таланып жатар
алым жок (Т.К.). - Namangenʼe gidip, Bolot han iҫin, sirvisinege ve
hirelere
yağma edilecek
halim yok.
-бас (< ба+с)
мунун ичинен
-
ба
мүчөсү - этиштин тангыч мүчөсү; -
с
- келер чак
атоочтугунун оң формасынын өзгөргөн түрү).
формасындагы нагыз атоочтуктар
-ар
формасынын терс маанилерин билдирет. -
бас/-бес/-бос/-бөс, -пас /-пес /-пос /-пөс
түрлөрүндө келет. Бул мүчөнүн мааниси түрк тилинде -
an, -maz
атоочтуктары, айрым
учурларда терс формасын кабыл алып колдонулган -
dºk
атоочтугу аркылуу берилет. Мисалы:
Ар дайым
суукка тоңдурбас, ысыкка күйгүзбөс
кийим бычкан киши эле (Т.С.). - Her zaman
soğuğʼa dondurmayan, sıcağʼa yakmayan
elbise biҫen kişiydi Бул аска дале турат, дале
жапжаш, Кыргыздын
өлбөс-өчпөс
жүрөгүндөй. - Bu kaya hala duruyor, hala Kırgızlarʼın
ölmeyen sönmeyen
kalbı gibi genҫtir. Менмин ошол алп Манастын тукуму, ташкындарды,
тайфундарды
тоготпос
ошол Манастын тукуму. - Bu kahraman Manasʼın selleri, fırtınaları
umutsamayan
nesli benim. - Өлүм парз го, өкүмүнө көнөрмүн, Кез жеткенде
келбес
жайга
жөнөрмүн. - Ölüm farzdır, fermanını Kabul ederim, sıra gelince geri
dönülmez
bir yere giderim.
-оочу/ -уучу
формасындагы атоочтуктар тутуму боюнча татаал форма болуп эсептелет.
Ал кыймыл атоочтукту уюштуруучу -
оо/-уу
формасына -
чу
адат өткөн чак мүчөсүнүн
биригишинен туруп, мааниси боюнча мурда дайым болгон же келечекте аткарылуучу
кыймыл-аракетти заттын белгиси катарында көрсөтөт.
Достарыңызбен бөлісу: |
