Құрамында Al2(SO4)3 (C=0,004 моль/л) + Na
Аниондарды аналитикалық топтарға беліңіз. Аниондардың жеке сапалық реакцияларын қолданыңыз
жүктеу/скачать 10,11 Mb.
|
аналитика 3 деңгей
| 78. Аниондарды аналитикалық топтарға беліңіз. Аниондардың жеке сапалық реакцияларын қолданыңыз.
Бейорганикалық химия курсынан белгілі аниондарга жеке атомдардан немесе әртүрлі элементтер атомдарынан тұратын теріс зарядталған бөлшектер жатады. Катиондардан айырмашылығЫ негізінен бір атомнан тұруы мүмкін, сол сияқты бірнеше атомдардан тұратын, күрделі құрамды аниондар да бар. Төменде қазіргі кезде жиі қолданылып жүрген аниондар классификациясы берілген. Мұнда барлык аниондар барий және күміс тұздарының еріштігіне тәуелді үш аналитикалық топтарга беле Берілген жағдайда топтык реагенттер барий және күмістің еритін тұздары болып табылады (12- кесте): Түзілген CO, ізбес немесе барит суын лайландырады: CO2 + Ca(OH)2 = CaCO,1+II,O. СО, жоғары концентрациясында лайлану жоғалады 1 АНАЛИТИКАЛЫҚ ТОП АНИОНДАРЫНЫҢ САПАЛЫҚ РЕАКЦИЯЛАРЫ so4-2, so3-2, S2O3-2, co3-2, Sio3-2,PO4-3, Сульфат SO4-2, нондарының реакциялары 1. Барий хлориді әсерінен SO, ақ түсті қышқылдарда іс жүзінде ерімейтін BaSO, кристалдары тұнбага туседі NaSO4+ BaCl2 = BaSO4+ 2 NaCl Ba+2+SO 4-2= BaSO4 Тұнба концентрлі H2SO4 -да ериді: BaSO4 + H2SO, ≈ Ba(HSO4)2. Реакцияны орындау: 2-3 тамшы сульфат ноны бар тузга бірнеше тамшы 2М НСІ, 1-2 тамшы BaCl2 ерітіндісін қосады. Сульфит SO3-2 иондарын анықтау реакциялары 1. Минералды қышқылдар сульфиттерді ыдыратады SO3 2- + 2H + =SO2↑ + H2O, SrSO, + 2H+ = Sr +2 + SO2↑ + H2O Барий хлориді сульфит ношымен ақ тұнба түзеді, алынған тұнба қышқылдарда ериді: Na2SO3 + BaCl2 = BaSO3+ 2NaCl SO 3-2 ионым ашу үшін SO4-2 ионына дейін тотығу реакциясы Зерттелетін ерітіндіге BaCl қосады, түзілген ақ тұнбаны BaSO, сұйытынан НС-да ерітіп, хлор суын қосып, қыздырады. Біраз уақыттан сон ақ тұнба BaSO, түзіледі, ол НСl-да ерімейді. BaSO3 + HCI + Cl2 = BaSO4+ЗHСІ Тиосульфат S 2O3 нондарды анықтау реакциялары 1. Қышқылдар тиосульфатты тиокүкірт қышқылына ыдыратады, ол SО2 және S тузіп ыдырайды: S2O3 2-+2H += H2S2O3; H2S2O3 → S[ + SO2↑+HO 2. Күміс нитратының әсері Артық мөлшерде қосылган күміс нитраты тиосульфат иондарымен ақ тұнба Ag2S2O3; береді, ол тез арада сарғайып, сосын коюланып, күміс сульфидіне айналу нәтижесінде қара түске ауысады: Na2S2O3 + 2AgNO3 → AgS2O3 + 2NaNO3 Ag2S2O3+ 2H2O = AgS] + H2SO4 Реакцияны орындау: 2-3 тамшы S201 ион тұзына 3-5 тамшы AgNO, қосып, қыздырып, араластырады. Карбонат CO3 иондарды анықтау реакциялары 1. Минералды қышқылдар карбонатпен гидрокарбонатиен СО2 түзіп әрекеттеседі. Аналитикалық әсер СО2 газ көпіршіктердің бөлінуі: Na2CO3+ 2HCl =2NaCl+CO2↑ + H2O CO 2- + 2H+ = CO2↑+H2O Түзілген CO, ізбес немесе барит суын лайландырады: CO + Ca(OH)2 = CaCO3+ Н2О. СО, жоғары концентрациясында лайлану жоғалады; CaCO, + CO2 + H2O = Ca2 + 2HCO3, Силикат SIO, — иондарды анықтау реакциялары 1. Барий хлориді силикат-ионмен ақ тұнба түзеді, алынған тұнба қышқылдарда ериді: BaCl + Na2SiO3= BaSiO [+ 2NaCl 2 силикаттардың концентрлі Сұйытылған қышқылдар ерітіндісімен ақ гель төрізді тұнба түзеді: 2HCl + Na2SiO3 = H2SiO,}+ 2NaCl 2H++ SiO32- = H2SiO, Егер суық ерітіндіде тұнба түзілмесе, ерітіндіні аздап қыздыру керек 3. Аммоний тұздарымен реакция Силикат-понга аммоний тұздарымен әсер еткенде тұнбаға кремний қышқылы түседі, себебі натрий силикаты гидролизге ұшырайды, гидролиз нәтижесінде түзілген ОН- аммоний NH4 иондары байланыстырады: SiO 2 + 2H2O + 2NH4 = H2SiO3] + 2NH4 OH иондарын Реакцияның орындалуы: 4-5 тамшы натрий силикатының Na2SiO3 ерітіндісіне 4-5 тамшы дистильденген су құяды, 2-3 кристалл аммоний хлоридін NHCl қосып, қыздырады. Сонда кремний қышқылының іркілдек ақ түсті тұнбасы түзіледі. Ортофосфат РО4. иондарды анықтау реакциялары 1. Магнезиалды қоспа (ерітінді құрамы MgCl2, NH, NE,CH) әсері Магнезиалды қоспа PO, және НРО, иондарымен ақ кристалды тұнба MgNH PO, түзеді, аммиакта ерімейді, бірак НСІ және СН,СООН ериді. PO43- +Mg+2 +NH4+ = MgNH 4PO 4 Реакцияны орындау: 2-3 тамшы фосфат ноны бар ерітіндіге 4- 5 тамшы магнезиалды қоспа қосып, араластырады. Ак кристалды тұнба түзіледі, ол НС1 және CH COOH ерітінділерінде ериді, бірақ аммиакта ерімейді. 2. Молибден сұйығының әсері Молибден суйыгынын әсерінен аммоний фосфор молибдатына сәйкес келетін кристалды сары тұнба түседі: H3PO4 + 12(NH4)2MoO4 + HNO, = (NH4)3[PMО12О40]+ 12H2O+2INH4NO3 II АНАЛИТИКАЛЫҚ ТОП АНИОНДАРЫНЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ 1 топка Cl, Br, I, S3 аниондары жатады. Олардың тұздарының тапшілігі суда ериді. Бірақ күміс, сынап және қорғасын тұздарынан басқалары. И топтың аниондары үшін топтық реагент - 2M HNO, катысында AgNO, ол II топ аниондарымен күміс тұздарының тұнбаларын түзеді, бұл тұнбалар 1 топ аниондарының күміс тұздарына карағанда сұйытылған азот қышқылында ерімейді. Бұл аниондардын барий тұздары суда ериді. Бұл аниондар тотықсыздандырғыш касиетке касиетке ие, сульфид ионында тотықсыздандырғыш касиет ең көп байқалады. СГ, Br, Г аниондары күшті бір негізді қышқылдар түзеді және сулы ертіндіде гидролизге ұшырамайды. Осы аниондар үшін комплекс түзу реакциялары да тән. I топтың барлық аниондары түссіз. II АНАЛИТИКАЛЫҚ ТОП АНИОНДАРЫНЫҢ САПАЛЫҚ РЕАКЦИЯЛАРЫ CT, Br, I, S2 Сульфид S2- иондарды анықтау реакциялары 1. Күміс нитратының әсері AgNO, S2- ионымен қара Ag2S тұнба