26.Қан тамыры тонусының гуморальдық реттелуі .
Қан тамырына гуморалдық әсерлер Белгілі бір тамырдың жүйкесін түгелдей кесіп тастаса тамырдың тонусы жойылмайды . Жүйкесі жойылғаннан кейін сақталып қалған тамырдың тонусы қан тамырының негізгі не қалдық тонусы деп аталады. Қан арқылы әсер ететін гуморалдық заттарға гормондар , медиаторлар , метаболиттер жатады . Олар қантамырларын тарылтып , қысымын жоғарылататын гипертензивті заттар , ал қантамырларын кеңейтіп қысымын томендететін - гипетативті заттар болып екі топқа бөлінеді . Вазоконстрикторлар : Адреналин тамыр тонусына әсері рецепторлардың түріне байланысты : кейбіреуі каңқа еттерінін артериолалары тарылады , кейбіреуі кантамырларын кецейтеді . Адреналиннің әсері копке созылмайды , кейде 4-5 минуттан аспайды . Вазопрессин қалыпты молшерде қантамырларына әсер ете алмайды , әсер ету үшін оны қандағы деңгейін
жоғарылату керек . Бұл артериолаларды тарылтады . Вазопрессин әсіресе қан қысымы төмендеген кезде көбірек болінеді . Қан қысымының жоғарылау се бебі қантамырларынын тарылуына ғана емес , сондай - ақ денедегі су қоры сақталып , қан көлемінің артуына байланысты . Ангиотензин әсері адреналиннен 50 есе күшті . Ол қан тамырын қатты тарылтады және норадреналин медиаторының болінуін жеңілдетеді , бүйректе альдостерон гормонының түзілуін үдетеді . Вазодилататорлар адреналинге қарсы әсер етеді : қантамырларын әсіресе артериолаларды кеңейтеді . Ацетилхолин парасимпатикалық жүйке үшынан болініп шығатын медиатор , артерия мен венаны кеңейтеді . Гистаминнің ішкі ағзаларға , жүрек тамыр ларына деген әсері күшті . Оның әсерінен қан қысымы төмендейді .