«Раушан гүлін көшеттеу»
жүктеу/скачать 17,19 Kb.
|
раушан макала
|
«Раушан гүлін көшеттеу» Сарсенова Толқын Сарсенқызы Құдайберген Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті,Жаратылыс тану факультеті, Биотехнология мамандығының студенті Раушан гүлдерін егуге қолайлы уақыт жалпы раушан гүлдерін топырақ қызып, ауа температурасы тұрақты +12 мен + 15-ті көрсеткен кезде еккен дұрыс. Яғни оңтүстік өңірлерде наурыз айының ортасынан ары қарай мамырға дейін, ал солтүстікте мамыр айының бас жағынан бастаған жөн. Раушан гүлінің көшетін таңдағанда нені білу керек? Еңбегіңіз еш кетпес үшін бірінші кезекте сапалы көшет таңдау маңызды. Егер ашық тамырлы (тамыр жүйесі түгелдей ашық көрініп тұрады) көшет болса, онда міндетті түрде 25 см-ге дейінгі, 2-3 сабағы барын алыңыз. Өсімдіктің қабығы тегіс және жылтыр болуы тиіс. Тамырының бірнешеуі солқылдақ иілгіш және қою қоңыр түсті болғаны дұрыс. Жабық тамыр жүйелі (ыдысқа отырғызылған немесе тамыры лаймен жабық тұрған) көшетті алғанда, бірінші кезекте өскіндеріне мән беру керек. Олар тым ашық түсті және ұзын болмағаны дұрыс. Себебі мұндай көшеттердің жаңа жерге жерсініп, ары қарай өніп кетуі қиынға түседі. Қалтадағы көшетті таңдағанда да өскіндерді қарау керек. Олар жылтыр, біртүсті жасыл болуы тиіс, ешқандай қара дақ болмағаны дұрыс. Тірек сөздер: раушан, раушан гүлі, гүл өсіру, көшеттер; Раушан гүлі — қазақша сұлулық символы, өйткені оның нәзік жапырақтарының талғампаздығы өткір итмұрынмен үйлеседі. Раушан -түрлі-түсті, итмұрын тұқымдастарының өкілі. Өсімдік көп жағдайда бұталы бұта болып табылады, оның сабақтары итмұрын, раушан жасыл жапырақтары мен түрлі түсті үлкен хош иісті гүлдері бар. Раушан гүлінің пайда болуы туралы көптеген аңыздар бар, бірақ бәрі махаббатпен байланысты. Роза гүлдерінің кез-келген саны дерлік махаббат пен адалдық туралы хабарлама жібереді, сондықтан раушан гүлінің символикасында әртүрлілік пен маңыздылық көп. Раушанның бағасы, ең алдымен, раушан гүлінің сапасына, жыл мезгіліне және оны орналастыруға жұмсалатын еңбекке байланысты. Роза суреттері байырғы уақыттан бері бізге келген әртүрлі ұлттардың мәдени ескерткіштеріне бай. Бес мың жыл бұрын, Таяу Шығыста жабайы раушан «үйленді». Өткен дәуірге жататын тарихи құжаттар, тіпті Гүлдердің патшайымы да қытайлықтар мен үнділерге құрмет көрсеткенін көрсетеді. Ежелгі Грецияның мифтері мен Рим империясының аңыздары бойынша раушан тұрақты және жиі басты кейіпкер болып табылады. Ғылыми стильдегі раушанның сипаттамасы міндетті түрде гүлдердің патшайымының көптеген пайдалы қасиеттерінің көрсетілуін білдіреді. Заттай элементтер мен витаминдер (екеуі де үлкен мөлшерде), сондай-ақ маңызды раушан майының бірегей қасиеттері осы өсімдікті дәрілік заттарға, әсіресе косметологияға арналған шикізатты жасайды. Раушан – гүлдердің патшайымы. Жалынды махаббат пен тәжім етудің, сүйкімділіктің нышаны. Раушан бағзы замандардан-ақ ең сәнді өсімдік саналып келген. Ежелгі Иран халқында осы гүлдің көркемдігі туралы жүздеген томды кітаптар жазылған. Еңбектегі Иран халқының ақындарының айтуынша, раушан Тәңірдің тарту еткен сыйы екен. Күндердің күнінде Флора патшалығының балалары Құдайдан өздеріне қашанда ұйқыда жүріп, билеушіге тән міндеттерін есінен шығарып ала беретін Лотостан басқа патша тағайындап беруін жалынып сұрайды. Мейірімді Аллаһ Тағала өтініштеріне құлақ асып, оларға өткір тікенді, періштедей пәк ақ раушанды жібереді. Конфуцийдің еңбектеріне сүйенер болсақ, ежелгі Қытайдың патшалық кітапханасында раушан туралы 600 кітап болған екен. Және сол кездің өзінде қытайлықтар раушан майын дайындау тәсілін жетік білген. Б.