Құрастырушы: а/ш.ғ. к., доцент Темиржанова А. А

- микроағзалардың жіктелуі, морфологиясы және физиологиясының принциптерін қарастыру;

- табиғатта микроағзалардың таралуын қарастыру, зат алмасудағы олардың қатысы, прокариотты жасушаларға қоршаға орта факторларының әсерін тексеру;

- жануарлар ағзасына патогенді болып келетін бактериялар мен саңырауқұлақтарды индикациялау және идентифи­кациялау әдістерін игеру, сонымен қатар инфекциялық ауруларды алдын алудағы бактериологиялық, серологиялық, аллергиялық зерттеу жолдарымен таңысу;

- биотехнологиялық процестердегі микроағзалардың ролін қарастыру.

Пәнді игеру барысында студент білу керек:

• 
  микроағзалардың тіршілік әрекетінің теориялық негіздерін (жіктелуі, морфологиясын және биологиясын);
  
• 
  микроағзалардың әсерінін туындайтын маңызды биохимиялық процестерді және олардың практикалық маңызын;
  
• 
  микроаңзалардың өзара және адам ағзасымен қарым-қатынасын;
  
• 
  патогенді микробтардың негізгі биологиялық ерекшеліктерін, инфекциялық аурулардың алдын алу тәсілдері мен принциптерін.
  

• 
  - микроскоптың иммерсионды жүйесімен жұмыс істеуді;
  
• 
  - бактерилі препараттарды дайындауды, бояудың қарапайым және жекелей әдістерін игеру, микроағзаларды культивациялау тәсілдерін;
  
• 
  - малшаруашылық өнімдері микрофлорасын зерттеудің әдістерін игеру;
  

• 
  жылқы шаруашылығы
  
• 
  ірі қара шаруашылығы
  
• 
  қой шаруашылығы
  

Микробиология пәнінен микроағзалардың жіктелуі, морфологиясы және физиологиясының принциптерін қарастыру;табиғатта микроағзалардың таралуын қарастыру, зат алмасудағы олардың қатысы, прокариотты жасушаларға қоршаға орта факторларының әсерін тексеру

1. Микорскоп құрылысымен және оның түрлерімен, жұмыс істеу ережелерімен танысу.

2. Микроскоптың әр бөлігін суреттеу және оны сипаттай алу.

3. Микробиологияның негіздері.

4. Эмирсионды май, оның маңызы.
Тақырып 2. Микроорганизмдердің физиологиясы

1.Микробтардың тыныс алуына байланысты классификация.

3. Отегінің катысуымен жүретін (аэроб) тыныс алудың және анаэробты дегидрогенирлену химиясы.

1. Микроорганизмдер өміріне кауіпті температуралар.

2. Психрофильді, мезофильді және термофильді микроорганизмдер.

3. Микроорганизмдердің оттегіне катынасы.

4. Аэробты, анаэробты және факультативті анаэроб микроорганизмдер.

5. Әр түрлі микроорганизмдер топтарының қоректік ортада дамуына тотығу-тотықсыздандыру көрсеткіштерінің әсері.

3. Номенклатура және анықтау ережесі. Негізгі микроорганизмдер тобының систематикасы (Берги бойынша).

1. Ашу процесі анаэробты тыныс алудың турі.

2. Органикалық ортаның толық тотықпауы, түзілетін енім.

3. Анаэробты өсіру үшін анаэробиоз жасау әдістері.
Тақырып 6. Микроорганизмдердің белок және биологиялық белсенді заттарды түзуі

1. Микроорганизмдердің амин қышкыддарын түзуі.

2. Белок алу үшін микроорганизмдерді пайдалану.

4. Микроорганизмдердің антибиотиктер түзуі.

5. Антибиотиктердін, химиялық жаратылысы.

6. Микроорганизмдердің түзстін улы заттары.

1. Әр түрлі топырактағы микробтардьщ түрлері.

2. Әр түрлі су жүйелеріндегі су микрофлорасының құрамы.

3. Ауаның микрофлорасы.

Тәжірибелік сабақтардың мазмүны

Тема 1. Кіріспе. Микроорганизмдердің морфологиясы мен құрлысын топтастыру негіздері.

1. Микроағзалардың тірі және өлі табиғатта алатын орны.

2. Микроағзаларды зерттеу әдістері: микроскопиялық, бактериологиялық, эксперименталдық, серологиялық, тері-аллергиялық.

3. Қазіргі микроскоп түрлері.

4. Микроскоппен жұмыс істеу ережесі.

5. Микроағзаларды микроскопиялық әдіс арқылы зерттеу.

6. Микроағзаларды иммерсионық микроскопия әдісі арқылы зерттеу.

7. Жаққыш-препараттарды дайындау техникасы.

8. микроағзаларды бояудың қарапайым әдістері.

9. Бактериялардың морфологиясы.

1. Бактерия ферменттерінің әсер етуі, түзілу уақыты, биохимиялық қасиеттері, түрлі заттарды ыдырата алу қабілеттері бойынша жіктелуі.

2. Микробтардың тіршілігі үшін ферменттердің қажеттілігі.

3. Микроағзаларды культуральдық қасиеттері бойынша анықтау.

4. Микроағзаларды биохимиялық қасиеттері бойынша анықтау.
Тема 3. Микроорганизмдердің генетикасы мен селекциясы

1. Бактерияның генетикалық материалының ұйымдасуы.

2. Генотип және фенотип туралы түсінік.

3. ДНҚ молекуласының репликациясы.

4. Микроағзалардың өзгергіштігі.

5. Микробтардың фенотиптік өзгергіштігі туралы түсінік.

6. Бактериялардағы модификация.

7. Микробтардың генотиптік өзгергіштігі туралы түсінік.

8. Бактериялардағы мутация.

9. Мутациялардың шығу тегіне қарай жіктелуі.

10. Мутация туралы ілімнің практикалық қолданысы.
Тема 4. Сыртқы ортаның микроорганизмдерге әсер ететің факторлары.

1. Стерилизация принциптері.

2. Стерилизация үшін қолданылатын қондырғылар.

3. Микробиологиялық ыдыстарды стерилизациялау әдістері.

4. Қоректік орталарды стерилдеу әдістері.

5. Стерилдеудің тиімділігін анықтау.

1. Вирустардың табиғаты мен шығу тегі.

2. Вирустардың бактериялардан айырмашылығы.

3. Құрылыс ерекшеліктері мен нуклеин қышқылдарының түріне байланысты вирустардың жіктелуі.

4. Капсид, капсомер, нуклеокапсид, суперкапсидтің құрылымы мен қызмтеі. Вирустардың химиялық құрамы.

5. Нуклеин қышқылдары, ақуыз, липид, көмірсулардың ролі.

6. Вирустарды өсіру әдістері.
Тема 6. Микроорганизмдердің көміртегі қосылыстарын өзгертуі

1. Ашу процесінің ерекшеліктері.

2. Ашу процесінің кезеңдері.

3. Пирожүзім қышқылының түзілу жолы.

4. Спирттік ашудың сипаттамасы.

5. Сүт қышқыл ашу процесінің ерекшелігі.

6. Жасуынықтың (клетчатка) аэробты және анаэробты ыдырауы.

7. Халық шаруашылығында ашу процесін қолдану аясы.

1. Ақуызды заттар мен мочевинаның аммонификациясы. Аммонификация процесін тудыратын қоздырғыштар.

2. Нитрификация, аммиактың тотығу процесі. Нитрофикация процесін тудыратын қоздырғыштардың морфологиясы.

3. Денитрификация. Денитрофикация процесін тудыратын қоздырғыштар.

1. Микроағзалар және биосфера.

2. Микроағзалардың фосфор, азот, көміртегі айналымындағы ролі.

3. Ауа ластануының санитар-бактериологиялық көрсеткіштері.

4. Кротов аппаратын қолдана отырып Кох әдісінің сипаттамасы.

5. Судың ластануының санитар-бактериологиялық көрсеткіштері.

8. Топырақтың жалпы микробтық санын анықтау.

9. Коли-титр, перфрингенс-титр анықтау.

1. 
   Микроағзаларды өсіруге арналған қоректік орталар.
   
2. 
   Микробиологияда қолданылатын бояулар. Бояғыш ерітінділерді дайындау.
   
3. 
   Стерилизация, пастеризация, дезинфекция. Дизинфекциялаушы заттар тобының негізгі сипаттамасы.
   
4. 
   Микроағзалардың генетикасы мен селекциясы.
   
5. 
   Жұмыртқа микрофлорасы.
   
6. 
   Тері өнімдерінің микрофлорасы.
   
7. 
   Бағалы тері заттарының микрофлорасы.
   
8. 
   Ішек микрофлорасы.
   

