжұмыс№1.ҚР-ныңжерқорыныңқұрамы.ҚРжерқоры алқаптары, жер санатттары.
Тапсырма:
Жерқорынжерсанаттарыбойыншабөлудинамикасы.
Жерқорынжералқаптарыбойыншабөлудинамикасы.
Жерсанаттарыбойыншажерқорыныңөзгерудиаграммасынжасау.
Әдістемелік ұсыныстар: ҚР-ның қазіргі жер қорының құрамын зерттеп, қандай өзгерістер болғанын талдау керек.
Тапсырманыорындаутәртібі:
СтуденттерҚРәкімшілік-территориялықбөлігішеңберіндеорындайды.
Жерқорынжерсанаттарыбойыншабөлудинамикасы.
Кесте1-Облыстынжерқорыныңжерсанаттарыбойыншабөліктену динамикасы СҚО
Жерсанаттары
|
Жердіңауданы,млнга/жыл
|
2017
|
2018
|
2019
|
1
|
2
|
3
|
4
|
1.Ауылшаруашылықжерлер
|
7,014
|
7,193
|
7,198
|
2.Елдімекендікжерлер
|
0,985
|
0,983
|
0,989
|
3.Өнеркәсіп,транспорт,байланыс, қорғаныс және басқа ауыл
шаруашылық емес мақсаттағы жерлер
|
0,073
|
0,073
|
0,072
|
4.Ерекше қорғалатын
территориялардыңжерлері
|
0,135
|
0,135
|
0,135
|
5.Орманқоры жері
|
0,549
|
0,549
|
0,549
|
6.Суқорыжері
|
0,142
|
0,142
|
0,142
|
7.Босалқыжерлер
|
0,904
|
0,769
|
0,717
|
Барлығы
|
9,8
|
9,8
|
9,8
|
Республикатерриториясы
|
272,5
|
272,5
|
272,5
|
Кесте2-Облыстынауылшаруашылығымақсатындағыжералқаптарының құрамы (жыл)
Түрлератауы
|
Аумағы,мыңга
|
2017
|
2018
|
2019
|
Егістікжерлер
|
4 925,8
|
4926,3
|
4926,9
|
Көпжылдықекпелер
|
2,6
|
2,6
|
2,6
|
Кеңорындары
|
57,3
|
57,4
|
57,4
|
Шабындықжерлер
|
15,7
|
16,3
|
16,7
|
Жайылымжерлер
|
1830,9
|
1870,3
|
1963,2
|
Жалпы алаңы
|
6 832,3
|
6872,9
|
6966,8
|
Кесте3-Облыстынелдімекендержерініңқұрылымы(мыңга/жыл)
Атауы
|
2017
|
2018
|
2019
|
Қалалармен кенттер
|
5
|
5
|
5
|
Ауылдықмекендер
|
667
|
651
|
638
|
Барлығы
|
672
|
656
|
643
|
Кесте 4- Облыстын өнеркәсіп, көлік, байланыс, ғарыш қызметі, қорғаныс, ұлттық қауіпсіздік мұқтажына арналған және өзге де ауыл шаруашылығына арналмаған жер алаңдары (жыл)
Атауы
|
2017
|
2018
|
2019
|
Өнеркәсіпжерлері
|
7,3
|
15,4
|
18,2
|
Теміржолкөлігініңжерлері
|
9,8
|
9,8
|
9,9
|
Автокөлікжерлері
|
27,1
|
26,6
|
26,3
|
Байланысжерлері
|
0,1
|
0,1
|
0,2
|
Басқаауылшаруашылығынажатпайтын
кәсіпорындардыңжерлері
|
28,7
|
22,8
|
17,5
|
Барлығы
|
73
|
74,7
|
72,1
|
Кесте5-Облыстынерекшеқорғалатынтерриториялардыңжерлері (жыл)
Атауы
|
2017
|
2018
|
2019
|
Ерекшеқорғалатынтабиғиаумақтар
|
134,5
|
134,5
|
134,5
|
Сауықтырумақсатындағы
|
0,4
|
0,4
|
0,4
|
Барлығы
|
134,9
|
134,9
|
134,9
|
Кесте6-Орманқорыжерлері(жыл)
Атауы
|
Аумағы,мыңга
|
%
|
2017
|
2018
|
2019
|
2017
|
2018
|
2019
|
Ауылшаруашылық
алқаптары
|
59,4
|
56,2
|
54,5
|
10,8
|
10,3
|
9,9
|
Орманалқаптарыжәне
ағаш-бұтаекпелері
|
482,9
|
485,1
|
487,2
|
87,9
|
88,8
|
88,6
|
Басқажерлер
|
7,3
|
4,9
|
3,2
|
1,3
|
0,9
|
2,5
|
Барлығы
|
549,6
|
546,2
|
544,9
|
100
|
100
|
100
|
Кесте7-Суқорыныңжералқаптарыныңқұрамы(жыл)
Атауы
|
Аумағы,мыңга
|
2017
|
2018
|
2019
|
Ауылшаруашылықалқаптары
|
1,5
|
1,5
|
1,5
|
Өзенасты сулары
|
140
|
140
|
140
|
Көластысулары
|
128,0
|
128
|
128
|
Өзгежерлер
|
0,9
|
0,9
|
0,9
|
Жасандысуайдындарыныңастында
|
9,9
|
9,9
|
9,9
|
Барлығы
|
142,4
|
142,4
|
142,4
|
Кесте8-Босалқыжерауданыныңдинамикасы,мыңга/жыл
Атауы
|
2017
|
2018
|
2019
|
Босалқы
жерлер
|
904
|
769
|
717
|
Кесте9-Егістік алаңының динамикасымыңга/жыл
Атауы
|
2017
|
2018
|
2019
|
Егістікалаңы
|
4 925,8
|
4 952,0
|
4 973,7
|
Кесте10-Суармалы жерлер алаңының динамикасы мыңга/жыл
Атауы
|
2017
|
2018
|
2019
|
Суармалы жерлер
|
17,0
|
17,0
|
17,0
|
Жерсанаттарыбойыншажерқорыныңөзгерудиаграммасынжасау
Ауылшаруашылықжерлердинамикасы,млн га
Елдімекенжерлердинамикасы,млнга
3. Өнеркәсіп,транспорт,байланыс,қорғанысжәнебасқаауылшаруашылық емес мақсаттағы жерлер динамикасы,млн га
4.Ерекшеқорғалатынтерриториялардыңжерлері,млнга
5.Орманқорыжерідинамикасы,млнга
6.Суқорыжерлерідинамикасы,млнга
7.Босалқыжерлердинамикасы,млн га
Бақылаусұрақтары:
Жерқорынсанаттарыбойыншаөзгерудинамикасынсипаттау.