з.д. 372-287 жылдары өмір сүрген Теофраст раушан гүлдің жабайы және бақта өсетін түрлерін ажыратып берген. Ал, көненің көзі саналатын Алтай қорғандарынан (б.з.д. V – IV ғ.ғ.) раушандар бейнеленген күміс тиындар табылған. Раушан гүлдерін егуге қолайлы уақыт жалпы раушан гүлдерін топырақ қызып, ауа температурасы тұрақты +12 мен + 15-ті көрсеткен кезде еккен дұрыс. Яғни оңтүстік өңірлерде наурыз айының ортасынан ары қарай мамырға дейін, ал солтүстікте мамыр айының бас жағынан бастаған жөн. Раушан гүлінің көшетін таңдағанда нені білу керек? Еңбегіңіз еш кетпес үшін бірінші кезекте сапалы көшет таңдау маңызды. Егер ашық тамырлы (тамыр жүйесі түгелдей ашық көрініп тұрады) көшет болса, онда міндетті түрде 25 см-ге дейінгі, 2-3 сабағы барын алыңыз. Өсімдіктің қабығы тегіс және жылтыр болуы тиіс. Тамырының бірнешеуі солқылдақ иілгіш және қою қоңыр түсті болғаны дұрыс. Жабық тамыр жүйелі (ыдысқа отырғызылған немесе тамыры лаймен жабық тұрған) көшетті алғанда, бірінші кезекте өскіндеріне мән беру керек. Олар тым ашық түсті және ұзын болмағаны дұрыс. Себебі мұндай көшеттердің жаңа жерге жерсініп, ары қарай өніп кетуі қиынға түседі. Қалтадағы көшетті таңдағанда да өскіндерді қарау керек. Олар жылтыр, біртүсті жасыл болуы тиіс, ешқандай қара дақ болмағаны дұрыс. Раушан тұқымын қалай өсіруге болады? Өрістер пайда болғаннан кейін, тұқым шымтезек қоспасы бар контейнерге ауыстырылуы мүмкін. Шымтезек планшетінде раушанның көшеттерін өсіру өте ыңғайлы. Көшеттердің күтімі жүйелі суаруды ұсынады, себебі субстрат құрғайды және контейнер кем дегенде 10 сағат бойы жақсы жарықтандырылған жерде орналастырылады. Сізге қосымша жасанды жарық қажет болуы мүмкін. Алғашқы қашу пайда болған кезде топырақ, мысалы, перлиттың жұқа қабаты жабылуы мүмкін. Өскіндер өсіп келе жатқанда, сұйылтылған минералды тыңайтқыштармен тамақтандыру керек. Көктемде ашық топырақта көшет раушан отырғызу. Раушангүлді және бұршақ тұқымдастар қосжарнақты өсімдіктер класына жатады. Раушангүлді өсімдіктердің ағаш, бұта, көпжылдық шөптекті, гүл шоғыры алуан түрлі болып келеді. Алайда бұлардың гүл құрылысы ұқсас. Жемісі - шырынды, құрғақ. Бунақденелілер тозаңдандырады. Жемісі құстар, жарғанаттар және су арқылы таралады. Раушангүлділер тағам, дәрі-дәрмек ретінде қолданылады. Мысалы, бадамнан бағалы дәрі-дәрмек дайындалады, шие шайыры халықтық медицинада тері бөртпелерін емдеуге қолданылады. Бұршақ тұқымдастар тамыр түтікшелері арқылы бос азотты сіңіріп, тамыр түйнектерін түзеді. Гүл құрылысында ерекшелік бар. Гүл бөліктері «желкен, ескек, қайықша» деп аталады. Жемісі - бұршаққап. Құрамында нәруыз көп болады. жүктеу/скачать 17,19 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|