Реферат тақырыбы: Аминқышқылдар Орындаған: Маратханова З. Тексерген: Турганбекова М. Алматы 2020 жоспар



жүктеу/скачать 125 Kb.
бет3/4
Дата07.02.2020
өлшемі125 Kb.
#57371
түріРеферат
1   2   3   4
Байланысты:
АМИН КЫШКЫЛДАРЫ (1)


ПОЛЯРСЫЗ БЕЙТАРАП АМИН ҚЫШҚЫЛДАРЫ

Бұл қышқылдарда органикалық радикалдар бар, ондай радикалдар протондарды қабылдай да, бере де алмайды және сумен әрекеттесе де алмайды (олар - гидрофобтар, суды көрі тебеді). Мұндай қышқылдарға жататындар:



  1. Глицин (қысқарған атауы Гли), ауыстырылатын амин қышқылы;

  2. Аланин (қысқаша Ала), ауыстырылатын амин қышқылы;

  3. Валин (қысқаша Вал), ауыстырылмайтын амин қышқылы;

  4. Лейцин (қысқаша Лей), ауыстырылмайтын амин қышқылы;

  5. Изолейцин (қысқаша Иле), ауыстырылмайтын амин қышқылы;

  6. Метионин (қысқаша Мет), ауыстырылмайтын амин қышқылы, құрамында күкірт және тұрақсыз метил тобы бар.




  1. Фенилаланин (қысқаша Фен), ауыстырылмайтын, ароматты амин қышқылы;

  2. Пролин (қысқаша Про), ауыстырылатын, бұл амин қышқылы.



ПОЛЯРЛЫ БЕЙТАРАП АМИН ҚЫШҚЫЛДАРЫ
Бұл қышқылдардың тобында С - О, О - Н, S - Н, С-N сияқты полярлы байланыстары бар, олар сумен әрекеттесе алады (гидрофильдер - су сүйерлер).

  1. Серин (қысқаша Сер), ауыстырылатын амин қышқылы, кұрамында гидроксил - ОН тобы бар;

  2. Треонин (қысқаша Тре), ауыстырылмайтын амин қышқылы, құрамында гидроксил — ОН тобы бар;

  3. Цистеин (қысқаша Цис), ауыстырылатын амин қышқылы, құрамында сульфгидрилдік - SН тобы бар. Цистеиннің екі молекуласы тотыққан кезде цистин түзіледі, цистиннің құрамында дисульфидтік топ —S—S— бар;

  4. Тирозин (қысқаша Тир), ауыстырылатын амин қышқылы, құрамында фенолдық радикал бар;

  5. Триптофан (қысқаша Три), ауыстырылмайтын амин қышқылы, құрамында индол сақинасы болады;

  6. Аспарагин (қысқаша Асн), ауыстырылатын амин қышқы-лы, құрамында амидтік топ — СОNH2 бар;

  7. Глутамин (қысқаша Глн), ауыстырылатын амин қышқылы, құрамында амидтік топ —СОNH2 бар.


ПОЛЯРЛЫ ҚЫШҚЫЛ (ГИДРОФИЛЬДІ) АМИН ҚЫШҚЫЛДАРЫ

Мұндай қышқылдардың бүйірлік радикалында карбоксил тобы бар, сол топ бұларға қышқылдық қасиет береді:

Аспарагин қышқылы (қысқаша Асп), ауыстырылатын амин қышқылы, құрамында екінші карбоксил топ — СООН бар.

Глутамин қышқылы (қысқаша Глу), ауыстырылатын амин қышқылы, мұның да құрамында екінші карбоксил тобы — СООН бар.

Амин қышқылдары — түссіз кристалл зат, суда ериді. Глициннен өзге амин қышқылдарының бәрінің құрамында көміртегінің асимметриялық атомы бар. Көміртегінің асимме-триялық атомы әр түрлі төрт химиялық топпен байланысады. Мұндай кезде амин қышқылының екі түрлі пішіні (конфигурациясы) болуы мүмкін, ол екеуі L және D — пішіні деп аталады.


H – C –H


Оларды басқаша стереоизомерлер немесе эвантиомерлер деп те атайды. Осы стереоизомерлердің біреуінің ерітіндісі полярланған жарықты сол жаққа қарай, екіншісінікі - он жаққа қарай бұрады. Мұндай заттар оптикалық активті заттар деп аталады. Белок құрамында сол жаққабүрушы да, оң жаққа бұрушы да амин қышқылдары болады. L— аминқышқылдары мен D — амин қышқылдарының біреуі екіншісінің айнадағы бейнесіндей немесе біздің оң қолымыз бен сол қолымыз сияқты болады. Мұндай амин қышқылдарының құрылым формуласын былай жазу жөнінде өзара келісілген: мұнда карбоксильдік топ көміртегінің асимметриялық атомынан жоғары орналасады (кресшемен бел-гіленген), ал бүйірлік (R) топ одан төмен орналасады; L - амин қышқылында амин тобы сол жағында жазылады да, D — амин қышқылында оң жағында жазылады:

H2N – C - H



L - амин қышқылы D - амин қышқылы


Белоктар құрамына L — амин қышқылдары ғана кіреді. D — амин қышқылдары табиғи белоктардан әлі табылған жоқ және оларды адам мен малдың организмдері сіңіре алмайды. Бұл амин қышқылдары әр түрлі заттар құрамынан бөліп алынғаны белгілі. Сондай-ақ ол адам организмінен бос күйінде бөлінген және клеткалық құрылымдардан да алынған D — амин қышқылдары кейбір антибиотиктер құрамында (грамицинде және басқаларында) кездеседі. Химиялық синтездеу кезінде L — амин қыш-қылы мен D — амин қышқылының қоспасы түзіледі.

Мынадай жағдайды атап өту қажет: амин қышқылдарының стереоизомерлері біртіндеп және өзінен-өзі ферментсіз изомерле-нуге ұшырайды да, осының нәтижесінде L - изомер өзгеріп, D — изомерге айналады. Мысалы, тістің дентин белогындағы L — аспарагин қышқылы адам денесінің температурасы жағдайында өзінен-өзі изомерленіп, D — изомерге айналады. Ондай айналу-дың жылдамдығы жылына 0,10%. Қалыптасу кезінде балалардың тісінде D — аспарагин қышқылы ғана болады. Адамның не-месе жануардың бір тісінен ғана дентин бөліп алыл, ондағы D — аспарагин қышқылының мөлшерін және сол мәліметтің негізінде адамның немесе жануардық жас мөлшерін дәл анықтауға болады (А.Ленинджер, 1985). Дентин белогы адамның немесе жануардың тіршілігі кезінде жаңадан пайда болмайды.


жүктеу/скачать 125 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4



©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет