Жоспар Кіріспе
Эпизоотологиялық мәліметтер
Патогенез
Клиникалық белгілері
Диагноз
Алдын-алу шаралары
Емі
Қорытынды
Кіріспе Аскосфероз немесе әк балапаны-ара жұқпалы ауруы. APIs-c формасында 0,4 - 0,5% ашытқы сығындысы және 7-15% глюкоза қосылған саңырауқұлақ өсіретін ортада жақсы өседі. Ол сондай-ақ Сабуро ортасында, сусле агарында, картоп-глюкоза агарында өседі. Споралардың өнуі, өсуі және споралануы үшін оңтайлы жағдайлар: температура 31 - 35 "С, салыстырмалы ылғалдылық 92,5% және одан жоғары, ортаның рН 5,0 - 7,8 аралығында.
Жабысқақ беті, эллипсоидты, бүйрек тәрізді көрінетін ішкі құрылымдары жоқ мөлдір бір жасушалы споралар. Саңырауқұлақтың аналық және еркек споралары ортада бірдей үлпілдек ақ мицелий түзеді, диаметрі 2,5 - 6,0 мкм тармақталған гифалар түзеді, вакуольдері аз.
Саңырауқұлақ штамдарының ферментативті белсенділігі әртүрлі. Барлық изоляттарда каталаза, сілтілі және қышқыл фосфатаза, бутират-эстераза, ДНҚ, РНҚ, лейцинаминопептидаза, р-глюкозидаза, целлюлозолитикалық белсенділік, липазалар бар.
Споралар 3 жылдан 35 жылға дейін өміршеңдігін сақтайды, атап айтқанда 15 жылдан астам ара ұяларының қабырғаларында, тарақтарда, омарта құралдары мен жабдықтарында; бал мен пергада омарта жағдайында сақталған кезде споралар 4 жылдан астам өмір сүреді. Формальдегид пен глутарлы альдегидтің 1% ерітіндісінде олар 20 минуттан кейін өледі; сутегі асқын тотығының 1% ерітіндісінде-30 минуттан кейін; ағартқыш пен гипохлориттің 3% ерітіндісінде - 10 минуттан кейін.
Эпизоотологиялық мәліметтер Аскосфероз бал арасының ашық балапанын (жұмысшылар, дрондар, жатырлар) личинкалар жұмыртқадан шыққан алғашқы күндерден бастап жұқтырады, бірақ көбінесе 2-6 күндік личинкалар олардың тамақтануы корольдік желеден бал мен пергаға ауысқан кезде инфекцияға ұшырайды. Омарта араларының отбасыларына споралардың енуі негізінен тозаң мен нектармен жүреді. Личинкалардың инфекциясы алиментарлы жолмен және саңырауқұлақ спораларын кутикулаға қолданған кезде мүмкін болады.
Ұзақ уақыт бойы аралар саңырауқұлақтар денесінің бетіне шыққанға дейін зардап шеккен ұрпақты алып тастай алады.
Ауру көбінесе ерте көктемде қыстайтын аралар отбасында тіркеледі және ол жаздың бірінші жартысында жалғасады. Дрондардың пайда болуымен отбасының зақымдану дәрежесі едәуір артады. Негізгі бал жинау алдында, жаздың ортасында кейбір отбасыларда зақымдану белгілері болмауы мүмкін, бірақ күзде жеке ұяларда қайта пайда болады.
Аралардың кейбір нәсілдері әртүрлі дәрежеде инфекцияға төзімді. Аскосфероздың пайда болуында отбасылардың күші де үлкен маңызға ие: ескі жатырлар аз жұмыртқа салады, өміршең ұрпақ береді.
Аскосфероздың пайда болуы мен қарқындылығында аралар ұясының микрофлорасының табиғи тепе-теңдігінің бұзылуы маңызды рөл атқарады. Аскосфероздың қоздырғышы әртүрлі буынаяқтылар - микофагтар қоймаларында аралар мен бал ұясының отбасыларына таралады. Патогеннің берілуі ара ұрлығымен, аралардың ұшуымен жүреді. Жұқтырған отбасылардан патшайымдарды отырғызғаннан кейін аскосфероз үш апта ішінде дамыды. Саңырауқұлақ бал мен бал ұясымен, ұямен және қолайсыз отбасылардың ластанған жабдықтарымен беріледі. Аурудың тез таралуы отбасыларды бал жинауға шығару, қолайсыз шаруашылықтардан патшайымдар мен пакеттерді сатып алу, ауру отбасылардан араларды тамақтандыру үшін тозаң мен бал дайындау және сату кезінде пайда болады.
Отбасы ішіндегі инфекция бал зобында саңырауқұлақ споралары бар жас араларды тамақтандыру кезінде пайда болады. Саңырауқұлақ спораларын балапандары бар жасушаларға әкелу бал ұяшықтарын тазартуға қатысатын медбике араларының денесі мен ауыз қуысынан да мүмкін. Азық алмасу нәтижесінде саңырауқұлақ споралары ересек отбасы мүшелері арасында таралады. Ұяда зақымдалған дернәсілдер болған кезде споралар ауа қозғалған кезде ұяның ішіне пассивті түрде таралады.
Аурудың пайда болуына әртүрлі стресс факторлары ықпал етеді. Шын мәнінде, балапандардың төзімділігінің төмендеуіне, жұмысшы аралардың ұясын тазартудың бұзылуына немесе қиындықтарына әкелетін араларды күтіп-баптау, тамақтандыру, өсіру кезіндегі кез-келген бұзушылықтар аскосфероздың пайда болуына және дамуына ықпал етеді.аурудың пайда болуы мен ағымына ұяның ішіндегі және сыртындағы микроклимат айқын әсер етеді. Ауруға мыналар қолайлы ·
* гипотермия
* жоғары ылғалдылық
* жемнің жетіспеушілігі
* көктемде аралардың дымқыл тозаң мен балапанға су әкелуіне байланысты жемдегі артық су
* аралардың әртүрлі аурулары. Пестицидтер, кең, кейде негізсіз, аурулардың алдын алу үшін әртүрлі дәрі-дәрмектерді (антибиотиктер, сульфаниламидті препараттар) қолдану,атап айтқанда американдық және еуропалық шірік, варроа кенесі сияқты жәндіктермен күресу үшін бірдей құралдарды ұзақ уақыт қолдану аралардың аскосферозды жұқтыруына ықпал етеді, ұзақ уақыт бойы аралардың ішектеріндегі және тозаңдағы антагонистік саңырауқұлақтардың микрофлорасын басып, ластану нәтижесінде орта есеппен бал араларының личинкаларының 53-88% - ы өледі.