Мысалы: ожау, қысқаш, тырма т.б. табуға ой салды. Қиял процесі тек адамға төн
қасиет
болып саналады, сондықтан жануарлардың ешқайсысында қиял кездеспейді.
Қиял
толығымен ойлау процесінің негізінде жасалынатын болғандықтан
адамның
білім көлемі мен тығыз байланысты болып келеді.
2. Қиял маңызы -
бізді қоршаған объективтік шындық. Тіпті (қиялдың)
фантазияның өзі өмірде бар нәрселерден құрастырылып жасалынады.
Мысалы: автобус пен трамвайдың кейбір тетіктерін біріктіру арқылы
тралейбус ойлап тапқан.
Қиялдың
шындықпен байланысты болып келуі адамға қанат бітіріп, оның ілгері
өрлеуіне
себепші болды. Халық "Қыран жетпеген жерге қиял жетеді"
-
деп бекер
айтпаған.
Бір кезде талантты орыс ғалымы К.Э.Циалковский космосқа ұшуды армандап еді.
Космос кораблімен аспан әлеміне түңғыш рет жол салған Ю.Гагарин мен басқа кеңес
косманавттарының ерліктері осындай шындықпен тығыз байланысты қиялдың іске
асуы болып табылады.
3. Қиялдың физиологиялық негіздері. Қиялға
оңашаланып алынған орталықтар емес, мидың үлкен жарты шарларының
қабығы
түтаспай негіз бола алады.
Адамда қиял пайда болған кезде ми қабығында бүрын жасалған уақытша
байланыстар
түрлі комбинацияларға түседі де, жаңа нәрселердің бейнесі туып
отырады. Уақытша байланыстарды қайта жасап өңдеу процесінде 2
-
сигнал жүйесі
шешуші роль атқарады. Қиял 2 сигнал системасының жүмысымен тығыз
байланысты болады.
Баќылау с±раќтары: 1.Қиял процесінің жалпы сипаттамасы қандай.
2.Ырықсыз қиял дегеніміз не.
3.Ырықты қиял деген не.
4.Қайта жасау қиялы дегеніміз не.
5.Шығармашылық қиял деген не. Оның мәні неде.
