Белгілеуі: АВ x : xА және xВ.
Егер АВ болса, онда А және В жиындарын қиылыспайтын жиындар деп атаймыз.
|
Келтiрiлген суреттiң боялған бөлiгi А және В жиындарының қиылысуынан пайда болған жиынды бiлдiредi.
Жиындар арасындағы байланысты осы жолмен кескiндеу: Эйлер-Венн диаграммасы деп аталады.
|
А және В жиындарының ең болмағанда бiреуiне тиiстi элементтерден тұратын жиынды – А және В жиындарының бiрiгуi деп атаймыз. Оны АВ таңбасы арқылы белгiлеймiз. Сонымен АВ x : xА немесе xВ. Демек А және В жиындары АВ жиынының iшкi жиындары болады, яғни АВ және АВ қатынастары орындалады.
Python-да жиын құру
Python да set нысанын екі жолмен жасауға болады:
Бұйра жақшаларды қолданыңыз {}
Кірістірілген set () функциясын пайдаланыңыз
Массив барлық элементтерді бұйра жақшалардың ішіне орналастырған кезде жасалады {}.
Мысалы:
s1 = {} # Бұл бос массив жасайды
s2 = {1, 'pythonru', 20.67}
Python массивін құрудың (немесе анықтаудың) тағы бір әдісі — set () функциясын пайдалану.
Мысалы:
s1 = set () # бұл бос жиынды жасайды
s2 = set({1, 'pythonru', 20.67}
Жиындарды біріктіру
Екі жиында пайдаланған кезде сіз екеуінің де элементтері бар жаңа нысанды аласыз (қайталанбайды). Python-да біріктіру операциясы екі жолмен орындалады: union () таңбасы немесе | әдісі.
A = {1, 2, 3}
B = {2, 3, 4, 5}
C = A / B # символдық әдісті қолдану
C = A. union(B) # union әдісін қолдану
print(C)
# {1, 2, 3, 4, 5}
Жиындардың қиылысуы
Екі жиында пайдаланған кезде сіз екеуінің де ортақ элементтері бар жаңа нысанды аласыз (қайталанбайды). Қиылысу операциясы екі жолмен орындалады: & немесе intersection () әдісі.
А = {1, 2, 3, 4}
B = {3,4,5,6}
C = A & B # символдық әдісті қолдану
C = A. қиылысу (B) # қиылысты басып шығару әдісін қолдану
(C)
# {3,4}
|
Бұл суреттiң боялған бөлiгi А және В жиындарының бiрiгуiнен пайда болған жиынды бiлдiредi. Диаграммадан кез келген екi жиынның бiрiгуi, әр жиынды толық қамтитынын көремiз.
|
А жиынына тиiстi, ал В жиынына тиiстi емес элементтерден тұратын жиын А жиыны мен В жиынының айырмасы (А минус В) деп аталып, А\В арқылы белгiленедi.
Белгiлеуi: А\Вx : xА және xВ.
Ал А жиынына тиiстi емес және А жиынын қамтушы қандай да бiр жиынның элементтерiнен тұратын жиынды А жиынының аталған қамтушы жиындағы толықтаушы жиыны деп атаймыз. Белгiлеуi: .
|
Бұл суреттегi боялған бөлiк, А жиынының толықтаушы жиыны – жиынын бiлдiредi. Осындай диаграммалық әдiспен A\B және B\A жиындарын да кескiндеуге болады.
|
Эйлер-Венн диаграммалары көрнектiлiгiмен бiрге, кейбiр жиындар арасындағы қарапайым тепе-теңдiктердi дәлелдеуге де қолданылады.
Ендi екi жиын элементтерiнiң өзара байланысынан өзге, шартты түрде айтқанда, осы жиындардың элементтерiнiң сандарын салыстыратын функция (бейнелеу деп те аталады) ұғымын енгiзейiк.
Анықтама. А және В жиындары берiлсiн. Егер А және В жиындарының арасындағы f сәйкестiгi бойынша А жиынының әрбiр элементiне В жиынының бiр ғана элементi сәйкес қойылса, f сәйкестiгiн А жиынынан В жиынына бейнелеу деп атаймыз. Белгiлеуi: f: AB.
Егер bВ элементi f бейнелеуi бойынша аА элементiнiң бейнесi болса, оны f(a)=b теңдiгi арқылы жазамыз. Мұндағы а элементi f бейнелеуі бойынша b элементiнiң алғашқы бейнесi, ал b элементi а элементiнiң бейнесi деп аталады.
В жиынының алғашқы бейнесі бар элементтерінен тұратын ішкі жиынын
Imf=f(A)=y : yB үшiн f(x) = у болатындай xА табылады} арқылы белгiлеймiз. Бұл жиынды f бейнелеуi бойынша А жиынының В жиынындағы бейнесi деп атаймыз.
Ендi бейнелеулердiң арнайы түрлерiне тоқталайық.
Анықтама. А және В жиындары берiлсiн. Егер f: AB бейнелеуi үшiн ImfВ жиынының кез келген элементiнiң бiр ғана алғашқы бейнесi болса, яғни кез келген x1,x2 элементтерi үшiн
f(x1) = f(x2) теңдігінен x1 x2 болатыны шығады.
Егер жоғарыдағы шарты орындалса, онда f бейнелеуiн әрмәнді инъективтi бейнелеу деп атаймыз.
Анықтама. Егер f: AB бейнелеуi кезiнде В жиынының әрбiр элементiнiң алғашқы бейнесi болса, яғни кез келген bВ үшiн аА табылып, f(a) = b теңдiгi орындалса, онда f бейнелеуiн А жиынының В жиынына тұтас (съюрективтi) бейнелеу деп атаймыз.
Достарыңызбен бөлісу: |