Регистрлер Жалпы мәлімет: Регистрдің негізгі орындайтын функциясы бір көп разрядты санды сақтау болып табылады. Бұларды сан екілік есептеу жүйесінде немесе кез келген басқа жүйеде, бірақ разряд екілік түрінде берілуі қажет. Ресистрлер жинақталған триггерлер түрінде құрылады, ал әр бір триггер екілік санның белгілі бір разрядының цифрын сақтауға арналған.
Параллельдік регистр Мысалы, регистрдің кірісіне санның коды берілсін. Бұл кезде әрбір сан разряды үшін екі кіріс болады, оның біреуіне түру коды беріледі, басқасына- инверсиялы код беріледі. Мұндай сандарды қабылдау үшін қарапайым синхронды RS тригерінен құрылған регистр қолданылады, оның суреті 3.36 а. Суретінде берілген.
Егер де Iразрядының цифры аi =1. Онда тригердің өзіне сәйкес S кіріске түседі және С кіріспе лог 1 деңгейі берілгенде триггер 1 жағдайыны орнатылады. Егер де аi=0 ai=1 болса, онда:1 R кіріске түсежі және бұл триггер 0 жағдайыны орнатылады. Сонымен, триггерлердің жағдайы, олардың кіріске түсетін сан разрядтарының цифрларымен енықталады.
Егерде триггердің кіріспе санына бір фазалы коэф косты берілсе разрядтар цифрлары инверсиялық мағынасын байқағандаө, регистр қарапайым синхронды Д – триггерлердің қолданылуыннан синхронды Д – триггері құрылады. Мұндай регистрде С кіріспе 1 деңгейін бергенде , триггерлері Д кірісінде 1 деңгейін бергенде, триггерлері Д кірісіне әсер ететін разрядтар цифрлрамен анықталатын жағдайға орнатылады,3.36 б және 3.37 б суреттерінде қаралған триггерлердің шартты белгілері көрсетілген.
Жылжымалы регистр Санның бір разряд оң жаққа жылжуын көрсетеміз Разряд номері Жылжуғу дейінгі регистрдегі сан
Жылжығаннан кейінгі регистрдегі сан Жылжудың маңызы мынада, I разрядты регистрдегі жылжуға дейінгі сан, оң жақтағы көрші / I-1/ разрядыны беріледі яғни төртінші разрядтың мағынасы үшінші разрядқа беріледі, үшінші разрядтың мағынасы екінші разрядқа беріледі және т.б. Ең шеткі сол разрядқа сырттан берілетін мағына кіргізіледі, ал шеткі оң разрядты санның цифрға регистрден сыртқы тізбекке шығарылады. Мұндай сандардың оңға/ немесе солға/ қарай жылжуын жылжымалы регистр деп аталатын регистр орнайды.
Жылжымалы регистрді құру үшін синхронизациялық сигналдың бір фронтымен басқарылатын Д триггерлер қолданылады. Бұдан басқа да снхронизациялық сигналдың бір фронтының басқарылатын триггерлерде қолданылуы мүмкін, немесе информацияны екі саты принцип бойынша сақтайтын триггер қолданылатын.
3.36 а суретінде көрсетілген Д триггерінен құрылған жылжымылы регистрдің жұмысын қарайық. Әрбір разрядты триггердің шығысы Q көрші кіші разрядты Д триггердің кірісіне қосылған. Сонымен , синхронизациялық сигналдың деңгейі төмен болғанда, триггерде сақталып отырған сан разрядының мағынасы разрядтың оң жағында көрші триггердің кіріспе беріледі және онда басқарушы сигналдарды дайындайды. Синхронизациялық сигналдың оң фронты моментінде әрбір триггер Д кірісінде сигналға сәйкес жағдайда орнатылады және регистрдегі сан оңға қарай жылжиды: үлкен разрядқа осы разрядтың 0 триггердің Д кірісіне сырттан берілетін мағыны жазылады. 3.36 б суретінде бір жүйелілік Оңға қарай жылжудың орындалу процесі кезіндегі регистрдің ішіндегісі көрсетіледі.
Жылжуды солға қарай жүзеге асыру үшін жылжымалы регистрде триггердің арасындағы байланысты өзгерту керек, ол үшін триггердің шығысын көрші сол жақтағы разрядты /үлкенірек/ триггерлердің Д кірісіне қосу керек.
Жылжымалы регистрлер әр түрлі жағдайда қолданылады. Солардың кейбіреулерін қарайық:
Бір жүйелілікті регистр: мұндай регистр жылжымалы регистрдің бір түрі, онда көп разрядты екілік сан бір жүйемен әр цифрдан соң цифр оның ең шеткі бір разряды арқылы енгізіледі /әдетте үлкен разряд арқылы/. Сонымен 3.38 а суретінде көрсетілген жылжымалы регистр бір жүйелік регистрдің функциясын орындай алады, ол үшін үлкен разрядты триггердің Д кірісіне тұрақты логикалық 0 деңгейін емес / суретте көрсетілгендей /, 0 регистрге енгізілетін санды бір жүйелілік түрінде /формасында / беру керек. 3.39 суретте берілген мезгіл диограммасы кіріске кіші разрядтан бастап бір жүйемен разрядтан соң разрядпен 1011 бергендегі бір жүйелік регистрдің жұмысын көрсетеді.
