2. Психофизиологияның кәсіби қызметі.
Кәсіби қызметтің психофизиологиясының пәні субъектінің еңбек белсенділігін ынталандыратын, бағыттайтын және реттейтін және оны орындаушылық әрекеттерде жүзеге асыратын психофизиологиялық компоненттер, сондай-ақ осы белсенділік жүзеге асырылатын жеке қасиеттер болып табылады.
2.1.Педагогтің психофизиологиялық (индивидтік) алғышарттары (нышандары);
Педагогтардың оқушылармен қарым-қатынасы ересектердің тәрбиелік әсерінің маңызды әдістерінің бірі болып табылады. Мұғалім, негізінен, осындай қатынастарды ұйымдастыруға және қолдауға дайын, ол оқушыны қызмет саласында яғни мектепте көреді, жолдастары мен достарының кім екенін ата-анасынан жақсы біледі. Бұл, бір жағынан, қарым-қатынас үшін керемет тәжірибе береді, екінші жағынан, мұғалімнің білім беру мақсаттарына жетуіне ықпал етеді, өйткені оқушымен қарым-қатынас жасау арқылы ол өмірінің көптеген факторларын ескеріп, сәйкесінше оқушыға әсер етіп, оған күнделікті өмірде туындайтын мәселелерді шешуге көмектеседі. Ал бұл мәселелердің көпшілігі оқу, достарымен қарым-қатынас, әлеуметтік қызметте яғни мұғалім басқа ата-анасына қарағанда жақсы білетін оқушылардың өмір салаларынан туындайды.
Алайда, іс жүзінде мұғалім мен студенттер арасындағы қарым-қатынас әрқашан оңтайлы бола бермейді. Бұл көбінесе белгілі бір мұғалімнің көшбасшылық стиліне, басқаша айтқанда, мұғалімнің оқушылармен өзара әрекеттесуінен құрайтын функцияларды орындау тәсілдері мен жолына байланысты. Қол жетімді зерттеулерге сүйене отырып, біз педагогтықта оқитын студенттердің көшбасшылығының ең көп таралған төрт стилін сипаттай аламыз:
Автократиялық көшбасшылық стилінде мұғалім активке сүйенбестен сыныты жеке бақылауда жүзеге асырады. Оқушылар өз көзқарастарын, сыни ескертпелерін білдіруге, бастама көтеруге, тіпті оларды толғандыратын мәселелерді шешуге рұқсат етілмейді. Мұғалім оқушыларға дәйекті түрде талаптар қояды және олардың орындалуын қатаң бақылайды. Автократияның негізгі белгілері авторитарлық (билік) көшбасшылық стилін сипаттайды. Бірақ сонымен бірге оқушыларға кейде ұжымдық өмір мәселелерін, оларға қатысты мәселелерді талқылауға қатысуға рұқсат етіледі. Алайда, педагог өзінің көзқарастарына сәйкес шешім қабылдайды.
Көшбасшылықтың демократиялық стилінде педагог командаға сүйенеді, оқушылардың тәуелсіздігін ынталандырады. Оқушылар ұжымдық өмір мәселелерін талқылайды және нәтижесінде белгілі бір таңдау жасайды. Бірақ түпкілікті шешімді педагог мақұлдауы керек. Мұғалім оқушыларды сынға алуға белгілі бір төзімділік танытады, оларды қабылдауға, жеке істері мен мәселелерін шешуге тырысады. Команданың қызметін ұйымдастыруда ол "теңдер арасында бірінші" позициясын алуға тырысады.
Басшылықтың надан стилінде педагог оқушылардың өміріне мүмкіндігінше аз араласуға тырысады, іс жүзінде әкімшіліктің міндеттері мен нұсқауларын ресми түрде орындаумен шектеліп, оқушыларды басқарудан шығарады. Яғни өзіне міндеттелген пәннің құндылығын үйретуді емес, оқушылармен аз қашудың жолын іздейді.
Достарыңызбен бөлісу: |