Жалпы жер қорының санаттарын жіктейтін болсақ, ол 7 санаттан тұрады. Олар: Ауылшаруашылық жерлер; Елді мекендік жерлер; Өнеркәсіп, транспорт, байланыс, қорғаныс және басқа ауылшаруашылық емес мақсаттағы жерлер; Ерекше қорғалатын территориялардың жерлері; Орман қоры жерлері; Су қоры жері; Босалқы жер. Жалпы шолу жасар болсақ, Босалқы жерлерінің ғана көлемі азайған.
Жер санаттары бойынша өзгеру динамикасына қандай себептер әсерін тигізді?
Жер санаттары бойынша өзгеруге көптеген себептер әсерін тигізді. Мысалы: Ауылшаруашылық жерлеріне келер болсақ, астық қоры ұлғайып, өнім көбейгендіктен жер қоры да ұлғайды. Ал босалқы жерге келер болсақ ол әлдеқайда кішірейген.Бұның себебі: жерді тиімді пайдалану.
Жерсанаттарыбойыншажерқұрылымынанқандайкемшіліктерді байқайсыз және оған қандай негіздеу жасай аласыз?
Жер санаттарының кемшіліктеріне келер болсақ, ерекше қорғалатын жерлердің көлемі азайған.
Елдімекенжерлерініңауданыныңкүртұлғайыуынқалайтүсіндіресіз?
Елді мекен жерлерінің ұлғаюы себебі: пайдалы қазбалар өндіру үшін жаңадан қалалар мен кенттер ашылды.
Селолықокругтердіңқарамағындағыелдімекендікжерлердітиімдіпайдалану үшін не істеу керек?
Селолықокругтердіңқарамағындағыелдімекендікжерлердітиімдіпайдалану үшін бау-бақша дақылдарын, көкөніс егу керек.
Орман қоры жерінің құрылымында қандай өзгерістерді байқауға болады?
Орманқорыжерініңқұрылымында жер көлемі үш жылда тұрақты болған. Ал 2019ж. ауылшаруашылық алқаптары азайғанын байқаймыз,ал ағаш-бұта екпелері жерлерінің көлемі керісінше ұлғайған.
Суқорыжерініңқұрылымындаболғанөзгерістердіталдайотырыполардың немен байланысты екендігін түсіндір.
Осы үш жылда су қоры жері еш өзгермеген.
Қорытынды.
Жалпы Қазақстан Республикасының Жер қорын зерттей келе, оның осы жылдар аралығында аздаған өзгерістерге ұшырағанын байқаймыз. Нақтылай
айтатын болсақ, 2017-2019 жылдар аралығында ауылшаруашылық жерлерінін ұлғайғандығын байқадым. Оның көптеген себептері бар екенін түсінеміз. Ондай себептердің бірі ретінде астық қорының ұлғайып, өнім көбейгендігі деп ойлаймын. Қазіргі таңда Солтүстік Қазақстан облысы экономикасының негізін ауылшаруашылық және өнеркәсіп салалары құрайды. Сондай-ақ,2017 жылмен 2019 жылды салыстыратын болсақ, жер көлемі әлдеқайда ұлғайған. Облыста босалқы жерлердің көп екенін де байқаймыз. Алайда, 2017 жылмен 2019 жылды салыстыратын болсақ босалқы жер көлемі біршама кеміген.Солтүстік Қазақстан облысында Ақжар ауданының елді мекендерін жер-шаруашылық орналастыру бойынша жүргізілген жұмыстардың нәтижесінде босалқы жер есебінен елді мекендер жерінің ауданы 6,0 мың га ұлғайды.2019 жылы жер қорының құрылымында ауыл шаруашылығы жерлері алаңының шамалы ұлғаюыжәне өнеркәсіптің, көліктің, байланыстың, қорғаныстың және өзге де ауыл шаруашылығы мақсатына арналмаған жерлердің шамалы 2%-дан 1%-ға дейін азаюы байқалады. Егістік-бұл ауылшаруашылық жерлерінің ең құнды түрі. Ауыл шаруашылығы алқаптарының жалпы ауданында егістік 26,0 млн. га құрайды. Егістіктің аса ірі алқаптарына Солтүстік Қазақстан облысы жатады, 5млн га жерді алып жатыр, бұл Республика егістігінің 19,2% - ын құрайды.
Достарыңызбен бөлісу: |