Ағымдағы үлгерімді бақылау іс - шараларының күнтізбелік кестесі

1 рейтинг

Апта

1

2

3

4

5

6

7

8

Барлығы

Апта бойнша жоғары балл

5

20

5

20

5

20

5

20

100

Дәріске қатысу және дайындығы

СӨЖ түрі

ҮТ1

ҮТ 2

ҮТ3

ҮТ4

ҮТ5

ҮТ6

ҮТ7

ҮТ8

8

Бақылау түрі

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Мак. балл

1

1

1

1

1

1

1

1

Зертханалық сабақтарға орындау және қорғау

СӨЖ түрі

ЗД 1

ЗД 2

ЗД 3

ЗД 4

60

Бақылау түрі

Қ

Қ

Қ

Қ

Мак. балл

15

15

15

15

CОӨЖ дайындық және қорғау

СӨЖ түрі

СОӨЖ 1

СОӨЖ 2

СОӨЖ 3

СОӨЖ 4

СОӨЖ 5

СОӨЖ 6

СОӨЖ 7

СОӨЖ 8

30

Бақылау түрі

Б

Б

Б

Б

Б

Б

Б

Б

32

Мак. балл

4

4

4

4

4

4

4

4

Курс тақырыптары бойынша білімін тексеру

Бақылау түрі

АБ 1

Мак. балл

100

2 рейтинг

Апта

9

10

11

12

13

14

15

Барлығы

Апта бойнша жоғары балл

100

Дәріске қатысу және дайындығы

СӨЖ түрі

ҮТ 9

ҮТ 10

ҮТ11

ҮТ12

ҮТ13

ҮТ14

ҮТ15

7

Бақылау түрі

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Мак. балл

1

1

1

1

1

1

1

Зертханалық сабақтарға орындау және қорғау

СӨЖ түрі

ЗД 5

ЗД 6

ЗД 7

62

Бақылау түрі

Қ

Қ

Қ

Мак. балл

21

20

21

CОӨЖ дайындық және қорғау

СӨЖ түрі

СОӨЖ 9

СОӨЖ 10

СОӨЖ 11

СОӨЖ 12

СОӨЖ 13

СОӨЖ 14

СОӨЖ 15

31

Бақылау түрі

Б

Б

Б

Б

Б

Б

Б

Мак. балл

4

5

4

5

4

5

4

Курс тақырыптары бойынша білімін тексеру

Бақылау түрі

АБ 2

Мак. Балл

100

Емтихан

100

Шартты белгілер: ҮТ 1 – үй тапсырмасы № 1, Қ – сабаққа қатысу, КТ – конспекті тексеру, Б – баяндама, ЗД – зертханалық сабаққа дайындық, АБ – аралық бақылау
Бақылау түрлеріне сәйкес мөлшер үлесі

№ р/н	Қорытынды бақылау түрі	Бақылау түрлері	Бақылау құрамынының бөлімі
1	Емтихан	Емтихан	0,4
		Күнделікті үлгерім мөлшері	0,6

11 Курс саясаты

Студенттер сабақты босатпай, мұқият әрбір сабаққа дайындалып, бағдарлама бойынша барлық тәжірибелік және зертханалық тапсырмалар мен өзіндік жұмыс жоспарын дер кезінде орындап, мұғалімнің берген тапсырмаларын тиянақты, сапалы жасап, оқу бағдарламасына сәйкес көрсетілген барлық бақылау түрлерін толық тапсыру қажет.

Сабақ босатқан, үлгерімі нашар студенттер өз тәртібіне жауапты болулары қажет. Себебсіз сабақ босатқандары үшін, студент қатаң тәртіпке шақырылады да, олардың бағалау рейтингтеріне зардабы тиеді. Олардың оқу көрсеткіштерінің балдары қысқартылады:

- дәріс, тәжрибелік және зертханалық сабақттарды босатқаны үшін – 1,0 балл (1 сабаққа) кесіледі.

- әрбір босатылған және соңынан тапсырылмаған тәжрибелік және зертханалық сабақ үшін 1,5 балл, ал студент келесі сабаққа дейін босатқан сабағын дайындалып, тапсырса, рейтинг бойынша қарастырылған баллдан 1 балл төмендейді.

Семестрде 2 аралық бақылау қарастырылған. Тест әдісімен бақылау бағдарлама бойынша пәннің бір бөлігін өткеннен соң жүргізіледі және әр бөлік 20 сұрақтан құралады.

Қорытынды бақылау – емтихан, тест арқылы жүргізіледі.

Көрсетілген талаптар тек қана студенттердің алған білімінің сапасын жоғарлатуға бағытталған.

Курстың саясатына сәйкес студенттердің оқуға деген ынтасы мен қатнасы университет тәртібімен саясатына сәйкес болу керек.

Соңғы қорытынды баға төмендегідей негіздер бойынша қойылады:

1. 
   сабаққа қатысу және дәріс конспектісін тексеру.
   
2. 
   дәріс, тәжрибелік, зертханалық, өздік жұмыстарға белсенді қатысып, жауап беру.
   
3. 
   білімді тесттік бақылау бойынша тексеру.
   
4. 
   емтиханда алынған балл
   

Білімді бағалау баллдық-реитингті жүйемен жүргізіледі, күнтізбелік шаралар бойынша студент өз бағасын өзі шығарып алады. Өзіңе керекті балл жинау үшін тәжрибелік және зертханалық сабақтарға белсенді қатысу. Егер осы айтылған жағдайлар жасалмаса студен семестрдың соңында, өткен тақырыптардың барлығын айтуғы тиіс, сонда ғана барып сынаққа жіберіледі.

Семестр бойы білімді бақалау жүргізіледі.

Әдебиет

Негізгі:

1. Шоқанов А. Микробиология және иммунология: оқулық, Алматы: Арыс, 2003. -190 б.

2. Толысбаев Б.Т. Микробиология және иммунология: оқулық, Алматы: Нур-Принт. 2006.-497б..

3. Микробиология және вирусология. Биология және ауылшаруашылық мамандықтарының студентеріне арналған зертханалық жұмыстарға әдістемелік нұсқау. Павлодар: С. Торайғыров атындағы ПМУ, 2006. -396б..

Қосымша:

4. Тұрашева С.К. Клеткалық биотехнология: оқулық. Алматы: Дәуір, 2011. – 260с.

5. Алмагамбетов Қ.Х. Микрорганизмдер биотехнологиясы. Оқулық. Астана: 2008. – 239б.

жүктеу/скачать 388,04 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: