терморецепторларды тітіркендіргенде
шырышты қабықшаларды күрт
иістермен тітіркендіргенде
симпатикалық жүйке жүйесі белсенді
жұмыс жасайды ,тахикардия
байқалады.
Проприорецепторлар
Бұлшық еттерде,сіңірлерде орналасқан
сезім мүшелерді проприорецептор деп
атайды.Бұл рецептор арқылы адамның
қимылдау түйсіктері сезіледі.
Интерорецепторлар
Бұған Гольц рефлексі мен Данини Ашнер
рефлексі жатады.Гольц рейфлексі-
эпигастралдық аймақты ұрғанда
жүректің рефлекстік тоқтауы
болады.Данини Ашнер рефлексі ол көз
алмасын басқанда вагус тітіркеніп
жүректің жиырылуы
баяулайды.Мысалы 1 мин адамның
жүрегі 75 рет соқса көз алмасын
басқаннан кейін адамның жүргі 1 мин
70-65 рет соғады.
20. Жүрек қызметенің гуморалдық реттелуі.
Гормондар , иондар , медиаторлар және т.б. химиялык заттар қаннан
миоциттерге өтіп , жүрек кызметіне тікелей әсер етеді . Кальций мен
адреналин әсері симпатикалық жүйке әсеріне ұқсайды жүрек соғуын
жиілетіn, күшін, тонусын өсіреді, козу мен козу өткiзу касиеттерін де
көтереді. Хлорлы калий , гистамин , ацетилхолин кезеген жүйке сиякты ,
жүректің барлык касиеттерін төмендетеді : жүрек әлсіреп , соғуы
сирейді , козу кабілеті темендеп , козу өткізу каркыны баяулайды , кейде бұл
заттардың әсерінен диастола кезінде токтап калады . Әсері кезеген жүйке
әсеріне ұксас заттар вагототропты , ал симпатикалық жүйке әсері
сияқты химиялық заттар симпатотропты заттар деп аталады .
Гуморалдык заттар жүрекке орталыктагы кезеген жүйке тонусын
өзгертуі аркылы әсер етуі мүмкін КСI , ацетилхолин кезеген жүйке
нейрондары тонусын әлсіретіп , симпатикалық жүйке тонусын күшейтеді ,
сөйтіп , жүрек кызметін жақсартады , ал адреналин , хлорлы кальций
кезеген жүйке орталығын коздырып , жүректің қызметін басендетеді , әрі
әлсіретеді .
1. Гуморалдык әсері күшті заттардың деңгейі жүйке әсеріне тауелді .
Мәселен , қандағы адреналин денгейі жүйке жүйесінің бүйрекүсті безге
тигізетін әсеріне байланысты
2. Белгілі бір жүйке нақты тінге ықпал ету үшін алдымен өзінің ұшынан
химиялык зат бөліп шығара ды да , сол арқылы әсер етеді .Жүйке әсерін
тінге жеткізетін химиялык зат медиатор деп аталды .
Достарыңызбен бөлісу: |