түзеді: S2+ 2A = Ag2S Тұнба NH2, Na,S,0,, KCN ерімейді, бірақ 2M HNO3 қосып кыздырса ериді 3Ag2S] + 8HNO3 → 6AgNO3 + 3S] + 2NO↑ + 4H2O 2. Күшті қышқылдар әсері Күшті қышқылдар H2SO, немесе НС сульфидтерді ыдыратып, күкіртсутек түзеді: Na2S + 2HCl = 2NaCl + H2S↑ Күкіртсутекті нісі бойынша немесе қорғасын ацетатының ерітіндісімен фильтр қағазының жолағын пробирка аузына әкелгенде, қағаздың қараюы бойынша анықтайды: H2S + Pb(CH3COO)2 = PbS] + 2CH3СООН Хлорид Сl иондарды анықтау реакциялары Куміс нитратының әсері AgNO, Сl ионымен AgCl ақ тұнба түзеді, HNO, ерімейді, бірақ NH3,, (NH4) 2CO,, Na2S2O3, және KCN ерітінділерінде ериді. Сl + Ag → AgCl (жарықта қараяды) Аналитикалық маңызды қасиеті - AgBr, Agl, AgSCN қарағанда AgCl тұнбасы 12% аммоний карбонатында ериді: AgCl+2(NH4)2CO3 = [Ag(NH)2]CI+ 2NH4HCO3 Реакцияны орындау: 1-2 тамшы NaCl ерітіндісіне сондай көлемде AgNO3 ерітіндісін қосады. Алынған тұнбаны AgCl центрифугалап, шайып және NH3 немесе (NH4)2CO, ерітіндісмен өңдейді. Тұнба еріп, ерітіндіге комплекс түрінде - [Ag(NH3)2]C1 ауысады. Ерітіндіні HINO; қышқылымен әрекеттестірсе, қайтадан AgCI тұнбасы түзіледі: NaCl + AgNO3= AgCl + 2NaNO3, ; 2. Кушті тотыктырғыштар әсері Күшті тотыктыргыштар (К-С,О,, КМnО., МО2) Сlиондар С) шейін тотықтырады: 2Cl+MnO2+4H= Cl2+Mn+2H20 Түзілген Cl2 нісі бойынша анықтайды немесе Кnерітіндісімен және крахмал клейстерімен шыланган фильтр қағазының жолағын пробирка аузына әкелгенде, қағаз көгереді: Cl + 2l = 2CI + l2 Бромид Вг кондарды анықтау реакциялары Күміс нитратының әсері AgNO, Br ношымен AgBr сары түсті тұнба түзеді, HNO, ерімейді, NH, аз ериді, Na2SO, пен KCN жаксы ериді. NaBr + AgNO,7 AgBrl + 2NaNO, Br +Ag = AgBr] Хлорлы судың әсері Хлорлы су бромид-ионды бос бромага дейш тотықтырады: 2NaBr + Cl2 = 2NaCl + Br Реакцияны орындау: 2-3 тамшы NaBr ерітіндісіне сондай көлемде HSO, ерітіндісін, хлорлы су және бензол қосады. Болінген бром органикалық қабатты сары-қызыл түске бояйды. Йолид Г нондарды анықтау реакциялары 1. Кріс нитратынын әсері AgNO3 Г иондарымен сары А тұнбасын түзеді, траба НКО, NH3, (NH2)CO, ерімейді, No SO, пея KCN жаксы ерид KI + AgNO;= Agll + KNO; [+Ag 7 Agll Реакцияны орындау: 2-3 тамшы КI ерітіндісіне сондай көлемде AgNO3 ерітіндісін косады. Түзілген тұнбаны AgCl мен салыстырады. Алынған тұнбанын Agl 2M HNO3 және NH, ерітінділеріндегі ерігіштігін байқайды. 