3. Сананың қалыптасуындағы сөз бен қарым - қатынастың ролі. Ф. Энгельс сананың қалыптасуында сөздің қаншалықты үлкен маңызды роль атқарғанын
атап көрсеткен болатын. Сірә адамның ең бергіден ата
-
бабалары психофизикалық жағынан
өте
жоғарғы дәрежеде дамығандықтан, басқа жануарларға қарағанда дыбыстық белгілерге
көбірек жүгісе керек. Адам мен питекантроп, нендерталдық және крамоньондық миларының
гпистен жасалған үлгілерін салыстырғанда, сөйлеу және іс
-
ірекетпен байланысты,
маңдайдың төменгі броздасынның алдыңғы тармағы қазіргі адамдарда бұрынғы
тектестерінікінен әлдеқайда артық жетілгендігі анықталған. Олай болуы түсінікті де:
қоғамдық
сипат алған еңбек адамдардың бір
-
бірімен қарым
-
қатнас
жасауын және өзара
көмегін талап етті, дыбыстық белгілер ендігі жерде еңбекке бастап қана қоймай, еңбекті
жүзеге асырушы дәрежесіне көтерілді. Сөйтіп, ол белгі беру құралынан біртіндеп еңбекті
ұйымдастыру
құралына
айналды. Дыбыс комплектері ендігі жерде заттарды, әрекеттерді
және еңбектің тұтас ситуацияларын белгілей бастайды. Сөйлеудің қалыптасуы адамның
психикалық дамуындағы ревалюция болады.
Сөйлеу белгілері жоғары нерв қызметін жетілдіреді, соның нәтижесінде жануарларды
болмайтын екінші сигналдық жүйе қалыптасады.
Сөйлеу таным деңгейін жаңа сатыға көтереді. Себебі, сөз нақтылы бір атаудың алуан
қырын
танымның жалпы шеңберінде қорытып, жинақтап береді. Демек, ойлаудың жаңа түрі
дамиды. Ол жоғары сатыдан жануарлардың пәрменді және нақтылы
-
бейнелі ойлауына
-
өзгеше
дерексіз ойлау жетіледі, ал дерексіз ойлау дегеніміз
-
сананың өзегі.
Баќылау с±раќтары: 1.Психика дамуының ең жоғарғы формасы
-
сана, оның пайда болу себептері.
2.Адам санасының қоғамдық
-
тарихи сипаты қандай.
3.Адам санасының пайда болуындағы еңбек пен тілдің маңызы қандай.
4.Адам санасының пайда болуында сөз бен қарым
-
қатынастың
ролі қандай
5.