2. Хлорлы судың әсері Хлорлы су йодид-ионды бос йодқа дейін тотықтырады: 2K1 + Cl2 = 2NaCl + I2 Реакцияны орындау: 2-3 тамшы КI ерітіндісіне сондай көлемде H2SO4 ерітіндісін, хлорлы су және бензол қосады. Бөлінген йод органикалық қабатты күлгін түске бояйды: Қорғасын (I) ионынын эсері Pb- түзеді: тұздары йодид-ионмен алтын-сары түсті Pb2 тұнбасын 2 Pb2+20° Pbl2! Реакциянын орындалуы: калий иодиді ерітіндісінің 2-3 тамшысына сонша Рb тұзының ерітіндісін қосып, тұнба түзілгенін байқау. Осы пробиркаға 8-10 тамшы дистильденген ыстық су косып, тұнбаның ерігенін байқау. Пробирканы жылдам суытып қайта ине тәрізді алтын-сары түсті кристалдардың түзілгенін кору III АНАЛИТИКАЛЫҚ ТОП АНИОНДАРЫНЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ ІП аналитикалық топка NO;, NO2, CH,COO аниондары жатады. Олардың тұздары, соның ішінде барий және күміс тұздары, суда оңай ериді. Сондықтан осы топ аниондары үшін топтық реагент жоқ. Нитрат пен нитрит иондарын табу үшін тұнбаға түзу реакциялары колданылмай, тотығу-тотықсыздану реакциялары қолданылады, оларда бұл аниондар белсенді тотықтырғыш ретінде әрекет етеді. Ш АНАЛИТИКАЛЫҚ ТОП АПИОНДАРЫНЫҢ САПАЛЫҚ РЕАКЦИЯЛАРЫ NO2, NO3, CH,COO Нитрат NO, новдарды анықтау реакциялары 1. Металл Al (немесе Zn) әсері Сілтілік ортада Al (немесе Zn) NO, -нонын NH3 дейін тотыксыздандырады: 3NO3, +8Al+5OH + 18H20 =3NH3+8[AI(OH).T Реакцияның орындалуы: NO3,коны бар ерітіндіге 4-5 тамшы 2M NaOH, түйіршік күйіндегі Al қосып, қыздырады. Пробиркакның беткі кабатына ылғал лакмус қағазын жақындатады, сонда лакмус қағазының көгеруі NII, бөлінгенін көрсетеді. 2. Дифениламин (CH) NH әсері Шывы пластинкага 2 тамшы концентрлі H2SO4، — те ерітілген дифениламин және 2-3 тамшы NO, ионын косып, араластырады. Ерітінді анық көк түске өзгереді. Нитрит NO2 иондарды анықтау реакциялары 1. Калий йодидімен реакция Калий йодиді сұйытылған H2SO4, HCI, CH,COОН қышқылдарының ортасында NO2 новы эсерінен 12 дейін тотығады. Реакция оте сезімтал: 2NO2 + 2Г + 4Н ≈ 12 + 2NO + 2H2O Ацетат CH2COO ионын анықтау реакциялары 1. Концентрлі H2SO, әсері Концентрлі H2SO, қышқылын түзеді: ацетат-ионмен реакцияласып, сірке 2CH3COONa + H2SO4 = 2CH,СООН + Na2SO4 Түзілген сірке кышқылын иісі бойынша анықтайды. 2. FeCl, әсері FeCl3 әсерінен ацстат-ион қызыл-қоңыр түсті темір (II) ацетаты Fe(CH,COO), түзеді: 3CH,COONa + FeCl3 = Fe(CH,COO) + 3NaCl 3. Спирттер әсері Спирттер әсерінен күрделі эфирлер түзіледі, оларды нісі бойыша аныктайды: 2CH3COONa+H2SO= 2CH3COOH + Na2SO4, CH3COOH+C5H11OH=CH3COOC5H11 + H2Ọ Реакциянын орындалуы: Бірнеше тамшы ацетат ерітіндісіне 3-4 тамшы концентрлі күкірт қышқылын және сонша амил спиртін косып, су моншасында қыздырады. Сонан сон проиркадағы ерітіндіні суық суы бар стаканга кую керек. Сонда амилацетаттың (алмұрт эссенциясынын) иісі сезіледі. Амил спиртін артық молшерде косуга болмайды, себебі онын откір иісі бар, түзілген амилацетаттын иісін сезуге кедергі жасайды. жүктеу/скачать 10,11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|